Irak Kürt Bölgesel Yönetiminin (IKBY) Ceyhan üzerinden dünya piyasalarına ulaştırmaya çalıştığı petrolün satışı, ABD mahkemesinden çıkan "el koyma" kararının ardından daha da belirsiz bir hal aldı. Kuzey Irak petrolünü taşıyan gemiler ise alıcı bulamamaları nedeniyle denizlerde dolaşmaya devam ediyor.
IKBY'nin mayıs ayında uluslararası piyasalara çıkardığı petrol, merkezi Irak hükumetinin satışları durdurmak amacıyla konuyu uluslararası tahkime taşıması ve hukuki yaptırımları gündeme getirmesi nedeniyle alıcı bulmakta zorlanıyor. Ceyhan'dan yola çıkan petrol yüklü 4 gemiden bugüne kadar sadece 1'i yükünü alıcısına ulaştırabildi. Bu satıştan elde edilen 93 milyon dolarlık gelir ise Halk Bankası hesabına yatırıldı.
IKBY tarafından yaptırılan boru hattı ile Ceyhan'a ulaştırılan petrolün ilk yüklemesi mayısta 'United Leadership' adlı tankere gerçekleştirildi. Meksika Körfezi'ne doğru yola çıkan tanker, merkezi Irak hükümetinin karşı çıkması üzerine Atlas Okyanusu'nda rotasını değiştirdi. 1 milyon varillik ham petrol yükü ile açık denizlerde dolaşmaya başlayan gemi, daha sonra Fas'ın Atlantik kıyılarına yöneldi. Fas'ın Muhammediye limanına yanaşan gemi, liman yetkililerinin uyarısı üzerine yükünü boşaltmadan ülke sularını terkederek uluslararası sulara açıldı. Gemi halen Fas açıklarındaki uluslararası sularda bekliyor.
"United Emblem" bilmecesi
İkinci yüklemenin hangi gemiye yapıldığı ve bu geminin akıbetine yönelik bilgilere ise ulaşılamıyor.
Üçüncü yükleme ise haziranda 1 milyon varil ile 'United Emblem' adlı gemiye yapıldı. Uluslararası basında, Filipinler'e doğru yola çıkan söz konusu geminin yükünü Malta'da 'SCF Altai' adlı bir gemiye aktardığı ve SCF Altai'n da yükünü İsrai'in Aşkalon limanına boşalttığı yönünde bilgiler ileri sürüldü. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ise, söz konusu haberlere ilişkin, Türkiye'nin bu satışın detaylarına yönelik tasarrufunun olmadığını açıklamıştı. IKBY ise İsrail devletine doğrudan satış yapmadıklarını ve ikincil satışlarla bunun mümkün olabileceğini duyurmuştu.
United Emblem isimli geminin şu anda Singapur açıklarında seyrettiği belirtiliyor.
'United Kalavrvta'
Dördüncü ve son 1 milyon varillik yükleme ise haziran ayının sonlarında 'United Kalavrvta' adlı gemiye yapıldı. Temmuz ayının başında Cebelitarık'a uğradıktan sonra ABD'ye yönelen ve Texas'ın Galveston limanında yükünü boşaltmak üzere bekleyen gemi, ABD mahkemesinin, "petrol satışının IKBY tarafından Irak merkezi hükumetinin onayı olmadan yapıldığı, bu nedenle geminin yüküne el konulacağı" yönündeki kararı üzerine uluslararası sulara çekildi. ABD yetkilileri uluslararası sularda bekleyen geminin, kendi karasularına girmesi halinde mahkeme kararının uygulanacağını açıkladı.
Merkezi Irak hükümeti ile IKBY arasında petrol satışları konusunda uzun süredir sorun yaşanıyor. Gemilere yüklü petrol, limandan hareket etmeden bildirilen ilk müşterilerin yanı sıra yola çıktıktan sonra ikinci bir alıcıya da satılabiliyor. Bu satış ikincil alıcılar tarafından da tekrarlanabiliyor. Ham petrol ticaretinin son alıcıya kadar takip edilmesi, sık el değiştirebilmesi, paravan şirketlerce alınıp satılabilmesi gibi nedenlerle çok zor bir süreç haline geliyor.