Tarım sektörü, yaşanan sorunlara ve istikrarsız politikalara rağmen kendi içinde ciddi fırsat ve potansiyel barındırıyor.
Nüfus artışına paralel olarak tüketimdeki artış, azalan ekilebilir tarım arazileri, sınırlı doğal kaynaklar üzerindeki baskı tarım sektörünü her geçen gün daha stratejik bir konuma getiriyor.
Türkiye'de son dönemde tarım sektörüne ciddi yatırımlar yapıldı ve yapılmaya devam ediliyor.
Söz konusu yatırımlarda Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu'nun (TKDK) yürüttüğü hibe destekli Avrupa Kırsal Kalkınma Programı (IPARD) projeleri önemli bir etken oldu.
IPARD I, 14'üncü çağrı ile sona eriyor. 1 milyar euronun üzerinde bir kaynak ile ikinci faz ise bu ay sonunda başlayacak.
Hibe oranının maksimum yüzde 65'ten yüzde 70'e çıkarılacağı yatırım desteklerine bir çok yeni başlıklar da eklendi. Yumurta tavukçuluğu, yenilenebilir enerji, makine ekipman parkları bunlardan sadece bir kaçı..
Peki tarım sektörüne ilgi duyan, bu alanda yatırım planı ve düşüncesi bulunanlar nelere dikkat etmeli? Nasıl bir yol ve strateji izlemeli?
Tüm bu soruların yanıtı TKDK Başkanı Ali Recep Nazlı Bloomberg HT'de yayınlanan Tarım-Analiz programında verdi.
PROJE HAZIRLAMA AŞAMASI KRİTİK
Ali Recep Nazlı, iyi yapılmış ve hazırlanmış bütün projelerin onay aldığını belirterek, “İlk çağrımızda toplam 41 proje aldık ve 4 proje geçti. 13'üncü çağrıda ise 3 bin 650 proje aldık, 2 bin 500'den fazlasını geçirdik. Toplam sayımıza bakarsak 16 bine yakın projemiz var, 11 bine yakını geçti. İyi hazırlanmayan projeleri reddetmemek için yatırımcımıza geri çektiriyoruz. Bir daha hazırlatıyoruz” dedi.
DANIŞMANLIK HİZMETİ DE DESTEK KAPSAMINDA
Tarım sektörüne ilk defa yatırım yapacak olanlar için danışmanlık hizmeti kritik önemde. Hem yatırımcının doğru bilgilendirilmesi hem de tüm süreç boyunca iyi bir strateji izleyebilmesinde danışmanlık şirketlerine önemli bir rol düşüyor.
Projelerle ilgili olarak danışmanlık giderlerini de desteklediklerini hatırlatan Ali Recep Nazlı, “Projeleri hazırlayamayan, zor olduğunu düşünen yatırımcılar, projelerini danışman şirketlere hazırlatabilir ve bunun da yüzde 70'e kadar olan kısmı destek kapsamında” diyor.
“FİKİR AŞAMASINDA İKEN TKDK İLE İLETİŞİME GEÇİN”
Aslına bakarsanız bu tür yatırımların en kritik noktası doğru kurum ve kişilerle iletişim halinde olmak.
Ali Recep Nazlı da IPARD programından yararlanmak isteyen yatırımcılara öncelikle daha fikir aşamasında iken TKDK ile iletişime geçilmesi noktasında tavsiyede bulunuyor.
Bazen yatırımcıların fikir aşamasından sonra projeye kendi başlarına karar verdiğini ve projelerini hazırladıktan sonra, son başvuru tarihinde il kordinatörlüklerine dosyalarıyla birlikte geldiklerini ifade eden Nazlı, o aşamadan sonra kurum olarak fazla yapılacak bir şey olmadığını söylüyor.
O yüzden TKDK Başkanı Nazlı yatırımcılara şu çağrıda bulunuyor: “Fikir aşamasındayken, daha yatırıma karar vermeden ister il koordinatörlüklerimize gelerek iletişim uzmanları ve yardım masalarından bilgi alsınlar, isterlerse telefon ya da internet üzerinden irtibata geçsinler. İrtibata geçmezlerse bazen farklı yerlere farklı yatırımlar yapabiliyorlar. Örneğin bizim 50 binlik tavukçuluk üst sınırımız var. Yatırımcılarımız bize, bunu bilmeden 25 bin kapasitelik bir yatırım projesi ile geliyor. Öncesinde bizimle iletişime geçip bilgi sahibi olsalar ona göre daha kapsamlı ve iyi bir proje hazırlayabilir. Fırsat ve avantajlardan daha iyi yararlanırlar.”
“YATIRIM YAPACAĞINIZ ALANI İYİ ARAŞTIRIN”
IPARD projelerinden yararlanmak isteyen girişimcilerin ne tür yatırım yapmayı planlıyorlarsa öncelikle o konuyu en iyi şekilde öğrenmeleri gerektiğinin altını çizen Nazlı, “Yatırımcılar 'Burada çok güzel teşvikler, destekler, hibeler var; hemen ben burada bir proje yapayım' mantığı ile gelmemeliler. Bu işe yatırım yapacaklar önce ilgilendikleri alanla ilgili araştırma yapıp, iş hakkında bilgi sahibi olup, biraz kafa yormalı” diyor.
“SADECE PARA YATIRMAK YETMEZ, İŞİNİZ BAŞINDA OLMALISINIZ”
Hem tarımsal hem de kırsal alana yapılacak yatırımlarda iş ile ilgilenmek ve işinin başında durmayı olmazsa olmaz şartlar arasında gösteren Nazlı, “Bir yere yatırım yapıp, orayı bir şekilde arada bir ziyaret ederim şeklinde düşünmesinler. Çok ciddi şekilde işlerinin başında durmaları gerekiyor. İşletmelerde bulunmak ve sorunlarla ilgilenmek gerekiyor. Canlı materyal beslendiği zaman tarım riskli bir yatırım alanıdır” uyarısında bulunuyor.
“YATIRIMLAR 5 YIL TAKİPTE”
Proje sürecindeki başarı tek başına bir şey ifade etmiyor. Asıl önemli olan bu yatırımın kârlı bir işletme olarak sürdürülebilir olması. Bu yüzden de TKDK, yatırımları 5 yıllık izleme sürecine tabii tutuyor. Bu süreçte yatırımların her aşamasını kontrol ettiklerini kaydeden Ali Recep Nazlı, “Onları sadece izlemekten öte rehberlik etmek amacıyla da kontrol ediyoruz. Bu konuda geçmiş yatırımcılarımızı da aynı zamanda eğitiyoruz, yetiştiriyoruz. Yatırımcıların bilgi, teknik ve pratik anlamda eksik kalan yönlerini tamamlıyoruz” diyor.
Bloomberg HT Editörü
İrfan Donat