Advertisement
KÜRESEL PİYASALAR ABONE OL

İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılmasına ilişkin oylama ve küresel piyasaların tepkisinden Fed için önemli dersler çıkarılabilir. Kısa vadede genişlemeci politika benimsenmeli.

Brexit oylamasından çıkan sonuç, küresel piyasalar için büyük bir sürpriz oldu. Geçtiğimiz iki işlem gününde hazine tahvillerinde önemli ölçüde bir artış ve sterlinin değerinde dikkate değer düşüşler görüldü.

Oylama daha fazla sürpriz ihtimalleri için de yol açıyor. Gelecek aylarda ve gelecek yıllarda Brexit'in nasıl müzakere edileceğini ve bu müzakerelerin İngiltere ve Avrupa ekonomilerini nasıl etkileyeceğine dair daha fazla şey öğreneceğiz.

Aynı zamanda İngiltere'nin gidişinin birlikte kalan ülkelerin finansal ve ekonomik istikrarını nasıl etkileyeceğini göreceğiz. Bu küresel mal ve hizmet talebi -ve ABD fiyatları ve istihdamı- için önemli bir aşağı yönlü risk oluşturuyor.

Fakat bu meselelerin küresel ekonominin karşı karşıya olduğu tek sorun olmadığını, Çin'in sonsuza dek yüzde 7 büyüyemeyeceğini hepimiz biliyoruz. Fakat büyümesi ne hızla ve hangi düzeyde yavaşlayacak? Gelişen piyasalardaki işletmelerin önemli miktarda borcu var. Bu borç o ülkelerin büyüme beklentilerini nasıl etkiliyor? Brexit ile birlikte bu sorulara ilişkin olası cevaplar küresel ekonomiler ve ABD için aşağı yönlü risk oluşturuyor.

Fakat tabiki, ABD'de enflasyonu aşırı derecede yükseltebilecek yukarı yönlü risklerde bulunmakta. Bununla birlikte Fed enflasyonist baskıları azaltmak için faizleri yeteri kadar artırarak bu sorunlarla başa çıkabilir. Sorun şu ki yüzde 0.25'in altındaki Federal fonlama oranı ile birlikte, enflasyon ve istihdam zaten çok düşük. Bu ters şoklardan birinin gerçekleşmesi durumunda Fed enflasyon ve istihdamı hedefine yakın tutmayı nasıl başaracak?

Bu basit asimetri Fed'in iki şey yapması gerektiği anlamına geliyor. İlk olarak şurası açık ki, Fed'in aşağı yönlü risklerin üstesinden gelebilmek için büyük bir alet çantasına ihtiyacı var. Bazı Avrupalı para otoritelerinden çıkartılan derslere göre alet çantasının içinde eksi faizlerde bulunmalı ve Fed, kongre ve halk için bu alete ilişkin eğitim sürecini başlatmalı.

İkinci olarak, durumu iyi hastalar tedavi etmesi güç hastalıklarda sağlıksız hastalara göre daha iyi direnir. Dengelemesi zor olan bu şoklar dikkate alındığında Fed, ABD ekonomisini olabildiğinde sağlıklı hale getirmek için para politikasında genişlemeye gitmeli. Bu büyük bir değişim olurdu. Son üç yıldır Fed, kasıtlı olarak ABD ekonomisinin dayanıklılığını azaltıyor.

Bazı okuyucuların Fed faiz indirimlerinin sıfıra kadar indiğinden beri yaklaşık sekiz yıl olduğu ve tekrar yükseltmenin mümkün olup olmadığını sorduğuna eminim. Diğerlerinin aksine ben iyimserim ve uzun vadede Fed fonlama oranının yüzde 3'e yaklaşacağını düşünüyorum. Fakat yukarıda bahsedilen küresel risklerin devam etmesi ABD mal ve hizmetlerine olan talebi azaltır ve bu da Fed fonlama oranını aşağıya sürükler.

Uzun vadede fed fonlama oranının şu anki seviyesinden çok yukarda olması için Fed'in açıkça istekli ve aşağı yönlü riskleri savuşturmaya muktedir olduğunun görünmesi gerekir.

Narayana Kocherlakota