Enflasyon Mayıs ayında beklentilerin hafif altında gerçekleşse de, çekirdek enflasyondaki artış eğiliminin sürmesi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) yüzde 6,8'lik yıl sonu TÜFE hedefini zora sokmuşa benziyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Mayıs'ta aylık bazda yüzde 0,56 arttı. Enflasyon yıllık bazda ise yüzde 8,09 oldu. Merkez Bankası'nın takip ettiği çekirdek enflasyon ise yüzde 7,48 artışla beklentinin üstünde gerçekleşti. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 1,11 arttı. Yıllık enflasyon ise yurt içi üretici fiyatlarında yüzde 6,52 oldu.
Merkez Bankası, Nisan ayı enflasyon raporunda, yıl sonu TÜFE beklentisini gıda fiyatlarındaki artış ve kurun da etkisiyle 1,3 puan artırarak, yüzde 6,8'e çıkarmıştı. Gıda fiyatlarındaki artış Mayıs'ta yerini düşüşe bıraksa da, enflasyon yine de ciddi şekilde gerilemedi. Gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 2,68 gerilerken, yıllık gıda enflasyonu yüzde 12,81'e indi.
- "Yüksek enflasyonun tek sebebi gıda değil"
Teb Başekonomisti Selim Çakır, bu rakamların Türkiye'deki yüksek enflasyonun yalnızca gıda fiyatlarından kaynaklanmadığını gösterdiğini söyledi. Yıllık bazda gıda fiyatlarının yüzde 14,3'ten yüzde 12,8'e gerilediğini hatırlatan Çakır "Buna rağmen manşet enflasyon 20 baz puan yükseldi. Çekirdek enflasyonun kurdaki değer kaybının fiyatlara yansımasının da etkisiyle Nisan ayındaki yüzde 7'den 7,5'e yükseldiğini görüyoruz" diye konuştu.
- "Çekirdek enflasyondaki artış kur kaynaklı"
Finansbank Ekokonomisti Deniz Çiçek ise, çekirdek enflasyondaki yükselişi hatırlatarak, bu ihtimalin Merkez Bankası'nın fiyat gelişmeleri raporunda da yer aldığını belirtti. Bunun geçmiş dönemdeki kur artışlarının birikimli etkilerinden kaynaklandığını ifade eden Çiçek "Şimdi bu bozulma yıllık bazlı çekirdek enflasyona da yansıyınca daha görünür oldu. Bu açıdan çekirdek enflasyonun yükselmesi sürpriz değil. Önümüzdeki dönemde de bu yükselişin devam edeceğini düşünüyorum" ifadelerini kullandı.
Phillip Capital Başekonomisti Özlem Bayraktar-Gökşen, kurum olarak gıda fiyatlarında yıl sonu enflasyonun TCMB'nin yüzde 9'luk tahmininin aksine, yüzde 11 öngörüsünde bulunduklarını belirtti. Bayraktar-Gökşen, enflasyonun gıda dışındaki alt kalemlerinde gidişatın kötüleşmeyi işaret ettiğini belirtti. Çekirdek eğilimlerinin de cesaret vermediğini ifade eden Bayraktar-Gökşen, trenddeki bozulmanın para politikasında bir gevşemenin önündeki en büyük engeli teşkil ettiğini söyledi.
- "TCMB'nin enflasyon hedefinin tutma ihtimali oldukça düşük"
BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, çekirdek enflasyondaki momentum artışının dikkat çekici olduğunu belirterek "Mayıs özelinde kur etkisinin çok fazla olduğunu gözlemliyoruz. Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon tahmini olan yüzde 6,8'in tutma ihtimali de oldukça düşük. Bunu mümkün kılacak tek gelişme gıda fiyatlarındaki düzeltmenin artarak devam etmesi. Ama bunun olup olmayacağını da kestirmek zor" diye konuştu.
Kümülatif enflasyonun sene başından bu yana yüzde 5,3'e yükseldiğini ve daha Mayıs ayının başında Merkez Bankası'nın hedefi olan rakamı geçtiğini hatırlatan Çakır "Yüzde 6.8 seviyesinde olan revize tahmininin de tutması zor gözüküyor. Gıda enflasyonu normalleşmeye devam edip sene sonunda yüzde 9 seviyelerine gerilese bile sene sonu enflasyonu yüzde 7.5-8 seviyesine yakın gerçeklesecek gibi duruyor. Merkez Bankası'nın enflasyon rakamlarına bakarak faiz artışına gideceğini zannetmiyorum. Geçmişte de olduğu gibi kurun yonu Merkez Bankasi'nin faiz hareketlerinde belirleyici olacaktır" dedi.
- Merkez'in daha sıkı bir para politikası uygulaması gerekiyor
BGC'den Altuğ, mevcut hedefler ve enflasyon trendi dikkate alındığında kesinlikle daha sıkı bir para politikası ihtiyacının ortaya çıktığını belirtti. Bunun illa ki faiz artışı olması gerekmediğini kaydeden Altuğ "MB'nin elindeki farklı enstrümanlarla daha sıkı bir para politikası sürdürmesi mümkün" dedi.
Kur artışlarının ve petrol fiyatlarındaki gelişmelerin benzin fiyatlarına yansımasıyla ulaştırma grubunda enflasyonun yükselme trendinde olduğunu belirten Finansbank'tan Çicek "Seçim sonrasında kurların seyri, hem bu grupta, hem de manşet enflasyonda belirleyici olacak. İç ve dış konjonktür olumluya dönmez ve kur artışları sürerse, önümüzdeki dönemde Merkez bankasının faiz artırmak durumunda kalacaktır" yorumlarında bulundu.
Kümülatif enflasyonun sene başından bu yana yüzde 5,3'e yükseldiğini ve daha Mayıs ayının başında Merkez Bankası'nın hedefi olan rakamı geçtiğini hatırlatan TEB'den Çakır ise "Yüzde 6.8 seviyesinde olan revize tahmininin de tutması zor gözüküyor. Gıda enflasyonu normalleşmeye devam edip sene sonunda yüzde 9 seviyelerine gerilese bile sene sonu enflasyonu yüzde 7.5-8 seviyesine yakın gerçekleşecek gibi duruyor. Merkez Bankası'nın enflasyon rakamlarına bakarak faiz artışına gideceğini zannetmiyorum. Geçmişte de olduğu gibi kurun yonu Merkez Bankasi'nin faiz hareketlerinde belirleyici olacaktır" dedi.
Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon hedefinin gerçekleşme ihtimalinin düşük olduğu noktasında hemfikir olan analistler, seçim sonrası döviz kurunda yaşanacak hareketlere göre faiz artışı ihtimalinin masada olabileceğini ifade ediyorlar.
BloombergHT.com Editörü
Enes Tunagür
etunagur@bloomberght.com