Yüksek Seçim Kurulunun (YSK), 16 Nisan'da yapılacak anayasa değişikliği referandumu sürecinde seçimlerin temel hükümleri ve seçmen kütüklerine ilişkin kararı Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Kararda, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un 47. maddesinin dördüncü fıkrasında, seçmen kütüklerinin seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan siyasi partilerin genel merkezlerince veya yetkilendirilmiş il veya ilçe başkanlarınca istenildiğinde, YSK tarafından belirlenen giderin maliye veznesine yatırılmak ve makbuzu ibraz edilmek koşuluyla bir seçim döneminde iki defadan fazla olmamak üzere ilçe seçim kurulu başkanınca bilgisayar ortamında veya liste düzeyinde imza karşılığı yetkili kişiye verileceği öngörüldüğü belirtildi.

Seçmen kütüğü verilebilecek olan siyasi partilerin, kanun gereği seçimlere katılabilme yeterliliğine sahip olmaları gerektiği ifade edilen kararda, YSK'nın 11 Şubat'ta 2017 tarih ve 2017/75 sayılı kararıyla seçimlere katılma yeterliliğini taşıyan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Anavatan Partisi, Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), Büyük Birlik Partisi (BBP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Hür Dava Partisi (HÜDA PAR), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Saadet Partisi ve Vatan Partisine seçmen kütüğünün verileceği bildirildi.

Kararda, seçmen kütüğü örneği istemeye siyasi parti genel merkezlerinin yetkili olduğu ancak yetki verilmesi koşuluyla il ve ilçe başkanlarının da kendi seçim çevreleriyle ilgili istemde bulunabilecekleri, seçmen kütüğü örneği istemlerinin bir seçim döneminde ikiden fazla olamayacağı duyuruldu.

- Yerel saatle 09.00-21.00'de oy verilecek

"Anayasa Değişikliği Halkoylamasında Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun, Yurt Dışı Sandık Kurullarının, Yurt Dışı Temsilciliklerde Oyları Saklamak ve Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna Ulaştırmakla Görevli Sandık Kurulları ile Yurt Dışı Oyların Sayım ve Dökümü ile Görevli Sandık Kurullarının Görev ve Yetkileri ile Yurt Dışında Oy Verme İşlemlerine İlişkin Karar"da ise yurt dışında oy verme işlemleri ve ilgili kurulların görevlerine ilişkin esaslar genelge ile düzenlendi.

Buna göre, temsilciliklerde oy kullanma gün sayısı ve başlangıç günü o ülkedeki seçmen sayısı gözetilerek her bir temsilcilik için YSK tarafından tespit edilecek. Oy kullanma saatleri yerel saatle 09.00'da başlayıp 21.00'de sona erecek.

Temsilcilik ve diğer yerlerde kurulacak seçim sandıklarında sadece seçmen kütüğüne kayıtlı Türk vatandaşları oy verebilecek.

Halk oylamasında "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" filigranlı sarı renkteki zarflar ve beyaz renk üstünde "Evet", kahverengi renk üstünde "Hayır" ibareleri bulunan iki ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulaları ile "Tercih" mührü kullanılacak.

Dışişleri Bakanlığının görüşü alınarak, YSK tarafından belirlenen bina ya da oy verme yerinde sandığın konulacağı yer sandık kurulunca kararlaştırılacak. Sandığın konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla, serbestçe ve gizli şekilde verebilmesi göz önünde bulundurulacak. Sandığın konulduğu yer, oy verme süresince değiştirilemeyecek.

Yurt dışında sandıkların konulacağı yerler YSK'nın "www.ysk.gov.tr" internet adresinde ilan edilerek, temsilciliklerce de bölgelerinde bulunan seçmenlere uygun araçlarla duyurulacak.

Sandık kurulunca alınacak kararlarda uyulacak usul ve esasların da yer aldığı genelgede, sandık çevresinde ve sandık alanında düzenin sağlanmasına ilişkin esaslar da düzenlendi.

Genelgede, oy verme düzeni, engellilerin, okuma yazma bilmeyen seçmenlerin oy kullanmaları ile sandık kurulu üyelerinin oy kullanmasına ilişkin usuller de yer aldı.

Oy verme işleminin ardından yapılacaklara ilişkin ayrıntıların da aktarıldığı genelgeye göre, zarf sayım ve dökümü açık olarak yapılacak, oy verme yerinde bulunanlar sayım ve dökümü izleyebilecek.

Oyların sayım ve dökümünde, her sandık için farklı sandık numarası ve karekod kaydı bulunduğundan Seçim Bilişim Sisteminden (SEÇSİS) alınan "Örnek: 600 Yurt Dışı Sayım Döküm Cetveli"nden yararlanılacak.

Yurt dışı sandıklar ve gümrük kapılarından gelen sonuçlar Ankara İl Seçim Kurulunca tutanakla birleştirilerek, imzalandıktan sonra SEÇSİS uygulamaları tarama modülü kullanılarak YSK'ya gönderilecek.

- Oylar PTT Kargo veya THY vasıtasıyla taşınacak

YSK'nın 104 Sayılı Kararı ve Eki 203/I Sayılı Genelge Anayasa Değişikliği Halkoylamasında Yurt Dışında Kullanılacak Seçim Malzemelerinin Mahalline Gönderilmesi, Kullanılan Oy Pusulalarının Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna Ulaştırılması, Kargo İşlemleri ve Süreci ile Sınır Ülkelerden Diplomatik Kurye Aracılığıyla Getirilecek Malzemelerin Tesliminin Usul ve Esasları da Resmi Gazete'de yayımlandı.

Anayasa değişikliği halk oylamasında yurt içinde 16 Nisan Pazar günü, yurt dışında ise 27 Mart-9 Nisan tarihlerinde oy kullanılacak.

Halk oylamasında yurt dışı için seçim malzemelerinin mahalline gönderilmesi, kullanılan oy pusulalarının Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna ulaştırılması, kargo işlemleri ve süreci ile sınır ülkelerden diplomatik kurye aracılığıyla getirilecek malzemelerin tesliminin usul ve esasları da genelge ile yürürlüğe konuldu.

Seçim araç ve malzemeleri, dış temsilcilikler ve Türkiye arasında diplomatik kargo ya da kurye yöntemiyle ve mümkün olan yerlerde THY vasıtasıyla, belirlenen temsilciliklerde ve aşamalarda kiralanacak uçakla, yurt içinde PTT Kargo veya THY vasıtasıyla taşınacak.

Tüm dünya ile bağlantılı olması ve aktarmaya mahal kalmaması suretiyle güvenliğin daha rahat sağlanabilmesi ve temsilciliklere daha hızlı ulaşım imkanları nedeniyle, oy pusulalarının temsilciliklere gönderilmesi ve kurye ile oy torbalarının getirilmesi için kargo ya da kurye kabul ve teslim yeri olarak İstanbul Atatürk Havalimanı belirlendi. Kiralanacak uçaklarla getirilecek oy torbalarının teslim yeri Ankara Esenboğa Havalimanı olacak.

Halk oylamasında yurt dışı temsilciliklere gönderilecek, yurt dışı temsilciliklerden geri gelecek seçim malzemelerinin taşınması diplomatik kargo, diplomatik kurye olmak üzere iki yöntemle gerçekleştirilecek.

Dışişleri Bakanlığınca yurt dışına oy pusulaları paketlerini gönderme aşamasında gümrük işlemlerinin yapılması ve diplomatik mühürle mühürlenmesi, getirilen oy torbalarının teslim alınması aşamasında diplomatik torbaların mühürlerinin açılması işlemlerini müteakiben kargo kabul ve teslimi Bakırköy 4. Geçici Gümrük Kapısı Seçim Kurulu tarafından yapılacak.

Gelen oy torbaları, gümrük kapısı seçim kurulları tarafından tutanakla komisyona ve komisyonca da mahallinden temin edilecek bir araç ile kolluk kuvvetleri nezaretinde karayolu ile Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna ulaştırılacak.

Yüksek Seçim Kurulunca (YSK), kasıtlı suçtan dolayı ceza infaz kurumunda bulunan, ceza infaz kurumunda iken firar edenler dahil hükümlülerin oy kullanamayacağına, ceza infaz kurumunda bulunan seçmen niteliğine sahip tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlü olanların oy kullanabileceğine karar verildi.

YSK'nın 16 Nisan'da yapılacak anayasa değişikliği referandumunda, silah altında bulunan er-erbaş ve askeri öğrenciler ile ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlülerin oy kullanıp kullanmayacaklarına ilişkin 111 sayılı kararı, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Kararda, Anayasanın 67. maddesinin beşinci fıkrasında, "Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli hakimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılır." hükmü ile 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'un "Oy kullanamayacak olanlar" başlıklı 7. maddesinin 3 numaralı bendinde "Ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunanlar" hükmünün yer aldığı anımsatıldı.

Seçme hakkının Anayasanın "Temel haklar ve ödevler" başlıklı ikinci kısmının, "Siyasi haklar ve ödevler" başlıklı dördüncü bölümünde düzenlendiğine atıfta bulunulan kararda, Anayasanın 67. maddesinin birinci fıkrasında vatandaşların, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak, seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halk oylamasına katılma hakkına sahip olduğu kaydedildi.

Aynı maddenin üçüncü fıkrasında, 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşının seçme ve halk oylamasına katılma haklarına sahip olduğu ifade edilerek, beşinci fıkrada da "Silah altında bulunan er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kuramlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar." hükmü ile seçme hakkının istisnalarının gösterildiği belirtildi.

Kararda, benzer hükümlerin 298 sayılı kanunun 7 ile 8. maddelerinde de yinelendiği ve kimlerin oy kullanamayacaklarının açıklandığı bildirildi.

- Tutuklu seçmen listesi oluşturulması

YSK kararında, kasıtlı suçtan dolayı ceza infaz kurumunda bulunan, ceza infaz kurumunda iken firar edenler dahil hükümlülerin oy kullanamayacağı,cceza infaz kurumunda bulunan seçmen niteliğine sahip tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlü olanların oy kullanabileceği aktarıldı.

Kararda, "Seçmen kütüklerinin kesinleşme tarihinden sonra tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listesinde yer almayan seçmenlerin, ceza infaz kurumu yönetimi aracılığı ile ceza infaz kurumunun bulunduğu ilçe seçim kurulu başkanlığına müracaat etmeleri halinde, kesinleşen seçmen kütüklerinde kayıtlı olmaları şartıyla tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin askı listesine dahil edilmeleri gerektiğine,c13 Nisan tarihine kadar yeni kurulan ceza infaz kurumunda bulunan tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlü olanlar için de tutuklu seçmen listesi oluşturulacağı" ifadelerine yer verildi.

Seçim takvimine göre, 13 Nisan itibarıyla kesinleşecek olan tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlülere ilişkin seçmen listelerinde kayıtlı bulunan tutuklular ile taksirli suçlardan hükümlü olanların ceza infaz kurumunun bulunduğu seçim çevresinde oy kullanabileceklerinin belirtildiği kararda, şunlar kaydedildi:

"Kişilerin kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı hapis cezasına mahkumiyetin kanuni sonucu olarak uygulanması gereken hak yoksunluklarına ilişkin mahkumiyet hükmü kesinleşmiş olmakla birlikte, ceza infaz kurumuna henüz alınmayan veya ceza infaz kurumuna alındıktan sonra koşullu olarak salıverilen ya da denetimli serbestlik hükümlerinden yararlanmak suretiyle salıverilen ancak hak ederek salıverilme süresi dolmayan hükümlüler ile mahkemesince uzun süreli de olsa hapis cezası ertelenen veya cezası infaz edilmekte iken hastalığından dolayı cezasının infazı geri bırakılan hükümlülerin, ceza infaz kurumunda bulunmamaları nedeniyle, bu süre içinde yapılacak olan seçimlerde oy kullanmalarının mümkün olduğuna, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 407. maddesinde belirtilen, 'Bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü bağlayıcı bir cezaya mahkum olan her ergin kısıtlanır' hükmü uyarınca kısıtlanan hükümlünün kısıtlılık hali 4721 sayılı kanunun 471. maddesinde yer alan, 'Özgürlüğü bağlayıcı cezaya mahkumiyet sebebiyle kısıtlı bulunan kişi üzerindeki vesayet, hapis halinin sona ermesiyle kendiliğinden ortadan kalkar' hükmü gereğince hapis hali sona ermekle kısıtlılık hali de sona ereceğinden bu süre içinde yapılacak seçimlerde oy kullanabileceklerine..."

- Seçim yasakları

YSK'nın 108 sayılı kararına göre ise 298 sayılı kanunun 79. maddesi gereğince oy verme günü olan 16 Nisan Pazar günü saat 06.00'dan 24.00'e kadar her ne suretle olursa olsun alkollü içki satılamayacak, içkili yerlerle umumi mahallerde her çeşit alkollü içki satılması ve verilmesi ile içilmesi yasak olacak.

Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka hiçbir kimse, 5237 sayılı kanunun 6. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinin ilgili bentlerde gösterilen silahları köy, kasaba ve şehirlerde taşıyamayacak.

Oy verme günü oy verme süresince kahvehane, kıraathane ve internet kafeler gibi bütün umumi eğlence yerleri kapalı kalacak, eğlence yeri niteliğini taşıyan lokantalarda yalnızca yemek verilebilecek.

Seçim yasaklarına ve belirtilen kurallara uyulmak şartıyla oy verme günü saat 18.00'den sonra düğün yapılabilecek.

298 sayılı kanunun 80. maddesi gereğince, oy verme günü saat 18.00'e kadar radyolar ve her türlü yayın organları tarafından halk oylaması ve halk oylaması sonuçları ile ilgili haber, tahmin ve yorum yapılması yasak olacak.

18.00-21.00 saatlerinde radyolarda ve her türlü yayın organlarında ancak YSK tarafından halk oylaması ile ilgili verilecek haber ve tebliğler yayınlanabilecek.

Saat 21.00'den sonra bütün yayınlar serbest olacak ancak YSK tarafından gerek görülmesi halinde saat 21.00'den önce de yayınların serbest bırakılmasına karar verilebilecek.

- SEÇSİS ve SSPS esasları belirlendi

YSK'nın Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS)-Sandık Sonuçları Paylaşım Sisteminin (SSPS) kullanımına ilişkin usul ve esaslarla ilgili genelge de Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yer aldı.

Buna göre, halk oylaması günü SSPS aracılığı ile siyasi parti genel merkezlerinin kullanımına sunulan sandık sonuçları, geçici sandık sonuçları olup, itiraza gerekçe oluşturacak bir niteliğe sahip olmayacak.

SSPS Web Sitesine ve Web Servisine erişim, seçime katılma yeterliğine sahip siyasi partilere oy verme günü saat 17.00 itibarıyla, diğer partilere ise yayın yasaklarının kalktığı andan itibaren sağlanacak. SSPS ile elde edilen sandık sonuçları, YSK tarafından belirlenen süre bitimine kadar siyasi partiler tarafından teşkilatlarına ve üçüncü şahıslara gönderilemeyecek ve kamuoyuna açıklanamayacak.

SSPS hizmetine Web Sitesi ve Web Servis metotları ile her metodun kendi kullanıcısı vasıtasıyla erişilecek. Siyasi parti, Web Servis metodu ile sandık sonuçlarına, Web Sitesi metodu ile sandık sonuçlarına ve imzalı tutanaklara erişim sağlayabilecek.

Halk oylaması günü siyasi parti, sandık sonuçlarını SSPS Web Sitesi kullanıcısı ve SSPS Web Servis kullanıcısı aracılığıyla bilgisayarına kaydetme olanağına sahip olacak.

Ayrıca talep halinde imzalı tutanaklar Seçmen Kütüğü Genel Müdürlüğü (SKGM) tarafından belirlenecek yöntemle de verilebilecek. Bu şekilde temin edilen verilerin gizliliği ve güvenliğinden ilgili siyasi partiler sorumlu olacak. Siyasi partiler, imzalı tutanaklara SKGM tarafından sağlanacak ayrı bir kullanıcı adı ve şifre ile "ftp" yöntemiyle ulaşabilecek.

Siyasi partilerin SSPS'den yararlanabilmek için SKGM'den yazılı olarak veya Siyasi Parti Portalı üzerinden istemde bulunmaları gerekecek. Ayrıca bilişim altyapılarını da hazır hale getirmek ve güvenlik tedbirlerini almakla yükümlü olacak.

Bu bağlamda, siyasi parti genel merkezinde en az 2 Mbps hızında internet bağlantısı olması gerekecek. Güvenlik denetimi amacıyla da siyasi parti genel merkezinden YSK'ya bağlanacak uç bilgisayarların statik IP adreslerini YSK'ya bildirmeleri gerekecek. İlgili IP adresinden YSK-SSPS'ye çevrim içi ulaşacak kullanıcılara SKGM tarafından sağlanacak kullanıcı adı ve şifrelerin güvenliğinden siyasi parti ve belirlediği kullanıcılar sorumlu tutulacak.

- Siyasi partilere elektronik ortamda verilecek

YSK, sandık sonuçlarına erişimdeki bütün süreçleri kayıt altına alıp denetleyecek. Ayrıca, siyasi parti genel merkezleri, Siyasi Parti Portalı ve YSK-SSPS Web Servis hizmetini kullanmak üzere sadece bir kullanıcı belirleyecek.

Genelgede SSPS talep formuna ilişkin esaslara da yer verildi. Buna göre, siyasi parti genel merkezleri, SSPS Web Sitesi kullanıcısı olarak en çok 9 kullanıcı belirleyebilecek. Bu 9 kullanıcıya ilişkin istenen bilgiler, SSPS Kullanım Talep Formu ile YSK-SKGM'ye bildirilecek.

Siyasi partilerin bildirdikleri her bir kullanıcı için ayrı kullanıcı adı ve şifre üretilecek. Kullanıcı sisteme ilk giriş yaptığında, verilen şifreyi değiştirmesi gerekecek. Kullanıcı şifresini değiştirmezse sağlanan hizmetlerden yararlanamayacak.

Oy verme günü akşamı, ilçe seçim kurullarınca SEÇSİS'e işlenen sandık sonuçları verileri ile taranmış imzalı tutanaklar, YSK-Portalına aktarılacak ve siyasi partiler, SSPS ile bu verilere erişebilecek. Buna göre, sandık sonuçları, sandık türü, seçim çevresi, ilçe seçim kurulu, mahalle/köy ve sandık aralığı kriterlerine göre görüntülenebilecek ve aynı formatta saklanabilecek.

SSPS Web Sitesi veya Web Servisi hizmetinden yararlanacak olan siyasi partiler ile test çalışmaları yürütülecek ve SSPS Kullanıcı El Kitabı ile SSPS Web sitesi/Web Servisi Kullanıcı El Kitabı ilgili siyasi partilere manyetik veya elektronik ortamda verilecek.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 16 Nisan'da yapılacak anayasa değişikliği referandumunda, yurt dışı seçmen kütüğüne bağlı vatandaşların, toplam 31 karayolu, havalimanı ve liman gümrük kapısında 27 Mart Pazartesi'den itibaren günün 24 saati oy kullanabilmesine karar verdi.

YSK'nın, halk oylamasında gümrük kapılarında görev yapacak geçici gümrük kapısı seçim kurulları ve sandık kurullarının görev ve yetkileri ile buralarda oy verme işlemlerine ilişkin kararı, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Buna göre, halk oylamasında yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı vatandaşların gümrük kapılarında oy verme işlemleri 27 Mart Pazartesi, gümrük kapısının bulunduğu il yönünden belirlenen saatte başlatılacak ve 16 Nisan Pazar, yine gümrük kapısının bulunduğu il yönünden belirlenen oy vermenin sona erdiği saate kadar devam edecek.

Karar uyarınca, "1 Kasım ve 7 Haziran 2015 tarihlerindeki Milletvekili Genel Seçimleri, 10 Ağustos 2014'teki Cumhurbaşkanı Seçimi ile 12 Haziran 2011'de yapılan 24. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde kullanılan oy miktarları, yurt dışında yerleşik Türk vatandaşlarının yurda giriş ve çıkış yaptıkları gümrük kapıları, coğrafi konumları da gözetilerek" belirlenen, yurt dışındaki seçmenlerin oy kullanabilecekleri gümrük kapıları şöyle:

"Sarp Karayolu, Kapıkule Karayolu, İpsala Karayolu, Hamzabeyli Karayolu, Dilucu Karayolu, Dereköy Karayolu, Şakirpaşa Havalimanı, Esenboğa Havalimanı, Antalya Havalimanı, Çardak Havalimanı, Eskişehir Havalimanı, Elazığ Havalimanı, Gaziantep Havalimanı, Hatay Havalimanı, Atatürk Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı, Adnan Menderes Havalimanı, Erkilet Havalimanı, Konya Havalimanı, Dalaman Havalimanı, Bodrum-Milas Havalimanı, Samsun Havalimanı, Trabzon Havalimanı, Zonguldak Havalimanı, Kuşadası Limanı, Ayvalık Limanı, Derince Limanı, Mersin Limanı, Taşucu Limanı, Marmaris Limanı ve Samsun Limanı."

Bu yerlerde seçmenler, tatiller dahil günün 24 saati oy kullanabilecek.

Belirtilen yerlerde, 11 Mart Cumartesi günü saat 17.00'ye kadar "geçici gümrük kapıları seçim kurulları" oluşturulacak ancak İstanbul Atatürk Havalimanı gümrük kapısında oy pusulalarının yurt dışına gönderilmesi ile yurt dışından gelen oy torbalarının teslim alınması ve Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna ulaştırılması işlerini yürütmekle görevli Bakırköy 4. Geçici Gümrük Kapısı Seçim Kurulu, 18 Mart Cumartesi günü göreve başlayacak şekilde kurulacak.

Bu seçim kurullarının görevleri 16 Nisan Pazar günü yapılacak halk oylaması sonucunun YSK tarafından ilanı üzerine sona erecek.

- İlgili genelge

Öte yandan, "Anayasa Deği̇şi̇kli̇ği̇ Halkoylamasında Gümrük Kapılarında Görev Yapacak Geçi̇ci̇ Gümrük Kapısı Seçi̇m Kurulları ve Sandık Kurullarının Görev ve Yetki̇leri̇ ile Gümrük Kapılarındaki̇ Oy Verme İşlemleri̇ne İli̇şki̇n 145/1 Sayılı Genelge" de Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Genelgede, geçici gümrük kapısı seçim kurulları ile buralarda görev yapacak sandık kurullarının görev ve yetkileri, oy torbaları ulaştırma komisyonunun oluşumu ve görevleri, sandık alanı ve çevresinde alınacak tedbirler, sandığın konulacağı yer, oy verme araçları, sandık başı işleri, oy verme, oy vermenin bitimi, sandıkların açılması oyların sayımı ve dökümü gibi hususlarına ilişkin hükümler düzenleniyor.

- Propaganda dönemi usul ve esasları

YSK tarafından anayasa değişikliklerinin halk oylamasına sunulmasında propaganda döneminin başlangıç tarihinden bitimine kadar uyulması gereken usul ve esaslar da belirlendi.

Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanan karara göre bugün başlayarak 15 Nisan'da sona erecek propaganda döneminde genel yollarda, mabetlerde, kamu hizmeti görülen bina ve tesisler ile ilçe seçim kurullarınca gösterileceklerden başka meydanlarda toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak.

Siyasi partiler yararlanmak istedikleri miting alanları ve tarihini yazılı olarak ilçe seçim kurullarına 27 Mart'a kadar iletecek. İlçe seçim kurulları 28 Mart'ta miting alanları ve tarihini belirleyecek. Birden fazla siyasi parti sözlü propaganda için müracaat ederse tarih ve alan için kura çekilecek.

Oy verme tarihinden önceki 7. gün olan 9 Nisan sabahından, oy verme gününden önceki 15 Nisan günü saat 18.00'e kadar olan propaganda süresinde, denetim ve gözetim yetkisi ilçe seçim kurullarında, diğer zamanlarda ise mahallin en büyük mülki amirinde olacak.

Açık yerlerde güneşin batmasını müteakip ikinci saatin sonundan güneşin doğmasına kadar toplu olarak sözlü propaganda yapılamayacak. Fakülte, öğrenci yurtları ile teknik ve idari birimlerinin bulunduğu etrafı kapalı ve giriş çıkışların kontrollü yapıldığı üniversitelerin yerleşkelerindeki tüm açık ve kapalı alanlarda seçim propagandası ve seçim toplantısı düzenlenemeyecek.

Yurt dışında açık yerlerde ve gümrük kapılarında sözlü propaganda yapmak da yasak olacak.

- Kapalı yerlerde propaganda

Siyasi partiler adına yapılacak kapalı yer toplantılarında yapılacak konuşmalar güneşin batmasını takip eden ikinci saatin sonuna kadar hoparlörle binanın dışındaki alanlara verilebilecek. Kapalı yer toplantılarına, toplantıyı idare eden heyetin isteği veya yetkili seçim kurullarının kararı olmadıkça, zabıta amir ve memurları, muhtar ve ihtiyar meclisleri/heyetleri hiçbir surette müdahale edemeyecek.

Mabetlerde, okullarda, kışla, karargah, ordugah gibi askeri bina ve tesislerle askeri mahfiller ile kamu hizmeti görülen diğer yerlerde kapalı yer toplantısı yapılamayacak.

Yurt dışında ve gümrük kapılarında kapalı yerlerde propaganda yapmak yasak olacak.

- Seçim büroları

Ticaret faaliyeti devam eden iş yerleri aynı zamanda seçim bürosu olarak kullanılamayacak.

Devlet ve diğer kamu tüzel kişileri ve bunlara bağlı kuruluşlar, devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklar, özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan dernekler ve devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıflar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile üretici birlikleri, kooperatif birlikleri, bankalar ve sendikalara ait bina ve tesisler, seçim bürosu amacıyla kullanılamayacak.

Seçim bürolarında görüntülü ve sesli propaganda yapılabilecek ancak seçim bürolarında yapılacak sesli yayınlarda, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun gürültü ile ilgili hükümlerine uyulması gerekecek.

Seçim büroları saat 09.00'dan 23.00'e kadar halka açık faaliyette bulunabilecek.

- İlan ve reklam yoluyla propaganda

Siyasi partiler, bugünden oy verme günü öncesi 15 Nisan Cumartesi günü saat 18.00'e kadar yazılı basında ilan ve reklam yoluyla veya internet sitesi açarak, sözlü, yazılı ve görüntülü propaganda yapabilecek ancak yurt dışında yayımlanan yazılı basında ilan ve reklam yoluyla yazılı veya görüntülü propaganda yapılamayacak. Vatandaşların elektronik posta adreslerine, taşınabilir ya da sabit telefonlarına görüntülü, sesli veya yazılı mesaj göndermek suretiyle propaganda yapılması yasak olacak ancak siyasi partiler kendi üyelerine sesli, görüntülü veya yazılı mesajları her zaman gönderebilecek.

Oy verme gününden önceki 7 gün içinde (9 Nisan'dan 15 Nisan tarihinde saat 18.00'e kadar) yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla, vatandaşın oyunu etkileyecek biçimde yayın ve herhangi bir surette dağıtımının yapılması yasak olacak. Bu sürenin dışında, yurt içinde yapılacak kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler ve mini referandum gibi yayınlarda tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uyulması zorunluluk teşkil edecek.

Kamuoyu araştırmaları ve anketlerin yayınlanması sırasında, araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığı, denek sayısı, araştırmanın kim tarafından finanse edildiği mutlaka açıklanacak.

- Propaganda amaçlı yayın ve malzeme dağıtımı

Siyasi partiler halk oylaması sürecinin başlangıcı olan bugünden propaganda süresinin son günü olan 15 Nisan tarihinde saat 18.00'e kadar broşür, el ilanları, parti bayrağı, poster, afiş veya ses ve görüntü içeren CD/DVD gibi her türlü yayını dağıtmakta serbest olacak.

Propaganda için kullanılan el ilanları ve diğer her türlü matbuat üzerinde Türk bayrağı ve dini ibareler bulundurulamayacak. Siyasi partiler tarafından yapılacak her türlü propagandalarda Türkçenin yanı sıra farklı dil ve lehçeler de kullanılabilecek.

- Propaganda faaliyetleri makam aracıyla yapılamayacak

298 sayılı kanunun 62. maddesinde sayılanlar ile kamuya yararlı dernekler ve bunlarda görev almış memur ve hizmetliler halk oylamasında da tarafsızlıklarını korumak zorunda olacak. Bu kapsama girenlerin, siyasi partilere her ne nam altında olursa olsun bağış ve yardımda bulunmaları, memur ve hizmetlileriyle her türlü araç, gerek ve imkanlarını siyasi bir partinin emrinde veya herhangi bir siyasi veya propaganda faaliyetinde çalıştırmaları, kullanmaları veya kullandırmaları yasak olacak.

9 Nisan'dan oy verme gününü takip eden güne kadar olan geçecek sürede başbakan ve bakanlar ile milletvekilleri yurt içindeki propaganda faaliyetleri ile ilgili gezilerini makam otomobilleri ve resmi hizmete tahsis edilen vasıtalarla yapamayacak. Bu maksatla yapacakları gezilerde, protokol icabı olan karşılama ve uğurlamalar ile tören düzenlenemeyecek, resmi ziyafet verilemeyecek.

Başbakan, bakanlar, milletvekillerinin halk oylaması ile ilgili yapacakları propaganda gezilerine hiçbir memur katılamayacak.

AA