Uluslararası piyasalarda geçen hafta, Euro Bölgesi borç krizine çözüm üretmek üzere Avrupalı liderler arasında yapılan görüşmeler, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's'un (S&P), bölgeye üye 9 ülkenin kredi notlarını düşürmesi öne çıkan gelişmeler oldu. Altın fiyatları yükselirken, ABD Doları bazı önemli para birimleri karşısında değer kazandı. Haftanın son işlem gününde ABD ham petrolünün varil fiyatı da 98 dolar seviyelerinde işlem gördü.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poors's (S&P), aralarında Fransa, Avusturya ve İtalya'nın da bulunduğu Euro Bölgesi'ne üye 9 ülkenin kredi notunu düşürdü.
Kuruluştan yapılan açıklamaya göre, Fransa, Avusturya, İtalya, İspanya, Portekiz, Kıbrıs Rum Kesimi, Malta, Slovakya ve Slovenya'nın notları indirimden etkilenirken, Almanya ''AAA'' olan kredi notunu korudu.
Kuruluş, not indirimlerine gerekçe olarak, Euro Bölgesi'nde artan sistematik riski gösterirken, negatif görünümün nedeninin ise Avro Bölgesi'ndeki olası yeni resesyon riskindeki artışı yansıttığına dikkati çekti.
Avrupalı yetkililerin son haftalarda belirledikleri politik önceliklerin Euro Bölgesini etkisi altına alan sistemik problemlere çözüm üretmekte tam olarak yeterli olmayabileceğine işaret eden S&P, aynı zamanda politikacıların bölge ülkeleri arasındaki ekonomik rekabetteki farklılıklardan kaynaklanan problemleri dikkate almadığı uyarısında bulundu.
Almanya Maliye Bakanı Wolfgang Schaeuble, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un (S&P) kredi notunu düşürmesine rağmen Fransa'nın ''iyi yolda'' olduğunu belirterek, ''Hep beraber kurallara uymalı, rekabeti güçlendirmeliyiz, bunu hep beraber yapmalıyız'' dedi.
Fransa Bütçe Bakanı ve hükümet sözcüsü Valerie Pecresse ise kredi notu düşen Fransa'nın stratejisinin değişmeyeceğini vurgulayarak, ''borçların azaltılması, rekabet ve muhtemel büyümeye odaklı ekonomi politikasının değişmeyeceğini'' belirtti.
-Avrupa ekonomisi
Almanya Başbakanı Angela Merkel, hafta başında Berlin'de Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile biraraya geldi.
Merkel, Avro mali paketi konusundaki görüşmelerin iyi gittiğini ifade ederek, Euro ülkelerinde istenilen borçların frenlenmesi konusunun Ocak ayında veya en geç Mart ayında imzalanabileceğini belirtti.
Almanya ve Fransa'nın Avrupa İstikrar Mekanizması'na (ESM) daha hızlı bir şekilde sermayenin yatırılması konusunu incelediğini ifade eden Merkel, Euro borç krizinin çözümüne adım adım yaklaşacaklarını, tüm sorunları çözen bir zirvenin olamayacağını bildirdi.
Sarkozy de, Merkel ile yakın işbirliği içinde olduklarını belirterek, ''Almanya ve Fransa anlaşmazsa, Avrupa için gelecek yoktur'' ifadesini kullandı.
Avrupa'daki borç krizini çözmek için AB'nin rekabet edilebilirliğini artırmak gerektiğini belirten Sarkozy, bundan dolayı önceliğin ekonomik gelişmeye ve istihdama verdiklerini vurguladı.
Sarkozy ayrıca Atina'yı, mali destek karşılığında üstlendiği yükümlülükleri yerine getirmemesi durumunda yardım planının durdurulacağı konusunda uyardı.
Daha sonra Merkel, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Christine Lagarde ile Berlin'de yaptığı görüşmede Yunanistan'daki borç krizi ve Avro kuşağı ekonomisini ele aldı. Görüşmede Lagarde, PSI programının yeterliliği ile ilgili şüphelerini, Merkel ise Yunanistan'ın Avro kuşağında kalması arzusunu dile getirdi.
Avrupa Komisyonunun ekonomik ve parasal işlerden sorumlu Başkan Yardımcısı Olli Rehn, Avro Bölgesi borç krizinin sona ermediği uyarısında bulunan ve finansal piyasalara, Avro Bölgesi'nin likidite krizine girmesinden kaçınmak için hazırlanan reformların meyvelerini toplamada sabırlı olması çağrısında bulunarak, zorlukların farkında olduğunu ve borçların azaltılması için alınan sert önlemlerin sonuçlarının sabırla beklenmesi gerektiğini vurguladı.
Rehn, ''Kriz Avrupa ekonomisine zarar verdi, istihdamı ve Avrupalıların refahını etkiledi. Bu krizi katiyen geride bırakmadık. Bu zaman alacak ve yapısal reformlar çoğu kez uzun zaman alır. Bununla birlikte piyasalar sabırsızlık eğiliminde ve bu sabırsızlık ülkeleri ya da bankacılık kuruluşlarını likidite krizine sürükleyebilir'' ifadelerini kullandı.
İtalya Başbakanı Mario Monti, Avrupa'yı sarsan borç krizinden etkilenen ülkesi için yeni bir ekonomik önlem paketine ihtiyaç olmadığını, ancak özelleştirmelerin hayata geçmesi gerektiğini söyledi.
Başbakan Monti, sanayi sektöründe rekabeti arttırmak ve zor durumdaki ekonomiyi canlandırmak için özelleştirmelere ilişkin programın, 23 Ocak'taki ''Eurogrup'' toplantısından önce yapılmasının planlandığını açıkladı. Monti, özelleştirme konusunda pek çok cephede harekete geçileceğini ifade etti.
Yunanistan Başbakanı Lukas Papadimos, 2012 yılının, 2011 gibi zor bir yıl olacağını ifade ederek, yine de iyimser olduğunu, sistemli ve kararlı çalışılırsa krizden çıkmak için gerekli koşulların sağlanabileceğini kaydetti.
Öte yandan İspanya Parlamentosu, ülkenin bütçe açığını düşürmek için hazırlanan 8,9 milyar avroluk tasarruf paketini onayladı.
Maliye Bakanı Cristobal Montoro, ''Ekonomi durdu, resesyonun eşiğindeyiz ve diğer şeylerin arasında durumu sadece kötüleştiren eski hükümetin aldığı üzücü kararların sonucu hesaplar dengesiz'' dedi.
IMF Başkanı Christine Lagarde, ''Macaristan ile kredi anlaşması için henüz görüşmelere başlanmadığını'' söyledi.
Lagarde, Washington'da Macar yetkililerle görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada, Macaristan'ın, IMF'nin yeni finansman programı görüşmelerine başlamayı kabul etmeden önce ekonomisini istikrara kavuşturmaya katkıda bulunacak politikalar izlemeye niyeti olduğunu gösterecek ''elle tutulur adımlar atması'' gerektiğini vurguladı.
Avrupa Merkez Bankası (ECB), beklentilere uygun olarak gösterge faiz oranını yüzde 1'de bıraktı.
Toplantının ardından basın toplantısı düzenleyen ECB Başkanı Mario Draghi, ''Euro Bölgesi'nde ekonomiye ilişkin ciddi aşağı yönlü risklerin sürdüğünü'' söyledi.
Draghi, ''Euro Bölgesi'nde enflasyonun birkaç ay daha yüzde 2'nin üzerinde kalacağını, daha sonra düşeceğini, enflasyon beklentilerinin dengelenmek zorunda olduğunu'' kaydetti.
Küresel talepteki ılımlı büyüme ile Avro Bölgesi'nde zayıf iş dünyası ve tüketici güveninin bölgenin büyüme hızına zarar verdiğini belirten Draghi, parasal genişlemenin ılımlı seviyede devam edeceğini söyledi.
İngiltere hariç Avrupa Birliği (AB) üyesi 26 ülkenin üzerinde uzlaştığı mali entegrasyon anlaşmasının Mart ayında değil, en geç Ocak ayı sonuna kadar imzalanması gerektiğini bildiren Draghi, ''Hızlı gelişmelere acil olarak ihtiyacımız var'' dedi.
İngiltere Merkez Bankası da yüzde 0,5 olan gösterge faiz oranını değiştirmedi.
-Kredi kuruluşları
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İspanya'nın bu yıl bütçe açığını azaltması için eşi görülmemiş bir çaba göstermesi gerektiğini bildirdi.
Kuruluş yayımladığı haftalık bülteninde, ülkenin bütçe açığını bu yıl gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 4,4'ü düzeyine çekmek için büyük çaba göstermesi gerekeceğine dikkati çekerek, hesaplamalarına göre gerekli düzenlemenin yaklaşık 40 milyar avro olmasını öngördüklerini belirtti. Bu rakam, ülkenin GSYH'sinin yüzde 3,7'sine denk geliyor.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, aralarında İtalya'nın da bulunduğu bazı bölge ülkelerinin kredi notunun bu ay sonuna kadar bir ya da iki basamak düşürülebileceği uyarısında bulundu.
Fitch'in ülke borç birimi müdürü David Riley yaptığı açıklamada, Avrupa'nın en büyük ekonomisi Almanya'nın ''AAA'' olan uzun vadeli kredi notunun güvende olduğuna ve hiçbir risk taşımadığına dikkati çekerek, Avusturya'nın notunun da şimdilik tehlikede olmadığına vurgu yaptı.
Euro Bölgesi'ne üye Belçika, İspanya, Slovenya, İtalya, İrlanda ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi'nin uzun vadeli kredi notlarının ''negatif'' izlemede olduğunu hatırlatan Riley, söz konusu ülkelerin kredi notlarının bu ay sonuna kadar bir ya da iki kademe düşürülebileceği uyarısında bulundu.
Riley, Yunanistan'ın finansal sorunlarının, bu ülkenin Yunan tahvillerini elinde bulunduran özel sektör kuruluşlarıyla görüşmelerini yürüttüğü borç değişim planının başarılı olmaması halinde Euro Bölgesi krizini daha da kötüleştirebileceğini belirtti.
Fitch ayrıca Güney Afrika'nın ''BBB '' olan uzun vadeli kredi notunu teyit etti, not görünümünü ''durağan''dan ''negatif''e çevirdi.
Fitch'in Ortadoğu ve Afrika Direktörü Purvi Harlalka yaptığı açıklamada, kredi notunun negatif görünümünün, Güney Afrika'nın kendi seviyesindeki ülkelere göre ekonomik performansının geri kalmasına yol açan uzun vadeli yapısal sorunlarda sınırlı ilerleme kaydedilmesini yansıttığını belirtti.
-ABD ekonomisi ve diğerleri
ABD'de, geçen yılın son ayında ekonomideki büyüme, Amerikalılar daha fazla alışveriş yaptığı ve seyahat ettiği için iyileşti.
ABD Merkez Bankasının (Fed) kendisine bağlı 12 bölgeden aldığı ekonomik verilere dayanarak hazırladığı ''Bej Kitap'' adlı rapora göre, Noel tatilinde perakende satışların artması, hizmetler ve akaryakıta talebin yükselmesi yüzünden 12 bölgeden Richmond hariç tüm bölgelerde geçen yıl Kasım ayı sonundan yıl sonuna kadar ekonomideki büyümenin iyileştiği görüldü.
Ekonomide bazı sektörlerin özellikle konut sektörünün zayıf kalmaya devam ettiği belirtilen raporda, tüketicilerin harcamalarını artırdığı, fabrikaların daha fazla mal ürettiği ve Amerikalıların daha fazla seyahat ettiğine işaret edildi.
Öte yandan ABD Çalışma Bakanlığı, geçen hafta işsizlik maaşı başvurularının 24 bin artarak 399 bin olduğunu bildirdi. Yılın ilk haftasına ait bu rakam, altı haftadaki en yüksek işsizlik maaşı başvuruları olarak kayıtlara geçti.
İşsizlik maaşı başvurularındaki bu hızlı artışa şirketlerin tatil döneminden sonra binlerce geçici işçiyi işten çıkarması yol açtı.
Bu arada Ticaret Bakanlığı, Aralık ayında perakende satışların yüzde 0,1 arttığını açıkladı. Bu perakende satışlar da yedi aydaki en zayıf artış oldu.
ABD'nin dış ticaret açığı, geçen yılın Kasım ayında 47,8 milyar dolarla son 5 ayın en yükseğini gördü.
Daha önce 43,5 milyar dolar olarak açıklanan Ekim ayı dış ticaret açığı verisi 43,3 milyar dolar olarak revize edildi.
Geçen hafta uluslararası piyasalarda, nükleer çalışmaları nedeniyle batılı ülkelerin İran'a yönelik yaptırımlarını artırma girişimleri de tartışılan konular arasında yer aldı.
ABD Başkanı Barack Obama'nın 31 Aralık'ta imzaladığı yasa İran'a karşı en sert finansal yaptırımları kapsarken, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri İran'dan ithal ettikleri petrole ambargo konulmasını değerlendiriyor.
Japonya, ABD ve müttefiklerinin İran'a tartışmalı nükleer programı konusunda baskı yapması çabalarını destekliyor. Ancak, özellikle Japonya ve Güney Kore olmak üzere İran petrolünü satın alan Asyalı ülkeler, İran petrolüne olası ambargonun petrol fiyatlarına ve kendi ekonomilerine olumsuz yansımasından endişe ediyorlar.
İran petrolünün önemli ithalatçılarından Çin, Tahran yönetiminin nükleer programıyla ilgili sorunu çözmeyeceği gerekçesiyle İran petrolüne ambargo konulmasına karşı çıkıyor.
İran, ABD ve müttefiklerinin petrolüne ambargo koyması halinde Hürmüz Boğazı'nı kapatabileceği uyarısıyla karşılık vermişti.
-Döviz piyasası
ABD dolarının, uluslararası döviz Borsalarında önemli para birimleri karşısında, Pazartesi günü açılış ve Cuma günü kapanış değerleri şöyle oldu:
PARA BİRİMİ PAZARTESİ CUMA
----------- --------- ---------
Japon Yeni 76,89 76,94
İsviçre Frangı 0,9514 0,9517
Kanada Doları 1,0274 1,0225
Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,2766 dolardan açılan euro, cuma kapanışta 1,2683 dolara geriledi.
Aynı borsada pazartesi günü 1,5438 dolardan açılan İngiliz sterlini ise cuma kapanışta 1,5324 dolar oldu.
New York borsasında, altının ons fiyatı Pazartesi günü 1.607,50 dolardan kapanırken, cuma günü kapanışta 1.630,60 dolara yükseldi.
-ABD, Avrupa ve Asya borsaları
ABD ve Avrupa'da borsalar, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un (S&P) dün bazı Euro Bölgesi ülkelerinin kredi notlarını düşüreceği haberleriyle değer kaybetti.
ABD'de dün New York Borsası'nda Dow Jones Endeksi yüzde 0,39 (48,96 puan) değer kaybederek, haftayı 12.422,06 puandan kapattı. Standard and Poor's 500 Endeksi aynı gün yaklaşık yüzde 0,49 (6,41 puan) azalarak 1.289,09 puan, Nasdaq Bileşik Endeksi ise yüzde 0,51 (14,03 puan) azalarak 2.710,67 puan oldu.
Haftanın tamamında Dow Jones Endeksi yüzde 0,5, Standard and Poor's 500 Endeksi yüzde 0,9, Nasdaq Bileşik Endeksi ise yüzde 1,4 değer kazandı.
Avrupa'da ise Londra Borsası'nda FTSE-100 Endeksi yüzde 0,46 (25,78 puan) değer kaybederek 5.636,64 puandan haftayı kapattı.
Frankfurt Borsasında DAX Endeksi yüzde 0,58 (36,13 puan) azalarak 6.143,08 puana ve Paris Borsası'nda CAC 40 Endeksi yüzde 0,11 (3,49 puan) düşerek 3.196,49 puana indi.
Avrupa'da ayrıca İsviçre Borsasında yüzde 0,36, İtalya'da Milano Borsasında FTSE MIB Endeksi yüzde 1.20, Hollanda'da Amsterdam Borsası'nda AEX Endeksi yüzde 0,33, Belçika'da Brüksel Borsasında BEL 20 Endeksi yüzde 0,57, İsveç Borsasında OMX 30 Endeksi 0,64, Lüksemburg Borsası yüzde 1,15, Danimarka Borsası yüzde 0,28, Finlandiya Borsası yüzde 0,82 ve Norveç Borsası yüzde 1,19 değer kaybetti.
Asya'da borsalar haftanın son işlem gününde karışık bir seyir izledi.
Japonya'da Tokyo Borsası'nın temel göstergesi Nikkei 225 Endeksi yüzde 1,36 (114,43 puan) artarak 8.500,02 puandan kapandı. Endeks, haftanın tamamında yüzde 1,31 oranında değer kazandı.
Asya'da ayrıca Hong Kong Borsası yüzde 0,26, Güney Kore Borsası yüzde 0,33, Avustralya Borsası yüzde 0,36, Yeni Zelanda Borsası yüzde 0,24, Endonezya Borsası yüzde 0,34, Hindistan Borsası yüzde 0,38, Singapur Borsası yüzde 0,81 oranında değer kazanırken, Çin'de Şanghay Borsasında SE Composite endeksi yüzde 1,49, Tayvan Borsası yüzde 0,07, Tayland Borsası yüzde 0,31 oranında değer kaybetti.
-Petrol fiyatları
Haftanın son işlem gününde ABD ham petrolünün Şubat ayı teslimi varil fiyatı 98 dolar ve Londra Brent tipi ham petrolün Şubat ayı teslimi varil fiyatı 110 dolar seviyelerinde kapandı.
Hafta başında 101 dolar seviyelerinde işlem görmeye başlayan Batı Teksas tipi ham petrolünün varil fiyatı Şubat ayı teslimi Cuma günü 98,70 dolar seviyesine geriledi.
Londra Brent tipi ham petrolün Şubat ayı teslimi varil fiyatı ise yılın son işlem gününde 70 sent azalarak 110,35 dolar oldu.