Takasbank Genel Müdürü Mahmut Kayacık, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz'daki darbe girişiminin hemen ertesinde hızla aksiyon alarak ilişkisi olduğu değerlendirilen yaklaşık 20 kişi ile yollarını ayırdıklarını belirterek, "Güvenlik tedbirleri çerçevesinde hızlı bir aksiyon olarak olası sızma ya da veri akışlarının önüne geçmiş olduk. Genel olarak hızlı bir aksiyonla oradaki durumu stabil hale getirmiş durumdayız." dedi.

Kayacık, Anadolu Ajansı'nın (AA) 100. Yıl Vizyonu çerçevesinde geliştirdiği AA Finans Haberleri Terminali'nden (aafinans.com) canlı yayınlanan Finans Masası'na konuk oldu.

Darbe girişiminden Takasbank olarak personel tarafında kendilerinin de etkilendiğini, darbe girişiminin ardından hemen aksiyon alarak ilişkisi olduğu değerlendirilen yaklaşık 20 kişi ile yollarını ayırdıklarını bildiren Kayacık, şunları kaydetti:

"Darbe girişiminin ertesinde hemen hızlı bir aksiyon aldık. Takasbank tarafında, kritik ve önemli bilgiler için ciddi bir bilgi güvenlik altyapımız var. Dolayısıyla bunun dışarıya sızması ya da kişiler tarafından ele geçirilmesi çok da mümkün değil. Önemli güvenlik tedbirlerimiz var. O güvenlik tedbirleri çerçevesinde de hızlı bir aksiyon olarak olası sızma ya da veri akışlarının da önüne geçmiş olduk. Genel olarak hızlı bir aksiyonla, oradaki durumu stabil hale getirmiş durumdayız."

Kayacık, 15 Temmuz sonrası bir yazılım değişikliğine gidilip gidilmediği yönündeki soru üzerine, öncelikle uzaktan erişim konusunda yeniden yapılanmaya gittiklerini, bilgi güvenliği standardı çerçevesinde bütün güncellemeleri hayata geçirdiklerini, bazı yazılımları güncelleyip bazı yetkileri sınırladıklarını, etkileri tamamen ortadan kaldırdıklarını anlattı.

Personelin yüzde 40'ının IT personeli olduğunu bildiren Kayacık, hizmet verdikleri kurumların önemine işaret ederek, IT altyapısının kesintisiz, uluslararası standartlarda düzenli ve sürekli olarak çalışması gerektiğini, finansal altyapı kuruluşu olmanın getirdiği altyapıya sahip olduklarını söyledi.

Kayacık, "Takasbank'ta yapılanan ya da gizli kalmış FETÖ üyelerinin bilgileri dışarıya aktarması, yazılım konusunda illegal şeyler yapması mümkün değildir diyebiliyor muyuz?" şeklindeki soru üzerine şöyle dedi:

"Gönül rahatlığıyla buna 'mümkün değil' diyebiliriz. Özellikle kritik bilgiler, bizim de iştirakimiz olan Merkezi Kayıt Kuruluşu'nda tutuluyor. Orada da önemli ve olağanüstü güvenlik tedbirleri alınmış durumda. Biz aynı çatı altında 3 kurum olarak faaliyetlerimizi yürütüyoruz. Dolayısıyla güvenlik tedbirlerinin olağanüstü derecede iyi olması gerekiyor. Dışarıya herhangi bir veri akışı ya da sızıntı olmasının önüne geçmiş durumdayız. Bunu gönül rahatlığı ile söyleyebiliriz."

- "Şu anda günlük 5 milyar liralık bir teminat yönetimi işimiz var"

Mahmut Kayacık, Takasbank'ın finansal piyasalarda önemli bir işlev üstlendiğini, Borsa İstanbul bünyesindeki Pay Piyasası, Vadeli İşlem Opsiyon Piyasası, Borçlanma Araçları Piyasası, Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasası'na takas hizmeti verdiklerini, ticaret borsaları için elektronik ürün senedi oluşturduklarını, saklama hizmetleri sunduklarını, Türkiye'deki BES ve diğer yatırım hizmetlerinin saklama hizmetlerinin kendilerinde olduğunu anlattı.

Kayacık, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Uluslararası saklama kurumlarıyla olan iş birliği çerçevesinde Türkiye'deki üyelerimize, aracı kurumlara, bankalara, yatırım fonlarına global saklama hizmeti veriyoruz. Yine ismimizdeki diğer son kısım da bankacılık... BDDK tarafından yatırım bankacılığı lisansına sahibiz. Bankacılık çerçevesinde teminat yönetimi ve risk yönetimi hizmetlerde yürütüyoruz. Özellikle Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) olmak üzere faaliyet gösterilen piyasalarda yaklaşık şu anda günlük 5 milyar liralık bir teminat yönetimi işimiz var. Şu anda üyelere ait teminatların büyüklüğü günlük 5 milyar liraya ulaştı."

Kayacık, 5 milyar liralık işlemin yaklaşık 3 milyar lirasının VİOP'taki teminatlardan, yaklaşık 1 milyar lirasının foreks denilen kaldıraçlı alım satım işlemlerindeki teminatlardan, kalan kısmının ise pay piyasası ve diğer para piyasasındaki üyelerin işlem ve garanti fonlarından oluştuğunu bildirdi.

- "Finansal okuryazarlığı geliştirme noktasında her türlü projeye destek olmaya çalışıyoruz"

Takasbank Genel Müdürü Kayacık, SPK tarafından merkezi takas kuruluşu olarak ilan edildiklerini, 2013 yılında kendi işlettikleri Ödünç Pay Piyasası'nda, akabinde Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda, Borsa İstanbul bünyesinde açılan BİAŞ Para Piyasası'nda, BİAŞ Pay Piyasası'nda merkezi karşı taraf hizmeti vermeye başladıklarını anlattı.

Merkezi karşı taraf hizmeti sayesinde takasın sağlıklı biçimde tamamlandığını belirten Kayacık, temerrüdün hızlı bir şekilde çözümlenmesini sağladıklarını kaydetti.

Takasbank bünyesinde kendi işlettikleri piyasalar olduğunu aktaran Kayacık, bunların Takasbank Para Piyasası, Ödünç Pay Piyasası ve Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu olduğunu bildirdi.

Kayacık, finansal okuryazarlık konusunda özellikle Borsa İstanbul, SPK, Değerleme Uzmanları Birliği ile koordineli olarak üniversitelerde seminerler düzenlediklerini, bu konuda yapılan her türlü projeye hem insan kaynağı hem de maddi kaynak olarak destek verdiklerini söyledi.

Takasbank Genel Müdürü Mahmut Kayacık, "altının EFT'si" denilebilecek kaydi altın transferi sistemini bu yıl sonuna kadar yürürlüğe sokabilmeyi hedeflediklerini söyledi.

Takasbank'ın 2015'te 216 milyon lira olan vergi öncesi karını 2016'da kurum tarihinin en yüksek seviyesi olan 265 milyon liraya taşıdıklarını belirten Kayacık, 2017'nin 7 ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 artışla 195 milyon liralık vergi öncesi kar elde ettiklerini bildirdi.

Kayacık, bu yıl sonunda da vergi öncesi karda 300 milyon lira seviyesini yakalamayı hedeflediklerini ifade etti.

Takasbank'ın 2015'te 7 milyar lira olan aktif büyüklüğünün 2016'da 8 milyar liraya, 2017'nin temmuz ayı sonu itibarıyla da 9,5 milyar liraya ulaştığını aktaran Kayacık, "600 milyon lira ödenmiş sermayemiz var. Toplam öz kaynak büyüklüğümüz de 1,1 milyar lira seviyesine geldi. Mali yapıyı güçlendirecek, karlılığımızı artıracak her türlü aksiyon ve işlemi yapmaya gayret ediyoruz." diye konuştu.

- "Altın EFT'sini yıl sonunda yürürlüğe sokacağız"

Takasbank'ın aracılık faaliyetlerine değinen Kayacık, araç mülkiyeti ile satış bedeli olan nakdin eş anlı olarak güvenli bir ortamda el değiştirmesine yönelik hizmet sunmayı amaçladıkları "taşıt takası" projesi için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliği ile temaslarının devam ettiğini bildirdi.

Çek takası konusunda da altyapının nasıl olacağına yönelik Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ile müzakerelerinin sürdüğünü anlatan Kayacık, kaydi altın transferinin de en fazla durdukları çalışmalardan biri olduğunu vurguladı.

Hükümetin son dönemde yastık altındaki altın tasarruflarının finansal sisteme kazandırılmasının üzerinde durduğunu hatırlatan Kayacık, "altının EFT'si" denilebilecek kaydi altın transferi sisteminin, vatandaşın herhangi bir bankadaki altınını diğer bir bankaya göndermesini sağlayacağını ve altına bir hareket getireceğini ifade etti.

Kayacık, İstanbul Uluslararası Finans Merkezi projesinin de bir parçası olan kaydi altın transferi sistemine yönelik altyapının test aşamalarının devam ettiğini belirterek, "Hedefimiz, yerli ve milli geliştirilmesi noktasında hassas olduğumuz bu sistemi bu yıl sonuna kadar yürürlüğe sokabilmek." dedi.

Borsa İstanbul'un Yenibosna'da açılan kasasıyla birlikte altın saklama kapasitesinin 1.600 tona ulaştığına dikkati çeken Kayacık, şöyle devam etti:

"Merkez Bankamız da altının zorunlu karşılık olarak kabul edilmesi, cevherden altını öncelikli alma hakkı gibi düzenlemelerle altına yönelik birçok yeni politika değişikliği gösteriyor. Biz de bu çerçevede, bu kaydi altın transfer sistemini Borsa İstanbul'un saklama kasalarında yapabilme noktasında, bu projeyi onunla entegre edecek biçimde çalışıyoruz. Bu olduğu zaman son dönemdeki altın tahvili, altına yönelik kira sertifikası, altına dayalı dijital para gibi birçok projenin de bankacılık sistemine çok rahat entegrasyonu sağlanabilecektir."

Mahmut Kayacık, şu anda kullanılan Tapu Takas sisteminin tanıtımına da ağırlık vereceklerini söyledi.

- "Kısa sürede işlem anı risk yönetimini de devreye alacağız"

Mahmut Kayacık, Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasasında (VİOP) yatırımcıların Takasbank'taki teminat durumlarını anlık olarak ne zaman görebileceklerine yönelik soruyu şöyle yanıtladı:

"Borsa İstanbul'un BISTECH adıyla Nasdaq'la yaptığı bir teknolojik dönüşüm projesi var. Bu kapsamda süreçlerimiz devam ediyor. Şu anda VİOP'daki yatırımcılarımız gün sonunda teminatlarını görebiliyor. Bunu anlık görebilmeye yönelik yazılım geliştirme çalışmaları yoğun biçimde devam ediyor. Pay Piyasası'nda BISTECH geçişleri Kasım 2015'te tamamlandı. Bu yılın mart ayında VİOP'un BISTECH'e geçişini bitirdik. 2018'in ilk çeyreğinde Borçlanma Araçları Piyasası ve Kıymetli Madenler ve Taşlar Piyasası'nın geçişiyle birlikte borsadaki tüm piyasaların tek platformda yatay ve dikey entegrasyonu sağlanacak. Bununla birlikte teminatların da anlık olarak takibi mümkün hale gelecek."

Kayacık, BISTECH geçişi tamamlandığında işlem öncesi, işlem anı, ve işlem sonrasında risk yönetim mekanizmasına da geçeceklerini belirterek, "Halihazırda Pay Piyasası'nda işlem sonrası risk yönetimini yapabiliyoruz. İşlem öncesi risk yönetimini piyasaların alışması ve işlem hacmine negatif etkisi olmaması için şimdilik Borsa İstanbul ile koordineli şekilde biraz daha ötelemiş durumdayız. Ama kısa sürede işlem anı risk yönetimini de devreye alacağız.” ifadelerini kullandı.

- "Foreks'teki yatırımcı VİOP'a kaymaya başladı"

Foreks'te yapılan değişikliklerden sonra Takasbank'ta tutulan teminat miktarında değişiklik olup olmadığına yönelik soru üzerine Kayacık, "Bizde tutulan teminatlara baktığımızda Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) 10 Şubat 2017'de aldığı kararların çok fazla negatif bir etkisini gözlemlemiyoruz." yanıtını verdi.

Söz konusu değişiklikle kaldıraçlı alım-satım işlemlerinde kaldıraç oranının 1'e 100'den 1'e 10'a indirildiğini, ilk işlemlere başlayabilmek için de 50 bin lira veya muadili başlangıç teminatı kuralı getirildiğini hatırlatan Kayacık, şunları kaydetti:

"Kararın alındığı gün 50 bin liraya kadar teminat bulunduran hesaplardaki bakiyeler 180 milyon liraydı. Dün itibarıyla bu rakam 71 milyon liraya düşmüş durumda. Buna karşılık, bu piyasaların asıl işlevi olan, yani hedge amaçlı kullanılabilecek ya da hakikaten bu işi bildiğini düşündüğümüz nitelikli yatırımcı hüviyetinde olan ve başlangıç teminatı 50 bin lira veya üzerindeki hesaplardaki teminat bakiyelerinde çok sınırlı olarak bir düşüş var. 873 milyon liradan 826 milyon liraya yüzde 5’lik bir gerileme söz konusu. Kur etkisini de hesaba kattığımızda aslında kur bazında herhangi bir düşüş yok da diyebiliriz. Dolayısıyla bu piyasaları hedge amaçlı kullanmak isteyen ve bu işi bildiğini düşündüğümüz nitelikli yatırımcılar piyasada hala işlem yapmaya devam ediyor.

SPK'nın küçük yatırımcı ya da bu işte bilgi birikimi ve tecrübesi olmayan yatırımcıları korumak amaçlı yurt dışı internet sitelerinde veya farklı aracılarla bu işin yapılmasını engellemek yönünde aldığı önemli tedbirler var. Bu düzenleme bu piyasalara uzak ve küçük paralarla bu işi yapmak isteyen küçük yatırımcı kitlesine hitap etti. Bunu işlem hacminde de görüyoruz. Bu karar alınmadan önce yaklaşık 40 milyar lira seviyesinde olan işlem hacmi şu anda günlük 9-10 milyar lira mertebesine gerilemiş durumda. Ama iyi tarafı şu; organize piyasa olan, bizim de Takasbank olarak merkezi karşı taraf hizmeti verdiğimiz VİOP'un işlem hacminde bu yıl belirgin bir artış var. Dolayısıyla buradaki yatırımcıların bir kısmının VİOP'a kaymaya başladığını söyleyebiliriz."

Kayacık, VİOP'ta Borsa İstanbul'un işlem saatlerinin uzatılmasına yönelik çalışmalarının da devam ettiğini dile getirdi.

Mahmut Kayacık, "Bunların hayata geçmesiyle birlikte buralara olan ilginin daha fazla artacağını düşünüyoruz. Yatırımcılara da da tavsiyemiz, organize bir piyasa olan, forex'e kıyasla daha yüksek kaldıraçlara sahip olan, Takasbank'ın merkezi karşı taraf olduğu, daha etkin ve risk yönetiminin yapıldığı VİOP her zaman için kullanılabilecek bir piyasa olarak gözüküyor.” görüşlerini paylaştı.

- "Hizmetlerimizi doğalgaz piyasasına da yansıtacağız"

Takasbank Genel Müdürü Mahmut Kayacık, kuruluş hazırlıkları devam eden ürün ihtisas borsasının Türkiye'deki tüm ticaret borsalarının yerine geçeceğini ve tek noktadan tüm emtiaların işlem görebileceği bir borsa olduğunu söyledi.

Bu borsada Takasbank'ın da hisselerinin olabileceğini aktaran Kayacık, ürün ihtisas borsasının da takas işlemlerini devralmayı planladıklarını dile getirdi.

Kayacık, Takasbank'ın doğalgaz piyasasına yönelik adımı olup olmayacağı ilişkin soruya, "2018'in nisan ayında organize toptan doğalgaz satış piyasası yürürlüğe girmiş olacak. Şu an enerji borsamızla birlikte altyapı yazılım geliştirmelerini nasıl yapacağımızı çalışıyoruz. Onu da inşallah Nisan 2018'de faaliyete geçirmiş olacağız." şeklinde yanıtladı.

Halihazırda Takasbank'ın zaten Enerji Piyasaları İşletme AŞ'ye (EPİAŞ) elektrik piyasasıyla ilgili olarak merkezi uzlaştırma bankası olarak hizmet verdiğini hatırlatan Kayacık, bu hizmetlerini doğalgaz piyasasına da yansıtmış olacaklarını ifade etti.

- "Türkiye'de yastık altında inanılmaz büyüklükte altın var"

Mahmut Kayacık, Borsa İstanbul'un yurt dışındaki altın rezervlerinin Türkiye'ye getirilmesi vizyonuyla hareket ettiğini söyledi.

"Türkiye’de yastık altında inanılmaz büyüklükte altın söz konusu" diyen Kayacık, bu altınların piyasaya kazandırılmasına anlamında yoğun çalışmalar yapıldığını ifade etti.

Kayacık, Türkiye'nin altın üretilen bir ülke konumunda bulunduğunu vurgulayarak, Türkiye'deki altın rafinerilerinin de uluslararası ölçekte kabul gören tescilli rafineriler olduğunu bildirdi.

Yurt dışındaki altın rezervlerinin Türkiye'ye getirilmesi için bütün ortamın müsait olduğunun altını çizen Kayacık, şöyle konuştu:

"Merkez Bankasının içeride üretilen altınlarda alıcı olması hem TL'yi destekleyecek hem de Borsa İstanbul kasalarında saklanan altın oranını artıracak. Türkiye'nin hem ekonomik hem siyasi istikrarı hem de uluslararası kurumlarla iş birlikleri ve uluslararası finans merkezi olma hedefine yönelik çalışmalarıyla bölgenin saklama merkezi olmasından daha doğal bir şey yok. Bugün global kurumumuz THY’ye baktığımızda THY'nin büyümesi, hub olmasından kaynaklanıyorsa, biz de bölge ülkelerinde hub olma avantajını kullanarak bölgede önemli bir altın saklama merkezi olacağız. Buna yönelik Borsa İstanbul, Takasbank ve Merkez Bankasının yoğun çalışmaları devam ediyor.”

Altın konusunda yurt içinde yapılacak uygulamalar, saklama tarifeleri gibi komisyonlar ve Merkez Bankasının atacağı adımlarla birlikte önce Türk bankalarının teşvik edileceğini belirten Kayacık, daha sonra da o ışığı gören bölge ülkelerinin aksiyon alacağını ifade etti.

Mahmut Kayacık, şunları kaydetti:

"Takasbank, 2017'nin nisan ayında Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yerinde Ar-Ge merkezi ilan edildik. Sermaye ve finans piyasalarının önemli bir altyapı kuruluşuyuz. Ülkemizin büyümesinde sermaye piyasalarının önemli bir işlevi ve motor gücü olacağını düşünüyoruz. Biz de Takasbank olarak bu büyümeye her türlü desteği vermeye hazırız. Hep birlikte sermaye piyasalarını hak ettiği yere taşımak için çalışmaya, çabalamaya ve gayret göstermeye devam edeceğiz."

AA