Advertisement
TÜRKİYE EKONOMİSİ ABONE OL

Yeni yıla yüzde 4'ten yüzde 2,9'a gerilemiş bir büyüme ve rekor değer kaybını gören Türk Lirası ile başlayan Türkiye, ekonomiyi canlandırmak için ilk adımını iç tüketime yönelerek attı.

Beyaz eşyada özel tüketim vergisinin sıfırlanması, mobilyada KDV, emlakta faiz indirimlerini, iş kurmak isteyenlere 50 bin lira limitli faizsiz KOSGEB kredileri ve büyüklüğü 250 milyar lira olarak belirlenen ancak beş hafta 146 milyar liralık kullanım hacmine ulaşan Kredi Garanti Fonu (KGF) takip etti.

Yapılan teşvikler tüketimi canlandırıp, kredi talebini rekor seviyeye çıkarırken bu heyecan içerisinde bir süredir konuşulmayan ancak yeniden gündeme gelen bir detay daha var: Türkiye’nin ihracatçısına verdiği en büyük finansman desteği reeskont kredileri.

BloombergHT'ye şikâyetlerini bildiren ihracatçılar, üretim hazırlıklarında, alacaklarında, hizmetlerinde kullandıkları "Türkiye'nin en ucuz kredisi" reeskont kredileri için çok uzun süre bekledikleri, istedikleri miktarların çok altında onay verildiğini, bazı kredilerin haftalık 5 milyon euro ile sınırlandığını söylüyor.

BusinessHT, Merkez Bankası'nın talimatıyla Eximbank tarafından verilen kredilerin kaynağında bir sıkıntı olup olmadığını, piyasadaki kredi kaynaklarının KGF'de yoğunlaştığı ya da herhangi bir limit konulup konulmadığı ile ilgili uzman görüşlerini toparladı.

"BAZI İHRACATÇILAR 2 AYA YAKIN BEKLİYOR"

BloombergHT muhabiri Ceren Dilekçi'ye konuşan İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkanı Murat Akyüz, Eximbank'a çok ciddi bir talebin söz konusu olduğunu söyleyerek bazı ihracatçıların iki aya yakın sürelerde kredi beklediklerini bildirdiklerini ifade etti.

İhracatçıların finansman planlamalarını iyi yapması gerektiğini ve son dakika başvurup, kredinin gelecek hafta çıkmasını beklemenin mümkün olmadığını da hatırlatan Akyüz şöyle konuştu:

"Eximbank üzerinden başvurular ciddi anlamda devam ediyor. Özellikle referandum sonrasında yurtdışına yapılan ihracatlarda da belirli artışlar hâlâ söz konusu. Firmaların kaynak sıkıntısı hâlen devam ediyor. Bundan dolayı Eximbank'a çok ciddi bir talep söz konusu. Eximbank da bu talepleri başvuru sırasına göre grupluyor. Limit koymak yok ancak başvurularda ciddi bir talep artışı olmasından dolayı belirli sınırlandırmalarla vermek zorunda kalındığı söyleniyor. Eximbank'ın verdiği krediler şu anda kendi içindeki kaynağın yüzde 60'nın üzerinde.

Büyük ölçekli şirketlerin finansman kanalları farklı. Küçük ölçekli şirketlerin finansman kanalları ise sınırlı. Dolayısıyla Eximbank kredilerinin küçük ölçekli şirketler için çok çok önemli olduğunu söylemek de fayda var."

"YURTDIŞINDAN GELEN KREDİLERDE SIKINTI VAR"

Yurtdışından gelen kredilerin ödenmesinde sıkıntı olduğunu doğrulayan Akyüz, "Almanya'da özellikle Deutsche Bank üzerinden gelen kredilerde bir sıkıntı olduğu bizlere iletildi. Bunun yanında Dubai'den yapılan para transferlerinde neredeyse 15 güne varan havale gecikmesinden bahsedildi. Maalesef özellikle Avrupa üzerinden gelen para transferlerinde bazı sıkıntılar yaşanıyor" dedi.

TCMB BAŞKANI: SINIRLAMA SÖZ KONUSU DEĞİL




Bugün yılın ikinci enflasyon raporunu sunan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya, BloombergHT'den Ceren Dilekçi'nin konuyla ilgili sorusu üzerine şu yanıtı verdi:

"Reeskont kredilerinde bir kredi sınırlaması söz konusu değil. Geçtiğimiz yıl Merkez Bankası olarak ihracatçılara sağladığımız bu imkânın hem miktarını artırdık hem kullanım koşullarını kolaylaştırdık. Yasada yapılan değişiklikle birlikte üç imza gibi bazı teminat unsurlarında firmalara kolaylıklar sağlayan bir modele geçtik. Bunun dışında yüksek teknoloji içeren ürünlerin ihracatı gibi, yeni pazarlara erişim gibi bazı alt pazarları tanımladık. Tüm bunların getirdiği yoğun bir talep var. Kaynakla ilgili bir sıkıntı yok. Bu sene için ihracattan beklediğimiz büyüme her zaman olduğu gibi destek vermeye devam edecek. Bir yandan da rezervlerimizi destekleyecektir."

EXIMBANK GENEL MÜDÜRÜ: SORUN LİMİTTE DEĞİL TAHSİSTE

BloombergHT canlı yayınına bağlanan Eximbank Genel Müdürü Adnan Yıldırım, aşırı talebin kredi tahsislerinde sorunlara neden olabileceğini ifade ederek limitlerde bir problem olmadığını söyledi:

"2015-2016'da yaşananlar nedeniyle her kesimin finansman ihtiyacı arttı. Bu yıl ihracat yılı olması nedeniyle bu ihtiyaç biraz daha artmıştır. Geçtiğimiz yıla göre verdiğimiz krediler de arttı. Bu durumun talep fazlalığından kaynaklandığını görmüş oluyoruz. Yüzde 23'lük ihracata destek oranının yüzde 26'ya yöneldiğini görüyoruz. Yıllık ihracat hedefine ulaşmak niyetindeyiz. Limitlerde herhangi bir problem yok. Yüksek talep nedeniyle tahsislerde sıkıntı yaşanmış olabilir. Artan talepleri bankacılık disiplini çerçevesinde karşılamaya çalışıyoruz."

REESKONT KREDİSİ NEDİR?

Sözlük anlamı "Bir bankanın elinde bulundurduğu, ödeme sırası henüz gelmemiş senetleri bir başka bankaya iskonto ettirmesi" olarak ifade edilebilecek Reeskont kredileri en temel anlamıyla şöyle:

A şirketi, B şirketinden ticari alışverişi için borç senedi alır. A şirketi bu senedi bankada iskonto ettirip (kırdırıp) parasına kavuşur. Piyasaya para sürmek isteyen bir merkez bankası, ticari bankaların borç senetlerini bir kez daha iskonto edebilir ve bu yolla piyasaya ek likidite sağlamış olur.

Türkiye'de ilk kez 1930 yılında kullanılmaya başlanan reeskont kredileri 1991'de uygulamadan kaldırılmıştı. Ancak 2000’li yıllarda reeskont kredisi yeniden hayata geçirilip, Eximbank yoluyla ihracatçıların desteklenmesine yönelik kullanılmaya başlandı.

Bir para politikası olmayıp, teşvik mekanizmasının bir parçası olan reeskont kredilerine Temmuz 2016'da bir düzenleme getirildi. Buna göre kredi limiti 17 milyar dolardan 20 milyar dolara yükseltildi. Bu tutarın 17 milyar dolarlık bölümü Türk Eximbank’a, 3 milyar dolarlık bölümü ise ticari bankalara tahsis edildi.

BloombergHT'nin ulaştığı kaynaklara göre asıl sorun da burada başlıyor. Çünkü bazı ihracatçılar 3 milyar dolarlık limitin tükendiğini iddia ederken, 17 milyar dolarlık limitin de kullandırıldığı ve Eximbank'ın hâlâ portföyünde 8,5 milyar dolarlık kaynak olduğu söyleniyor.

DOLARDAN ALINIP, TL'DEN ÖDENEN KREDİ

Reesknot kredileriyle ilgili atılan son adım ise "Dövizden TL'ye geç" kampanyaları ile birlikte geldi.

Buna göre hükümetin önlem paketi kapsamında kredilerin Türk Lirası cinsinden ödenmesi ve kurun 3,53'de sabitlenmesi kararlaştırıldı. İhracatçıların TCMB aracılığı ile Eximbank’dan uygun maliyetle Türk Lirası olarak kullandıkları kredilerin geri ödemesinin yine Türk Lirası üzerinden ve oldukça uygun sayılabilecek bir seviyeden yapılması önemli bir teşvik olsa da bu durum TCMB'nin dolar rezervlerinin erimesine neden oldu.

BusinessHT