Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, ağustos ayında yıllık tüketici enflasyonunun 0,22 puan artarak yüzde 9,54'e yükseldiği hatırlatılarak, bu gelişmede gıda fiyatlarında süregelen olumsuz seyrin öne çıktığı belirtildi.

TCMB Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'na göre, gıda fiyat artışlarının dolaylı yansımalarının da etkisiyle hizmet grubunda enflasyonun ana eğilimi yükselişini sürdürürken, temel mal grubu ana eğilimindeki iyileşme belirginleşti. Ağustos ayında yıllık tüketici enflasyonunun 0,22 puan artarak yüzde 9,54'e yükselmesinde, gıda fiyatlarında süregelen olumsuz seyir öne çıktı.

Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 0,09 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 9,54'e yükseldi. Bu dönemde Özel Kapsamlı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Göstergesi-H (ÖKTG) ve ÖKTG-I endekslerinin yıllık artış oranı önceki aya kıyasla sınırlı bir miktarda gerileyerek sırasıyla yüzde 10,36 ve yüzde 9,68 olarak gerçekleşti.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, gıda grubunun katkısı 0,43 puanla belirgin bir şekilde artarken hizmet grubunun katkısı 0,13 puan yükseldi. Böylelikle gıda grubunun yıllık tüketici enflasyonuna katkısı 3,5 puana çıktı. Buna karşılık temel mal grubunun katkısı 0,16 puan, enerji ile alkollü içecek-tütün gruplarının katkıları ise yaklaşık 0,1'er puan geriledi.

Enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimleri incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerindeki iyileşmenin sınırlı olmakla birlikte devam ettiği gözlendi. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle temel mal enflasyonu ana eğilimindeki yavaşlama bu dönemde güçlendi. Ancak hizmet grubunda ana eğilim olumsuz seyrini sürdürerek çekirdek göstergelerdeki iyileşmeyi sınırlamaya devam etti.

Ağustos ayında hizmet fiyatları aylık bazda yüzde 0,92 arttı ve grup yıllık enflasyonu 0,34 puanlık artışla yüzde 8,96'ya yükseldi. Bu dönemde başta lokanta ve oteller olmak üzere hizmet grubu genelinde olumsuz bir görünüm kaydedildi. Tarımdaki arz sıkıntıları, doğrudan etkilerinin yanı sıra yemek hizmetleri kanalıyla dolaylı olarak da tüketici enflasyonunu olumsuz yönde etkiliyor. Nitekim yüzde 14'ü aşan gıda enflasyonundaki gelişmelere paralel olarak lokanta-otel hizmetlerinde yıllık enflasyon 1 puan artışla yüzde 14,73'e yükseldi. Ağustos ayında ulaştırma hizmetleri grubu, karayolu ile yolcu taşımacılığı kalemindeki fiyat artışları ile yüzde 8 seviyesine yükselirken kira yıllık enflasyonu artış eğilimini sürdürerek yüzde 7,1'e ulaştı.

- "Döviz kuru gelişmelerinin alt gruplara farklı sürelerde yansıması nedeniyle temel mal grupları yıllık enflasyon oranları arasındaki ayrışma devam etti"

Temel mal grubu yıllık enflasyonu ağustos ayında yüzde 10,37'ye geriledi. Döviz kuru kaynaklı enflasyon baskılarının hafiflemeye devam etmesiyle dayanıklı tüketim malları fiyatları aylık bazda geriledi ve grup yıllık enflasyonundaki düşüş eğilimi sürdü. Bu grupta mobilya ve otomobil fiyatlarında aşağı yönlü bir seyir izlenirken, beyaz eşya fiyatlarındaki artış eğilimi güçlü bir şekilde devam etti.

Dayanıklı tüketim mallarındaki olumlu gidişata karşılık, giyim ve dayanıklı dışı temel mal grubu yıllık enflasyonu yukarı yönlü seyrini korudu. Böylelikle döviz kuru gelişmelerinin alt gruplara farklı sürelerde yansıması nedeniyle temel mal grupları yıllık enflasyon oranları arasındaki ayrışma sürdü. Öte yandan giyim fiyatlarında ağustos ayı indirimleri mevsim ortalamalarının üzerinde gerçekleşti ve grup yıllık enflasyonu yüzde 8,59'a geriledi. Bu gelişmeler sonucunda mevsimsellikten arındırılmış verilerle temel mal enflasyonunun ana eğilimindeki iyileşme belirginleşerek devam etti.

Ağustos ayında enerji fiyatları yüzde 0,44 azaldı. Bu gelişmede akaryakıt fiyatlarındaki belirgin düşüş (yüzde 1,43) belirleyici oldu. Öte yandan su fiyatlarındaki artış bu dönemde devam etti. Yıllık enerji enflasyonu ise yüzde 2,94'e gerileyerek ılımlı seyrini korudu.

Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 1,88 puanlık yükselişle yüzde 14,44 oldu. İşlenmemiş gıda grubunda taze meyve fiyatları gerilerken bir süredir grup yıllık enflasyonunu sınırlayan sebze grubunda artış gözlendi. Buna ek olarak et, süt ve yumurta fiyatlarındaki yüksek oranlı artışlarla birlikte işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu yüzde 16,06'ya yükseldi. Bu dönemde işlenmiş gıda fiyatlarındaki olumsuz görünüm sürdü ve grup yıllık enflasyonu yüzde 13,15 oranında gerçekleşti. Bu grupta ekmek fiyatları yukarı yönlü seyrini korurken et ve süt ürünleri ile konserve sebze fiyatlarında hızlı artışlar görüldü. Böylelikle ağustos ayı, taze meyve dışında kalan işlenmemiş gıda ürünleri ve bunların temel girdi olarak kullanıldığı işlenmiş ürünlerdeki olumsuz seyrin belirgin olarak izlendiği bir dönem oldu.

- Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları ağustos ayında 0,42 artarken grup yıllık enflasyonu yüzde 9,88'e yükseldi. Bu dönemde yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 11 seviyesine, petrol
ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 11,45'e geriledi. Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, ağustos ayında dayanıksız tüketim mallarında belirgin olmak üzere tüm ana gruplarda fiyat artışı kaydedildi.

Dayanıksız tüketim mallarındaki artışta yıllık enflasyonu yüzde 17 düzeyinde seyreden gıda ürünleri imalatı belirleyici oldu. Bu dönemde dayanıklı tüketim malları imalat fiyatları yatay seyrederken ara ve sermaye mallarında fiyat artışları görece ılımlı gerçekleşti. Sonuç olarak ağustos ayı, gıda imalatı kaynaklı enflasyon baskılarının sürdüğü bir dönem oldu. Gıda dışı imalat sanayi fiyatlarının seyri ise tüketici fiyatları üzerinde maliyet yönlü baskıların nispeten ılımlı seyrettiğine işaret etti.