Piyasalarda tüm gözler Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun (PPK) bugünkü toplantısından çıkacak faiz kararına ve buna bağlı olarak yapacağı açıklamaya çevrildi.
Türkiye'nin de içinde bulunduğu gelişen piyasalardaki sarsıntı ilk olarak, Fed Başkanı Ben S. Bernanke'nin 22 Mayıs'ta Kongre'de yaptığı konuşmada, ekonomideki iyileşme işaretlerinin sürmesi durumunda, aylık 85 milyar dolar olan varlık alım programının bu yıl daraltılabileceğini ve gelecek yıl sonlandırabileceğini söylemesinin ardından başladı. Gelişmiş piyasalardan çıkarak gelişen piyasalara giden fonlar, bu açıklamanın ardından yeniden anayurdu olan ABD'ye dönmeye başladı.
Bu hareket sonucu ABD'nin 10 yıl vadeli Hazine tahvillerinin faizi yüzde 2.70'lere kadar yükseldi. Bu güçlü hareketin ardından dikkatler ABD faizlerine çevrildi. ABD faizlerindeki bu sıçrama, gelişen ülkelerden fon çıkışlarına ve buna bağlı olarak, para birimlerinde hızlı düşüşlere neden olurken, bu ülkelerin hisse senedi ve tahvil piyasalarında keskin satışların gelmesine neden oldu.
Türkiye'deki hareket ise diğer gelişen piyasa ülkelerine göre daha keskin oldu ve Türkiye piyasalarındaki ayrışma daha ciddi boyutta gerçekleşti. Türkiye'deki farklılaşma, Gezi Parkı olaylarına bağlı olarak artan siyasi gerilim ve cari açığın diğer ülkelere göre yüksek olmasından kaynaklandı.
Yurtiçi piyasalarda, Borsa İstanbul BIST 100 Endeksi 70,000 sevilerine kadar inerken, gösterge 2 yıl vadeli tahvilin faizi yüzde 9.59'a ve 10 yıl vadeli tahvilin faizi yüzde 9.54'e kadar çıktı. Dolar-TL kuru ise 1.9737 ile tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Sepet kur 2.26 seviyelerine ulaştı.
Merkez Bankası, hem kur hem de faizdeki bu hızlı yükselişin ardından, önce kura müdahale etti. Merkez Bankası'nın 6 milyar doların üzerinde satış yapmasının kurda fazla bir etkisi olmadı ve tahvil faizlerindeki yüksek seyir sürdü.
Bunun üzerine, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, geçen hafta Pazartesi günü yaptığı açıklamada, faizlerde ölçülü bir adım atılacağının işaretini verdi. Öte yandan, Bernanke, geçen hafta yaptığı açıklamada, varlık alım programının Eylül ayında daraltılıp daraltılmama kararı için henüz erken olduğunu açıklaması, Fed'in teşvikleri azaltmada aceleci olmayacağı beklentilerini güçlendirdi.
Bu açıklamaların ardından dolar-TL kuru hızlı bir düşüş göstererek 1.91 seviyesine yaklaştı. Gösterge tahvilin faizi yüzde 8.87'ye gerilerken, 10 yıllıkların faizi de yüzde 9'un altını gördü.
Bu gelişmelerin ışığında, piyasa uzmanları, Merkez Bankası'nın bugünkü toplantısında faiz koridorunun üst sınırını 50 ila 100 baz puan artırmasını bekliyor.
Finansbank Başekonomisti İnan Demir, Merkez Bankası'na ilişkin Bloomberg HT'ye yaptığı değerlendirmede, faiz koridorunun üst sınırında 50 baz puanlık bir artış beklediklerini kaydetti.
Demir, "Merkez Bankası ölçülü faiz adımı atacağının işaretini verdiğinde, 100 baz puanlık bir artırım yapacağını öngörmüştük. Ancak Fed Başkanı Bernanke'nin piyasaları yatıştırıcı açıklamasının ardından, Merkez'in 50 baz puanlık bir artırıma gideğini düşünüyorum. Ancak piyasalardaki beklenti 100 baz puan ve bu da sürpriz olmaz. Merkez Bankası açıklamasında gelecekte faiz artırımına açık kapı bırakabilir. Yurtdışı gelişmelerin yanında, enflasyon bekleyişleri ve cari açıktaki gelişmeler belirleyici olacak" dedi.
TEB Stratejisti Erkin Işık, Bloomberg HT'ye yaptığı yorumda, Merkez Bankası'nın bugünkü toplantısında daha sıkı bir duruş gösterebileceğine dikkat çekti.
Işık, "Yurtdışı piyasalarda Fed kaynaklı önemli dalgalanmalar oldu. Yurtiçinde de enflasyon beklentileri kötüleşti. Merkez Bankası'nın 50 ila 100 baz puanlık bir üst bant artırımına gitmesi bekleniyor. Öte yandan Merkez daha sıkı bir duruş gösterebilir. Üst bant beklentisi daha fazla. Ancak yapılacak açıklamada, Merkez'in Döviz ihalelerine devam edip etmeyeceğine ya da daha sıkı durup durmayacağına ilişkin işaretlere bakılacak" dedi.
Artırımın 50 baz puanda kalması hainde piyasanın fazla bozulmayacağına dikkat çeken Işık, "Yurtdışı sakin. Bu nedenle, 50 baz puanlık bir artış durumunda fazla bozulma olmaz. Daha fazla bir artış ise ilerisi için bir sübap olur" şeklinde görüş bildirdi.
Yapı Kredi Bankası Başekonomisti Doç. Dr. Cevdet Akçay, Merkez Bankası'nın bugünkü kritik toplantısı öncesi, Bloomberg HT'ye değerlendirmelerde bulundu.
Akçay, "Piyasa Merkez'in faiz koridorunun üst sınırını 50 ila 100 baz puan artırmasını bekliyor. Ben 100 baz puanlık artışa yakınım. Merkez Bankası başka mekanizmalar kullanır mı? Beklemiyorum. Faiz koridorunun alt sınırında bir değişiklik beklemiyorum. Önümüzdeki 1-1.5 yılda önemli bir beklenti yönetimi gerekiyor. Merkez Bankası dövizi iyi takip ediyor. Döviz ve faiz birlikte yükselirse kararlı müdahale ediyor. Daha sonra alt bandı yükseltebilir" dedi.
TEB Genel Müdür Yardımcısı Mete Yüksel, Bloomberg HT'ye yaptığı yorumda, kurum olarak Merkez Bankası'nın üst bandı 100 baz puan yükseltmesini beklediklerini söyledi.
Yüksel, "200 baz puanlık artışla piyasa geçici olarak memnun olur ve böyle bir artırım sonucu bono piyasasında likidite artar. Alıcılar gelir. 50 baz puanlık bir artış ise piyasada bir miktar hayalkırıklığı yaratabilir" şeklinde konuştu.
BGC Partners Genel Müdürü Ali Rıza İncekara, Bloomberg HT'de yaptığı değerlendirmede, faiz koridorunun üst bandından 100 baz puan civarında bir artırım beklediklerini belirtti.
İncekara, "Üst bantta 100 baz puanlık bir artırım bekliyoruz. Ancak yapılacak açıklamalar önemli. Merkez Bankası'nın bundan sonra atacağı adımlara ve fazin nereye gidebileceğine ilişkin işaretlerine bakılacak. 2 ve 10 yıllık tahvil faizleri farklı senaryolar söylüyor. Pozitif reel faize geçiliyor. ABD'de dönüşüm başladı ve bu nispeten olumsuz etkiliyor. Öte yandan, 100 baz puanlık bir artış bekleniyor, ancak Merkez Bankası sürpriz sever. Merkez acaba politika faizini de yükseltir mi?" şeklinde görüş bildirdi.
Bloomberg HT'nin canlı yayınında değerlendirmelerde bulunan Ak Portföy Yatırım Danışmanlığı Müdürü Ali Emrah Ustacı, Merkez Bankası'nın bugün faiz koridonun üst bandını 100 baz puan kadar artırmasının beklendiğini söyledi.
Ustacı, "Merkez Bankası hem kur hem de faizde istikrar istediğini gösteren adımlar atıyor. Başkan Başçı 15 Temmuz'da, faizde ölçülü adımlar atılacağının sinyalini verdi. Bunun sonucu TL istikrar kazandı ve faiz geriledi. Merkez Bankası ayrıca bugünkü toplantının ardından kuvvetli bir söylemde bulunabilir. Bu uzun vadede olumlu olur. 100 baz puanın altında bir artırım çok şaşırtmaz, ancak Merkez bunu kuvvetli bir söylemle dengeler" şeklinde konuştu.
BloombergHT.com