Küresel krizin, Türkiye ekonomisi üzerindeki en önemli yapısal etkisi belki de dış ticaret üzerinde oldu. Krizle boğuşan Avrupa ülkeleri ile ticaret zorlaşınca Türkiye çareyi pazar çeşitlendirmesine gitmekte buldu. Küresel krizin patlak verdiği 2008’in hemen öncesinde Türkiye’nin ihracatında Avrupa ülkelerinin payı yüzde 56 düzeyindeydi. Bu rakam yıllar içerisinde gerilerken 2011 sonu itibariyle yüzde 46’ya indi. Ancak Nisan ayı dış ticaret verilerine inceleyenleri büyük bir sürpriz daha bekliyordu. Çünkü Nisan’da bu oran yüzde 38’e kadar düştü!
Toplam ihracatta sadece Ortadoğu ülkelerinin payı 2007’de yüzde 14 iken, 2011’de yüzde 21’e, Nisan 2012 itibari ile ise yüzde 31 yükselmiş durumda. Kısacası Türkiye’nin ihracatta ekseninin kaydığı çok açık…
ÖNCE TİCARET ŞİMDİ BANKACILIK
Reel ekonomideki eksen kayması, finansal sektörünü de değişime zorluyor. Bankacılık sektöründe Batılı dışı ülkelerin payı 2 kattan fazla arttı. Son yıllarda banka hisselerindeki ortaklık değişimlerini aşağıdaki gibi sıraladığımızda bu daha net ortaya çıkıyor:
-Yunanistanlı EFG Bank, Eurobank Tekfen’deki hisselerini Kuveytli Burgan Bank’a sattı
-Lübnanlı Bank Audi Türkiye’de uzun yıllar sonra lisans alan ilk banka oldu
-Adabank’a Dubaili GE yüzde 50 ortak oldu
-Citigroup, Akbank’taki hissesini %20’den %10’un altına indirdi
-Dexia, Denizbank hisselerini Rus Sberbank’a sattı
Son hisse devirleri sonrasında bankacılık sisteminde Batı ülkelerinin payı yüzde 28’den yüzde 23’e gerilerken, diğer ülkelerin payı yüzde 3’den yüzde 8’e çıktı.
Önceki (%) Son(%)
Yerli 69 69
Batı 28 23
Diğer 3 8
(Bankaların aktif büyüklükleri dikkate alınarak hesaplanmıştır. Yabancıların kontrolündeki değil, ortak olduğu hisse oranı ile hesaplandı. Katılım bankaları dahil)
EKSEN KAYMAYA DEVAM EDER Mİ?
Bankacılık kulislerinde konuşulan ve yapılan resmi açıklamalar değişim sürecinin devam edebileceğini gösteriyor. Türkiye’de bankacılık yapmak istediğini açıklayan bankalar ise şöyle:
-Qatar Natinal Bank
-Rus VTB Bank
-Japon Mizuho Bank
-Körfez fonlarının özelleştirmelerle ilgilendiği basında yer aldı.
Kerim Karakaya
Bloombergh HT
kkarakaya@bloomberght.com