ABD Başkanı Donald Trump'ın 13 günlük Asya turunun en kritik aşaması olarak nitelenen Pekin durağında ekonomi ve Kuzey Kore gündemde olacak.
Geçen yıl kasım ayında yapılan seçimi kazanan ve ocak ayında devlet başkanlığı koltuğunu eski Başkan Barack Obama’dan devralan Trump, pazartesi günü Japonya'dan başladığı Asya turuna devam ediyor. Eski ABD Başkanı George H. W. Bush'un 1992'deki turundan sonra en uzun süreli Asya turuna çıkan Trump, ABD'nin müttefiki Japonya ve Güney Kore'nin yanı sıra Çin, Vietnam ve Filipinler'i ziyaret edecek.
ABD liderinin Asya turunun üçüncü ayağı Pekin ziyareti olacak. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, nisan ayında ABD’yi ziyaret etmişti. Trump'ın Çin ziyareti yarın başlayacak ve 3 gün sürecek. Ziyaret, aynı zamanda Çin'de devletin lider kadrosunun değiştiği Çin Komünist Partisi (ÇKP) 19. Ulusal Kongresi’nden sonra bu ülkeye devlet başkanı düzeyinde yapılan ilk ziyaret olacak.
ÇKP 19. Ulusal Kongresi’nde ikinci kez devlet liderliğine seçilen Şi’nin, Trump ile ikili ilişkiler ve bölgesel konularda daha sıkı pazarlık yapması bekleniyor.
- Trump’ın Asya turundaki hassas konu: Kuzey Kore
Başkanlık koltuğuna oturduğu 20 Ocak’tan bu yana Çin lideri Şi ile 2 kez yüz yüze, 8 kez de telefonla görüşen Trump'ın Pekin temaslarında gündemin ilk sırasında Asya’nın kuzeydoğusunda tansiyonu yükselten Pyongyang'ın nükleer ve balistik programı yer alıyor.
Trump, tarihi olarak nitelendirilebilecek ziyarette en büyük ekonomik ortağı Çin ile ticaret dengesizliği, para birimi yüeni manipüle ederek ABD ile ticaretinde haksız rekabete yol açtığı iddiasının yanı sıra yaptığı nükleer ve balistik denemeleriyle Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) yaptırımlarına hedef olan Kuzey Kore sorununu da etraflı şekilde ele alacak.
Pekin, BMGK’nın yaptırım kararlarına uygun hareket etmek adına Kuzey Kore'ye petrol ile nükleer ve füze programın geliştirilmesine yardımcı olacak kritik elektronik cihazların ihracatını sınırlandırmış, bu ülkeden de tekstil, deniz ürünleri, bankacılık hizmetleri ve kömür ithalatını yasaklamıştı.
Kuzey Kore ile ilişkilerinde BMGK kararlarına uymakla birlikte Pyongyang yönetimi ile iletişim kanallarını açık tuttuğunu vurgulayan Şi yönetiminin, ABD liderini ağırlarken BM'ye uyumlu olarak uyguladığı yaptırımlara dikkati çekmesi bekleniyor.
- ABD donanmasından güç gösterisi
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'a karşı kullandığı sert üslubuyla bilinen Trump'ın ziyaretinden önce ABD ordusu da bölgedeki müttefikleri ile tansiyonu yükseltmiş durumda.
Mevcut durumda donanma ve hava kuvvetlerinin bir bölümünü Kore Yarımadası çevresine gönderen Washington yönetiminin bölgede demirlemiş 3 uçak gemisi bulunuyor.
ABD donanma gemileri ve B-1B stratejik bombardıman uçakları, müttefikleri Güney Kore ve Japonya'ya ait savaş jetleri ile Kore Yarımadası etrafında ortak tatbikat yapıyor.
Kore Yarımadası'ndaki durumu yakından takip eden Pekin yönetimi ise provokasyondan uzak durulmasına vurgu yaparak, taraflara itidal çağrısında bulunmakla yetiniyor.
Güç gösterisi niteliğindeki bu tatbikatlar ile ABD Başkanı Trump'ın Şi ile görüşmesinde Çin'e "Kuzey Kore üzerindeki baskıyı artırması" mesajını daha net vermesi bekleniyor.
Şi-Trump görüşmesinde iki ülke arasında uzun vadeli gerilim sebebi olan Güney Çin Denizi meselesi ise sıcak gündem maddelerinin gölgesinde kalacağa benziyor.
- Çin ve ABD’nin görüşmeden beklentileri büyük
İktidara "Önce Amerika” söylemi ile gelen Trump, yaklaşık 347 milyar dolar dış ticaret açığı verdiği Çin ile bu konuda pazarlık masasına oturacak.
Görüşmede bir diğer önemli konunun da enerji olması muhtemel. Trump’ı Çin ziyaretinde 10’u enerji alanında olmak üzere 40’a yakın firmanın temsilcisi takip edecek. Bu yönüyle ekonomik konuların alt başlığında enerjinin de ziyarette kendini açıkça hissettireceği görülüyor.
Asya turu başlamadan bölgenin nabzını tutmaya çalışan Trump, Çin lideri ile görüşmesi öncesi eylül ayında Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross’u bölgeye göndermişti.
Ross ile ekonomik meselelerin olumlu seyredeceği mesajını veren Washington, Tillerson ile de Pekin hükümetine Kuzey Kore'ye yönelik baskıyı artırması çağrısını yinelemişti.
İki ülkeden yetkililer, görüşmenin olumlu havada geçeceğine ve bu ziyaretten büyük iş birlikleri doğacağına işaret etti.
Çin Dışişleri Bakanlığı, perşembe günü yapılacak Şi -Trump görüşmesinden önce iki tarafın ortak çabalarıyla Çin-ABD ilişkilerinde önemli sonuçlar alınacağı açıklamasını yapmıştı.
Öte yandan Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı H.R. McMaster da ABD'nin Çin ile bölgede ve ötesinde barış ve refahı artırmak için çalışacağını kaydetmişti.
ABD Başkanı Trump ise daha önce Çin ziyaretine yönelik Twitter hesabından, "Ben ve eşim Melania, Çin Devlet Başkanı Şi ve eşi Li ile birlikte olmayı dört gözle bekliyoruz. Çin ziyareti tarihi bir seyahat olacak.” ifadelerini paylaşmıştı.
- "Trump, ikili ticaret konusunda Pekin'den eli boş dönmeyecek"
Pekin Halk Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Şı Yinhong, ABD liderinin ilk Çin ziyaretiyle ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Kuzey Kore meselesinde Pekin'in yeteri kadar taviz verdiğini" savundu.
Çin'in Pyongyang yönetimine baskı unsuru olarak genişletilen BMGK yaptırımlarını aktif bir şekilde uyguladığına değinen Prof. Şı, "Trump'ın bu konuda beklentilerine karşılık bulamayacağı" görüşünü dile getirdi.
"Ticaret anlaşmazlığı konusunda ise Pekin'in Washington'dan gelen taleplerin önemli bir kısmını karşılayacak taviz alanı bulunuyor." diyen Şı, "ABD lideri, Kuzey Kore meselesinde Pekin'den memnun ayrılmasa da ticaret konusunda eli boş dönmeyecektir." ifadesini kullandı.
AA