Son gelen verilere bakıldığında yılın ilk 4 ayı sektör açısından çok da iç açıcı değil. Zira Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre yılın ilk 4 ayında toplam konut satışları %7,5 düzeyinde gerilerken, mortgage kredisiyle yapılan konut satışlarındaki düşüş %33,5'i buldu. Yine TÜİK verilerine göre konut satışı Nisan ayında bir önceki aya göre %4,47 azalarak 83 bin 610'a geriledi.
Peki bu gerileme neden kaynaklanıyor?
Konutta arz mı fazla fiyatlar mı yüksek?
Konuyu "Finans Merkezi" programında masaya yatırdık.
-"Konutta doygunluk noktasına gelindi"
Yayına stüdyodan katılan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) İnşaat Mühendisleri İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, İstanbul'da 400 bin, Türkiye genelinde ise 1 milyon konut fazlalığı olduğunu belirterek, arz ve talep dengesinin talep aleyhinde geliştiğini söyledi. Gökçe, "Bu arz eritilmeden yeni ruhsat alan konutların eritilme şansı hiç görünmüyor. 2014 sektör için sıkıntılı geçecek gibi gözüküyor" dedi.
Konut stokunun eritilebilmesi için kredi faizlerinin düşmesi ve konuta ihtiyaç duyan alt-orta gelir grubundaki insanların iş güvenliğinin sağlanması gerektiğine dikkat çeken Gökçe, "Ancak o zaman bir balon olmaz, inşaat sektörü ancak o zaman büyüyebilir" dedi. Cemal Gökçe, insanların yatırım aracı çerçevesinde sadece bir değil ikinci ve hatta üçüncü konutlarını da aldıklarını ve bu konuda doygunluk noktasına gelindiğini belirtti.
Özellikle İstanbul'da arsa üretme konusunda bir sıkıntı olmadığını da vurgulayan Cemal Gökçe, boş alan yaratmak, arsa beklemek yerine deprem güvenliği olmayan, mevcut konutları yenilemenin daha uygun olacağına dikkat çekti.
-"Her yerde balon var demek yanlış"
Yayına telefonla katılan DTZ Pamir Soyuer Gayrimenkul yönetici ortağı Firuz Soyuer ise konut talebinde bir sıkıntı olmadığını savundu. Konut talebinin sadece kullanım için değil, aynı zamanda yatırım aracı olarak da görüldüğüne işaret eden Soyuer, "İnsanlar gayrimenkulu bazen tek, bazen de en kıdemli yatırım aracı olarak görebiliyor" dedi.
Bazı bölgelerde arz fazlası olabileceğini söyleyen Soyuer, "Ama her yerde genel olarak balon var demek yanlış. Dünyadaki balonlar finans sisteminin sonucunda ortaya aşırı derecede borçlanma ve bunların hemen gayrimenkul gibi likit olmayan araçlara yönelmesinden ortaya çıkıyor. Türkiye'de ise bunun finans sisteminden değil, insanların kendi birikimlerinden, özkaynaklarından sağlandığını unutmamak gerekir" diye konuştu.
-"Seçim nedeniyle lansmanlar ertelendi"
Yayına telefonla katılan BGC Partners analisti Kerem Tezcan ise seçimler nedeniyle büyük proje lansmanlarının ertelendiğini, bu nedenle de ilk 4 ayın sektör için yavaş geçtiğini söyledi. Tezcan, yılın geri kalanında satışlarda bir nebze hızlanma olabileceğini vurguladı. Son dönemde faizlerle ilgili tartışmanın belirsizilk yarattığının da altını çizen Tezcan, bunun talebin biraz daha ertelenmesine neden olabileceğini savundu.
Konunun uzmanları böyle düşünüyor ancak bu konu daha çok su kaldıracağa benziyor..
Bloomberg HT Editörü
Canan Özdan
cozdan@bloomberght.com