Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Tüketicinin Korunmasına İlişkin Kanun Tasarısı Taslağı'nın dün itibarıyla Bakanlar Kurulu'nda imzaya açıldığını belirterek, düzenleme ile bankaların faiz dışı gelir kalemlerinin hangilerinin ücrete tabi olacağını, ''Bakanlığın olumlu görüşü alınmak kaydıyla Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun (BDDK) belirleyeceğini" bildirdi.

Yazıcı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nde (TOBB) düzenlediği basın toplantısında taslak hakkında basın mensuplarına açıklamalarda bulundu.

Düzenlemenin Türkiye'deki bütün vatandaşları ilgilendirdiğini belirten Yazıcı, ''İsmi Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun olmasına rağmen hayatın tamamını kuşatıyor'' dedi.

Yazıcı, dün itibarıyla Bakanlar Kurulu'nda imzaya açılan ve bu hafta ya da önümüzdeki hafta başında Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine gelecek taslağın getirdiği yenilikler hakkında da bilgi verdi.

Taslak ile tüketicinin hak arama yollarını kolaylaştırdıklarını dile getiren Yazıcı, ''Tüketici sözleşmesinde en az 12 punto karakter kullanılacak. Tasarı ile hak arama konusundaki bürokratik işlemleri azalttık'' diye konuştu.

-Bankaların faiz dışı gelirleri-

Bankaların faiz dışı gelirlerine ilişkin düzenlemeler hakkında da bilgi veren Yazıcı, şunları söyledi:

''Bu alan üzerine çok tartışıldı ama sonuçta paydaşlarla birlikte ortak bir noktaya varıldı. Vardığımız nokta şu: Bankalar elbette ki ticari müesseselerdir. Para toplarlar, onu pazarlarlar. Bu şekilde ticaret hayatında yer alırlar. Kanun taslağını Ağustos 2012'de kamuoyunun görüşüne açtığımızda 31 kalemden ibaret faiz dışı gelirler, taslağı dün Bakanlar Kuruluna sunduğumuzda 65 sayısına ulaşmıştı.''

Konuya ilişkin sorunları çözmek adına iki önemli düzenleme yaptıklarını kaydeden Yazıcı, faiz dışı gelir kalemlerinin hangilerinin ücrete tabi olacağının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın olumlu görüşü alınmak kaydıyla BDDK tarafından belirleneceğini dile getirdi.

BDDK'nın bu konuda ücret belirlemeyeceğini anlatan Yazıcı, ''Ücret tarifesi yapma şeklinde düzenleme getirmiş olsaydık, büyük ihtimalle bankalar, 'O hizmetin tarifesi belirlenmiştir' diye o ücreti almak isteyecektir. Dolayısıyla bankalar, rekabet içerisinde o hizmeti ücretlendirecekler. Konunun bu boyutuyla tartışılmasından sonra bazı bankalar bu doğrultuda faaliyet içerisine girdiler'' değerlendirmesinde bulundu.

-Kart aidatı-

Gündemdeki kart aidatı konusunun tüketicinin çok mağdur edildiği bir alan olduğunu belirten Yazıcı, yeni düzenleme ile bankalara ''hiçbir ücret alınmayan yalın bir kartı tüketicinin hizmetine sunma'' zorunluluğu getirdiklerini kaydetti.

Kart aidatına ilişkin düzenleme konusunda tüketici örgütlerinden ''geriye gidiş'' eleştirileri geldiğini hatırlatan Yazıcı, ''Bu, doğru değil. Kredi kartını çıkartmak zorunda olan bankalar, dilerlerse bunun içini yine ücret almaksızın doldurabilecekler ya da bazı nitelikli avantajlar yükleyebilecekler. Bu da rekabetle oluşacak'' dedi.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, maketten konut satışı yapacak olanların mutlaka inşaat ruhsatını almış olmaları gerektiğini belirterek, "İnşaat ruhsatını almayan konut üreticisi maketten satış yapamayacak" dedi.

Yazıcı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinde (TOBB) Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağı'na ilişkin düzenlediği basın toplantısında, inşaat sektöründeki maketten satışlara yönelik ciddi düzenlemeler getirdiklerini ifade etti.

Maketten konut satışı yapacak olanların mutlaka inşaat ruhsatını almış olması gerektiğine dikkati çeken Yazıcı, inşaat ruhsatını almayan konut üreticisinin söz konusu kanunun yürürlüğe girmesinin ardından maketten satış yapamacağını belirtti.

Bu konuda ayrıca inşaatı tamamlama sigortası yapma yükümlülüğü de getirdiklerini vurgulayan Yazıcı, "Tüketiciye ruhsatını aldığı, inşaatına başladığı ve satışını yaptığı konutun yapımını garanti eden bir sigorta müessesesi getiriyoruz. Bu zorunlu olmayacak. Sigortalamanın şeklini Hazine Müsteşarlığı belirleyecek ve hangi tür inşaatların sigorta yapmak zorunda olacağına ilişkin hususu da Gümrük ve Ticaret Bakanlığı belirleyecek" diye konuştu.

Tüketicilerin mevcut cayma sürelerini 7 günden 14 güne çıkarttıklarını ifade eden Bakan Yazıcı, şöyle devam etti:

" En çok sorun yaşanan alanlardan birisi, tüketicinin satın aldığı taşınır mallarda ayıp ve hasara karşı 2 yıllık garanti, taşınmazlardaki 5 yıl garanti süresini koruduk. Bu tasarıyla zaman aşımı süresi içinde olmak kaydıyla, ilk 6 ay içerisinde, belki bunu aşağı çekeceğiz, satın alınan ürünün ayıplı olması durumunda ayıplı olmadığını ispat külfeti satıcıya ait olacak. Gizli ayıp olması durumunda zaman aşımı söz konusu olmayacak."

-Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri-

Mevcut kanunda tüketicilerin hak arama yollarının en önemlisinin Tüketici Sorunları Hakem Heyeti olduğunu kaydeden Yazıcı, bu konuya yönelik de bir takım değişiklikler getirdiklerini söyledi.

Tüketici Sorunları Hakem Heyetinin ismini değiştirdiklerini dile getiren Bakan Yazıcı, şöyle devam etti:

"Tüketici Hakem Heyeti dedik ve daha işlevsel, daha inandırıcı, daha etkili olmalarını hedefleyerek Türkiye'de bütün ilçelerde ve illerde var olan Tüketici Hakem Heyetlerine 'raportör' ismi altında bu konuda uzman istihdam edilmek üzere 500 kadro tesis ediyoruz.

Tüketici Hakem Heyetlerinde görülecek ihtilaflara ilişkin, tüketici ürünleri değerinde bir değişiklik yaptık. 2012 itibariyle yuvarlak olarak 1.100 ya da 1.200 lira değerindeki ürünlere ilişkin sorunlar götürülüyor. Biz, bu kanun tasarısıyla ilçelerde 2 bin lira, İl Hakem Heyetlerinde bunu 3 bin liraya çıkardık. Her yıl değerlendirme oranında artış yapılacak."

-Kapıdan satışlara izin şartı-

Tasarıyla birlikte işyeri dışında kapıda yapılan satışlara ilişkin de düzenleme getirdiklerini belirten Yazıcı, "Bu faliyete ilişkin de tüketicileri koruyucu önlemler aldık. Kapıdan satış yapacak olanlar mutlaka Bakanlıktan izin belgesi alacaklar. İzin belgesi olmayan satış yapamayacak. Satış sözleşmesinde mutlaka tüketicinin el yazısıyla sözleşme tarihini attıracak" diye konuştu.

İnternet, telefon, katalog ve benzeri yollarla mesafeli olarak kurulan sözleşmelere yönelik de yeni düzenlemeler getirdiklerini vurgulayan Yazıcı, finansal hizmetlerin mesafeli satışına ilişkin düzenlemenin de ilk defa bu tasarıyla yer alacağını ifade etti.

Milyonlarca yerli ve yabancı turisti ilgilendiren paket turlarla ilgili de bir takım düzenlemeler getirdiklerini bildiren Yazıcı, şöyle konuştu:

"Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon ve benzeri tüm aboneliklerde tüketicileri koruyucu yeni düzenlemeler getirdik. Gazete ve dergi gibi süreli yayın kuruluşlarının promosyonlarına ilişkin kampanyalara da daha sıkı düzenlemelere bu tasarıda yer verdik. Gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyalarına sınırlama getirdik. 'Tasfiye dolayısıyla satış yapıyoruz' diyor. Bakarsınız bu kampanya yıl boyu devam eder. Bunları disipline ediyoruz, bu konuda tüketicinin aldatılmasını önleyici düzenlemeler getiriyoruz. Garanti belgesiyle ilgili de yeni düzenleme getirdik. İhtiyari garanti taahhütünde bulunanların sözlerinin arkasında durmalarına ilişkin yükümlülük getirdik. Uzun vadeli farklı garantiler veriliyor, tüketici buna inanıyor ve ürünü alıyor. Sonra da satıcı vaadinde durmuyor. Vaad ediyorsan, duracaksın. Bu alana da el attık."

-Reklam Konseyi-

Tüketicilerin ticari reklam yoluyla yanıltılmasını engelleyen tedbirleri daha etkin hale getirdilerini kaydeden Bakan Yazıcı, haksız ticari uygulamalara ilişkin Avrupa Birliği yönergesinin ilk defa hukukta yer aldığını belirtti.

Tasarıyla Reklam Kurulunun da yeniden yapılandırdığını vurgulayan Yazıcı, "Kurulda şu anda 29 üye var. Bu kadar üye sayılı bir kurulun çalışması da zor oluyor. Bunu daha etkin hale getirmek amacıyla üye sayısını 11 olarak belirledik" dedi.

Reklam politikalarının oluşturulaması ve uygulanmasına yönelik istişari görev yapacak "Reklam Konseyi"nin kurulmasını öngördüklerine dikkati çeken Yazıcı, "İdari para cezalarının caydırıcı ve orantılı olması yönünde düzenleme getirdik" ifadesini kullandı.

Konut satışlarında mevcut kanunda 30 ay olan teslim süresini, gelişen ihtiyaçları dikkati alarak 36 aya çıkardıklarını bildiren Bakan Yazcı, "Bu şekilde düzenlemeler içeren kanun taslağı 9 kısım 87 maddeden oluşmaktadır. Milletimize hayırlı olmasını diliyorum. Doğrudan doğruya 76 milyonun tamamını ilgilendiren bir kanun. Umuyorum ki bu kanun tasarısı tahminin haziran ayı gibi bu yasalaşacak. Başbakanımızın da bu yönde bir talimatı oldu öncelikli çıkarılacak bir kanun" diye konuştu.

-"Bilinçli tüketici, basiretli tacir"

Konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Yazıcı, "İndirimli satışlarla ilgili nasıl bir denetim mekanizması olacak?" sorusuna, "Bilinçli tüketici, basiretli tacir. En temel slogan bu. Verilen hizmetle alınan ücretin denk, hakkaniyete uygun olması gerekiyor. İndirimli satışlarda ürünün daha önceki fiyatı mutlaka yer alacak. Onun gerçekliğinin kontrolü yapılacak. Bunun denetimini Bakanlığımızla belediyeler yapacak. Dün (Bakanlar Kurulu) yine farklı bir bakış ifade eden arkadaşımız oldu. Dolayısıyla bu konuda Odaları da devreye sokabiliriz. Bir de bu indirimli satışlar reklam yoluyla gerçekleştirilirse orada da Reklam Kurulu devreye girecek" yanıtını verdi.

Diğer bir gazetecinin "Bankaların aldığı ücretler 31 kalemden 65'e çıktı. Hangilerinin alınmamasını düşünüyorsunuz?" sorusunu da, "Mesela para sayma ücreti. Parayı aldım diye tekrar ücret alıyor, bunun mantığı var mı? Saymak zaten işi. Mesela ipotek fek ücreti. Niye ücret alıyorsun? Fek ediyorsan, zaten alacağını almışsın demektir. Bankalardan gözlemim, piyasalardan çok zeki kişileri bulup, istihdam ediyorlar o yüzden bu sayılar artıyor" diye yanıtladı.

Bakan Yazıcı, tasarı kapsamında vadesinden önce kapatılan kredilerdeki faiz indiriminin gündemlerinde olup, olmadığına yönelik bir soruya da şu cevabı verdi:

"Erken ödemeyle ilgili düzenleme tasarıda var. Özellikle konut kredisi kullanan kişinin caymasında bankaları koruyoruz. Adam gidiyor, maketten konut alıyor sonra da cayıyor. İstediği zaman cayabilir ama cayması halinde yapılan masraflar dışında yüzde 2 kadar da ücret ödeyecek. Sektörü hem koruyan hem de dinamizmi sürdüren bir tasarı."

AA