Advertisement
GÜNCEL / SİYASET ABONE OL

Türkiyede özelleştirme uygulamalarının tutarı, 30 yılı aşkın bir sürede 68 milyar dolara ulaştı.

AA muhabirinin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) verilerinden derlediği bilgilere göre,1986 yılından itibaren 272 kuruluştaki kamu hisseleri, 2 bin 214 taşınmaz, 10 otoyol, 2 boğaz köprüsü, 146 tesis, 7 liman, şans oyunları lisans hakkı ile araç muayene istasyonları özelleştirme kapsamına alındı.

Özelleştirme programı çerçevesinde 267 kuruluşta hisse senedi veya varlık satış devir işlemi yapılırken, bu kuruluşların 257sinde hiç kamu payı kalmadı. Özelleştirmelerin başladığı 1986 yılından bu yılın temmuz ayına kadarki süreçte ise gerçekleştirilen özelleştirme uygulamalarının toplam tutarı 68 milyar dolar düzeyine çıktı.

Bu kapsamda 1986-2003 döneminde toplam 8 milyar 240 milyon dolarlık özelleştirme gerçekleştirilirken, en yüksek tutar 12 milyar 486 milyon dolar ile 2013 yılında elde edildi. Bu yıl gerçekleştirilen özelleştirme uygulamaları tutarı ise 31 Temmuz itibarıyla 1 milyar 170 milyon doları buldu.

Özelleştirme Fonundan Hazineye Telekom dahil, 31 Temmuz 2016ya kadar toplam 45,1 milyar dolarlık transfer yapıldı. Ayrıca söz konusu dönemde programdaki kuruluşlara toplam 14,1 milyar dolarlık borç ve sermaye aktarımı gerçekleştirildi.

Orta Vadeli Programa (OVP) göre, bu yıl özelleştirme gelirlerinin 11 milyar lira olması beklenirken, söz konusu rakamın 2017de 17,8 milyar lira, 2018de 8 milyar lira, 2019da da 6,5 milyar olarak gerçekleşmesi planlanıyor. Bu rakamlar doğrultusunda özelleştirme gelirlerinin GSYHye oranının bu yıl yüzde 0,5 olması beklenirken, söz konusu oranın 2017de yüzde 0,7ye ulaşacağı öngörülüyor. Özelleştirme gelirlerinin milli gelire oranının 2018de yüzde 0,3, 2019da ise yüzde 0,2 olacağı tahmin ediliyor.

Sektörler itibarıyla özelleştirmeler

Özelleştirmelere sektörler itibarıyla bakıldığında elektrik dağıtımındaki ihalelerin tümü tamamlanırken, elektrik üretimi sektöründeki ihaleler ön plana çıkıyor. Halihazırda özelleştirme programındaki hidroelektrik santrallerinden (HES) toplam 379 megavat (MW) kurulu güce sahip 5 HESin 3 grup halinde ihale süreci devam ederken, 2016 yılında ihaleleri gerçekleştirilen 187 MWlik 4 HESin özel sektöre devri için de Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) onay süreci sürüyor.

Öte yandan, bugüne kadar gerçekleştirilen üretim özelleştirmeleri işlem büyüklüğü ise 10 milyar doları buluyor.

Türkiye Petrolleri Dağıtım AŞnin özelleştirme ihalesi bu dönemde sonuçlanırken, söz konusu ihale için en yüksek teklifi 490 milyon lira ile Zülfikarlar Holding verdi.

Ulaştırma sektöründe ise ÖYK kararı ile iptal edilen otoyol ve köprü özelleştirmelerinde strateji belirleme çalışmaları devam ediyor. Türkiye Denizcilik İşletmeleri AŞye ait İzmir Yük ve Kruvaziyer limanlarının özelleştirme işlemleri de sürerken, 2017 yılı içerisinde ihale ilanına çıkılması planlanıyor.

Ayrıca teklif sahiplerinin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri nedeniyle ihalesi bu yılın nisan ayında iptal edilen Fenerbahçe Kalamış Yat Limanının da yeniden özelleştirilmesine ilişkin çalışmalar devam ediyor.

Şans oyunları ihalesi için gözler mart ayında

Diğer taraftan özelleştirme süreci bir kez daha uzatılan Milli Piyango ihalesinde ön yeterlilik son başvuru tarihi 10 Şubat 2017, son teklif verme tarihi ise 10 Mart 2017 olarak belirlendi. Söz konusu özelleştirme, karşılığı nakit olmak üzere, şans oyunlarını planlama, tertip etme ve çekiliş düzenleme hakkı Milli Piyango İdaresine ait "Piyango", "Hemen Kazan", "On Numara", "Şans Topu", "Sayısal Loto" ve Süper Loto" ile ilgili mevzuat çerçevesinde izin verilebilecek benzer şans oyunları lisansının topluca devrini içeriyor. Lisans sahibi, 10 yıl lisans süresince her takvim yılı için elde ettiği hasılattan yüzde 25, diğer gelirlerin brüt tutarı üzerinden de yüzde 28 pay alacak.

ÖİB verilerine göre 1986 yılından bugüne gerçekleştirilen özelleştirme uygulama tutarları şöyle:

Yıllar Tutar (milyon dolar)
1986-2003 8.240
2004 1.283
2005 8.222
2006 8.096
2007 4.259
2008 6.259
2009 2.275
2010 3.082
2011 1.358
2012 3.021
2013 12.486
2014 6.279
2015 1.996
2016* 1.170

(*): 31 Temmuz itibarıyla 2016 yılı uygulama tutarı