Piyasalarda iki hafta süren sert hareketlenmeler, bazı yatırımcıları fakirleştirdi ve sinirlerini yıprattı. Peki öte yandan piyasadaki çalkantı bize neler öğretti?
1. ABD ekonomisi iyi durumda, gelişen piyasalar değil. Dünyanın geri kalanı ise ara bir yerde seyrediyor. Bu trendler iki hafta önce gün gibi açıktı, ancak şimdi sonlarında ünlem işaret var.
2. Fed’in işi güçleşiyor. Faiz oranlarının artırılmasını destekleyen ve karşı çıkan argümanların birlikte güçlenmesi ile piyasaları sarsan bir tansiyon ve belirsizlik oluştu.
WSJ'nin haberine göre piyasa gelişmelerini ekonomik gelişmeler ile bir noktaya bağlamak kolay. Çünkü Dow Jones Industrial Average’deki 1,000 puanlık bir düşüş herkesin dikkatini çeker. Zaten hisse senedi piyasasındaki yüzde 10’luk veya daha yüksek bir düzeltme geleneksel olarak rutin görünür.
Peki böyle bir düzeltme neden daha büyük bir alarm sinyali veriyor olabilir? Piyasa, binlerce şirketten alınan bilgileri bir araya getirerek bize ekonominin durumu hakkında yeni bir şey söylüyor olabilir. Diğer taraftan, piyasa hareketleri varlıkları yok ederek veya şirketlerin ve hane halklarının fon yaratma yeteneğine müdahale ederek ekonomik sıkıntı yaratabilir.
Bu kriterlerle hisse senedi piyasasındaki düşüşün ciddi bir ekonomik yavaşlama veya resesyon habercisi olduğu sonucuna varmak zor. İlk kez yapılan işsizlik sigortası başvuruları gibi tipik olarak problem sinyallerini ilk olarak alan ekonomik göstergeler istikrarlı seyrediyor veya iyileşme gösteriyor. Markit tarfından derlenen verilere göre küresel olarak hem hizmet hem de imalat sanayi sektörlerinde satın alma yöneticileri siparişlerde son haftalarda artış olduğunu belirtti.
Piyasanın dip noktasında hane halklarının bilanço tablosundan 2 trilyon dolar varlık silindi. Bu rakam çok gibi gelse de yüzde bakımından öyle değil. Hane halkı harcamaları böyle hareketlere güçlü bir reaksiyon göstermez çünkü bu hareketler çok olağan. J.P. Morgan’a göre söz konusu düşüş, tüketici harcamaları artışında gelecek iki yılın her birinde 0.25 yüzde puan gerileme getirebilir. Bu da kabaca gerileyen benzin fiyatlarından kaynaklanması beklenen desteğe denk geliyor.
Piyasadaki kargaşa ekonominin ayağını çelebilir mi? VIX, yani hisse senedi piyasasının hisse opsiyonları fiyatlarından türetilen korku göstergesi yükseliş gösterdi. Ancak finansal sistemin çekirdeğinde 2007-2008 yıllarında yaşanan problemler mevcut değil. St. Louis Fed tarafından derlenen finansal stres endeksi hareketlense de normal seviyenin altında seyrediyor.
Peki dünyanın geri kalanı ne durumda? Çin ekonomisi yavaşlıyor ve muhtemelen yüzde 7’lik resmi büyüme verisinin işaret etiğinden daha fazla bir yavaşlama gösteriyor. Ancak sanayi üretimi gibi alternatif göstergeler yavaşlamayı abartıyor. Çünkü Çin ekonomisi daha emek yoğun olan hizmet sektörüne değişim gösteriyor.