Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2018 yılı içinde Borsa İstanbul'un halka arzının bitirilmesi talimatını verdiğini belirterek, "Yılın ikinci çeyrek finansallarıyla, sene sonuna kadar Borsa İstanbul'un halka arzını tamamlamak istiyoruz." dedi.

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2018 yılı içinde Borsa İstanbul'un halka arzının bitirilmesi talimatını verdiğini belirterek, "Yılın ikinci çeyrek finansallarıyla, sene sonuna kadar Borsa İstanbul'un halka arzını tamamlamak istiyoruz." dedi.

Karadağ, düzenlenen basın toplantısında Borsa İstanbul'un halka arz sürecine ilişkin bilgi verdi.

Karadağ, "Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanımızın, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) Başkanını kabullerinde bizim halka arz konumuz da gündeme geldi. O görüşmede Cumhurbaşkanımız halka arzın 2018 yılı içinde bitirilmesi talimatını verdiler, biz de hazırlıklarımızı buna göre somut tarihe göre netleştirdik. Yılın ikinci çeyrek finansallarıyla, sene sonuna kadar Borsa İstanbul'un halka arzını tamamlamak istiyoruz. Şu an ki hedefimiz, 2018 yılı ikinci çeyrek finansallarımızla, sene sonuna kadar Borsa İstanbul'un halka arzını tamamlamak." diye konuştu.

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, "2018 yılında 6 halka arz gerçekleşti, bunlardan toplam 3 milyar 39 milyon lira fon sağlandı, toplam yerli ve yabancı yatırımcı sayısı 56 bin 527 oldu." dedi.

Karadağ, basın mensupları ile bir araya gelerek gündeme ilişkin soruları yanıtladı. Türkiye'de şu ana kadar sermaye piyasalarının çok belirleyici olmadığını dile getiren Karadağ, bundan sonraki süreçte sermaye piyasalarına dönülmesi gereken yere ulaşıldığını söyledi.

Kredi Garanti Fonu'nun (KGF) etkilerinden bahseden Karadağ, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Ekonomimizi rahatlatmak, en azından şirketlerin hayatiyetini devam etmesini sağlamak, batmalarını engellemek için KGF etkisiyle kredi fonlamasını artırmaya çalıştık. Kredi fonlamasını siz, bankacılık sistemindeki değişik dengeleri oynayarak artırmaya çalıştığınızda, mevduat hacmi aynı şekilde kalıyorsa, ilave kredi talebi yaratıyorsunuz.

Mevcut sistem de zaten kapasitenin üzerinde olan kredi talebini ilave artırdığınızda, bu ciddi anlamda enflasyon ve faiz oranlarını tetikliyor, yukarı yönlü hareket etmesini sağlıyor. 2016 şoklarını atlatmak için KGF iyi uygulandı ancak bunun negatif dışsallıkları oluştu. En temel negatif dışsallığı da enflasyonu ve faiz oranlarını yukarı yönlü tetiklemesi oldu. Olağanüstü koşullar sebebi ile böyle bir uygulamaya gidildi, orta ve uzun vadede çok sürdürülebilir ve devam edilebilir değil."

Himmet Karadağ, gelinen noktada Borsa İstanbul'un Türkiye'nin ilk 500 ve bindeki firmalarını hedeflediğini belirterek, ilk bin firma ile ekonomik büyüklüğün ciddi kısmının kavranabileceğini söyledi.

- "Öz kaynak kredi oranı birçok sektörde yüzde 90'ların üzerinde seyrediyor"

Firmaların birçoğunun ilave krediyi kaldıracak kapasitelerinin kalmadığını bildiren Karadağ, firmaların öz kaynak kredi oranının birçok sektörde yüzde 90'ların üzerinde seyrettiğini anlattı.

Kur etkisi de dikkate alındığında geçen sene firmaların yaşadığı sorunlardan bahseden Karadağ, şöyle devam etti:

"Artık bu faiz oranlarında iş adamları girişimciler yatırım yapmak istemiyor. Çözüm, öncelikle beklentileri düzeltmek lazım. Genel makroekonomide beklentilerimizde bir negatiflik yok, siyasi istikrar devam ediyor, bölgede sorunlarımız olmakla birlikte tansiyon aşağı yönlü, siyasi olaylarda, terör ve diğer çatışma bölgelerinde kısmi düzelmeler var. Şimdi biz firmalarla şunu çalışıyoruz, birçok firmada, kredi yerine halka arz ve hisse finansmanı modellediğimizde, firmaların mali tabloları sürdürülebilir hale geliyor, kur riski çok ciddi anlamda firmalarımızın kabusu olmaktan çıkıyor, en önemlisi de firma değerlemeleri ciddi anlamda yukarı hareket ediyor.

Şu an ki mevcut senaryoda, yüksek faiz ve kur giderleri nedeniyle kısa-orta vadede zarar oluştuğu için, kredilerin belli bir kısmını hisseye dönüştürdüğümüzde, kur ve faiz giderlerindeki azalma sebebiyle mali tablolardaki EBİTDA ve net kar rakamları pozitife doğru ciddi anlamda yol alıyor, bu da firma değerlerini yukarı çekiyor."

- "Ölçeğini yakalamış firmaları halka arza birebir teşvik etmeye devam edeceğiz"

Halka arz modellemesinin firmaların değerlemesi ve kaynakların etkin kullanımının firmalar için önemi hakkında değerlendirmelerde bulunan Karadağ, son dönemde örnekleri görüldüğü üzere firmaların halka arzla ilave kredi talebinden kurtulduğunu anlattı.

Karadağ, bu tür halka arzların kredi arz-talebindeki dengesizliğe pozitif etki sağladığına işaret ederek, şöyle devam etti:

"Bankacılık sisteminin verebileceği kredi zaten 1,5 trilyon, onu zaten zorlamış 2 trilyon bandının üzerine çıkarmış, siz ilave birkaç milyar daha kredi istediğinizde, bankalar artık tok satıcı. Çünkü kaynakları kısıtlı, zaten rahat ve esnek koşullarda verebileceği kadar sistemi fonlamış. Böyle bir sistemde küçük rakamlarla bile olsa ilave kredi talebini azaltmak, hele bir de mevcut alınan kredileri geri ödemek sistemimizi makro açıdan çok ciddi anlamda rahatlatıyor.

Biz bu sene devam edecek halka arzlarda da bu yöntemle bir kaç milyar bir kaç milyar mevcut kredi ve faiz oranlarındaki şişkinliği alabileceğimizi, kalkınmanın sürdürülebilirliğine de çok ciddi katkı yapabileceğimizi düşünüyoruz. 2018'in bu anlamda çok kötü başlamadığını düşünüyorum, iyi bir başlangıç yaptık, devamında da aynı eksende devam edeceğiz. Ölçeğini yakalamış firmaları halka arza birebir teşvik etmeye devam edeceğiz."

Halka arz için firma ile ilgili çalışarak, firmalara spesifik çözümlerle gittiklerini anlatan Karadağ, firmanın CFO'su gibi hareket ettiklerini, hedef kitledeki nitelikli firmaları seçtikten sonra hareket ettiklerini söyledi.

- "Yeni yatırımcılarda yukarı yönlü bir artış var"

Şu ana dek 2018 yılında 6 halka arz gerçekleştiğini anımsatan Karadağ, bunlardan toplam 3 milyar 39 milyon lira fon sağlandığını, toplam yerli ve yabancı yatırımcı sayısının 56 bin 527 olduğunu, ilk defa bu halka arzlarla gelen yatırımcı sayısının ise 14 bin 983 olarak gerçekleştiğini aktardı.

Toplam yatırımcı sayısının yüzde 27'sine denk gelen bu rakamın önemine dikkati çeken Himmet Karadağ, yeni yatırımcılarda yukarı yönlü bir artış olduğunu bildirdi.

Karadağ, bunu ilave hisse fonlamasının artırılması adına çalışmaya devam edeceklerini belirterek, şu bilgileri verdi:

"Geçen yıl Borsa açısından oldukça verimli bir yıl oldu, bu da bizim motivasyonumuzu artırıyor. Öngörülerimiz doğrultusunda 2017 yılını yüzde 47'nin üzerinde bir getiri ile kapattık. Hani tavsiye etseniz, dükkanı kapatsak, malları hurdacıya versek, firmaların bir değeri oluşur. O değerin bile altına inen firmalarımız vardı, bu çok ciddi bir problemdi. 2017 yılında kısmen bu sıkıntı giderilmiş oldu, toparlama sağlanmış oldu.

Ama halen endeksin orta-uzun vadede yukarı yönlü hareket edeceğini düşünüyoruz. Toparlanmayı genel anlamda önemsiyoruz. Hem ikincil halka arzların hem de mevcut halka arzların motivasyonun sağlanabilmesi için, mutlaka şirketlerin genel değerini gösteren endeks hareketinin asgari bir seviyenin üzerinde olması gerekiyor. Hisse bazında aşağı yönlü de yukarı yönlü de hareketler olabilir."

"Kredi kartı ile hisse alınmaz, yatırım yapılmaz, çok kısa vadede ya da çok acil ihtiyaçlarınızdan ayırdığınız tutarlarla Borsa yatırımcısı olunmaz. Bu riskli bir şey, hiç bir yatırımcıya önermiyorum." diyen Karadağ, şunları kaydetti:

"Bazı yatırımcılar halka arzdan veya değişik şekillerde hisse alıyorlar. Çok kısa vadeli hareketlerde bile, sosyal medyadan 'Başkan siz al dediniz, halka arzı methettiniz ama işte bu hisse düştü, şöyle oldu, böyle oldu.' diyorlar. Bu endeksin en doğal hareketi. Hisse aldınız, bu aşağı yönlü de yukarı yönlü de olabilir.

Bazen bunun firma mali tablolarıyla, hissedeki arz ve taleple açıklanabilir makul sebepleri olabileceği gibi, makul olmayan manipülatif sebepleri de olabilir. 'Bugün 3 liraya hisse aldım, ertesi gün 2,5 liraya düştü, öldüm bittim.' demek sizin Borsa'nın olması gereken klasik yatırımcısı olmadığınızı gösteriyor, kısa vade çok tavsiye ettiğimiz bir şey değil. Günlük alıp satanlara, kendinden eminse bir şey dediğimiz yok ama risklerini kendileri alacaklar."

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, "Hükümetin, kur riskinin yönetilebilir kılınması ile ilgili çalışmaları var. Onu da yakın gelecekte sayın bakanımız paylaşıyor olurlar." dedi.

Karadağ, basın mensupları ile bir araya gelerek gündeme ilişkin soruları yanıtladı. Geçen senenin yatırım getirileri hakkında bilgi veren Karadağ, borsanın yüzde 47,6 ile ilk sırada olduğunu belirterek, avronun yüzde 22,7, Brent petrolün yüzde 22,6, cumhuriyet altınının yüzde 21,1, külçe altının yüzde 21,1, doların yüzde 7,8 getiri sağladığını söyledi.

Karadağ, doların getirisine işaret ederek şunları kaydetti:

"2017'nin tamamında dolar yüzde 7,8 getiri sağlamış. Aslında oynaklık ve algılardaki yukarı yönlü hareket beklentileri olmasa kurlar açısından çok sert bir hareket yaşanmamış, yüzde 7 normal zaten. Enflasyonla bile kıyaslandığında 2017 yılı için doların hareketi makul düzeyde.

Ama firmalardaki aşırı borçlanma, olması gerekenin çok üzerinde bir tedirginlik oluşturuyor. Hele bir de borçlanılan kur ve gelir elde edilen kur farklı ise sıkıntının boyutu biraz daha artıyor. Ama orada da hükümetin, kur riskinin yönetilebilir kılınması ile ilgili çalışmaları var. Onu da yakın gelecekte sayın bakanımız paylaşıyor olurlar. Zaten bir takım önlemler alındı."

- "Pay Piyasası'nda 1 Kasım 2017'de günlük 11,2 milyarlık işlem hacmiyle tüm zamanların rekoru kırıldı"

Karadağ, 2017 yılı sonu ve 2018 yılının hem piyasalar hem işlem hacimleri açısından parlak bir yıl olduğuna dikkati çekerek, Vadeli İşlem Opsiyon Piyasası'nda 10,3 milyar liralık işlem hacminin görüldüğünü, bunun bir rekor olduğunu aktardı.

Pay Piyasası'nda 1 Kasım 2017'de günlük 11,2 milyar liralık işlem hacmiyle tüm zamanların rekorunun kırıldığını bildiren Karadağ, "5 Mayıs 2017'de Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası'nda günlük 804 milyon liralık işlem hacmi ile yine rekor kırdık." dedi.

FX işlemlerindeki çarpanın aşağı indirilmesi sebebiyle sektörde çok ciddi sıkıntılar yaşandığını, birçok aracı kurumun işçi çıkarmak zorunda kaldığını anımsatan Karadağ, işlem hacmindeki bu yükselmelerin sektöre rahatlık getirdiğini, sürdürülebilir faaliyet alanında da kendileri için bu rakamların sevindirici olduğunu kaydetti.

Karadağ, 2017 yılındaki ortalama işlem hacimlerini de açıkladı.

Bu rakamın 2017 yılında Pay Piyasası'nda 5,8 milyar lira, Borçlanma Araçları Piyasası'nda 18 milyar lira olduğunu bildiren Karadağ, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Biliyorsunuz Borçlanma Araçları Piyasası'nda bizim işlem hacmimiz günlük 50 milyar liranın üzerinde gerçekleşirdi, burada aşağı yönlü bir gerilememiz var. Ben ara ara serzenişlerde de bulundum, Merkez Bankamız mevcut politikaları gereği Borsa Borçlanma Araçları Piyasası'nı kullanmıyor. Normalde günlük onlar, 100-120 milyar lira civarında fonlama yapıyorlar. Ve bu fonlamanın yüzde 70-80 bandını menkul kıymet kullanıyorlar.

Bir menkul kıymet işlemi var ise bunun borsamız piyasalarından yapılmasının en sağlıklı olacağını düşünüyoruz ve bunu talep ediyoruz. Kendileriyle de defaatle görüştük, inşallah yakın gelecekte bu konuda bir düzelme sağlanacak. Pazar günü Ekonomi Koordinasyon Kurulu'nda idik, Bakanlar Kurulu'nda faiz oranlarında normalleşme sağlayabilirlerse bizim piyasayı da kullanmaya başlayabileceklerdi. Ama henüz bir haber alamadık o konuda. Ortalama ise Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasamızda 3,3 milyar lira olarak, Kıymetli Madenler'de de 271 milyon lira düzeyinde gerçekleşti."

- "2017 yılında yıllık bazda işlem hacimleri kümülatif olarak payda yüzde 44 arttı"

"2017 yılında yıllık bazda işlem hacimleri kümülatif olarak payda yüzde 44 arttı. Borçlanma Araçları Piyasası'nda Merkez Bankası operasyonu sebebiyle yüzde 60 düşüş gerçekleşti." diyen Karadağ, Vadeli İşlem Opsiyon Piyasası'nda da yüzde 42 artış kaydedildiğini bildirdi.

Karadağ, Borçlanma Araçları Piyasası'ndaki kamu operasyonu nedeniyle yaşanan durum dışında, operasyonların tamamında ikiye katlanacak şekilde bir gerçekleşme sağlandığına işaret ederek, 2018'de de ikiye katlanan bu rakamı yeniden ikiye katlama hedefinde olduklarını söyledi.

Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ, sermaye piyasalarında bu hedefin gerçekleşmesi için alanın olduğuna dikkati çekerek, "Aylık işlem hacimlerimiz ortalama Pay Piyasası'nda 122 milyar lira, Borçlanma Araçları'nda 380 milyar lira, Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nda 72 milyar lira, Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası'nda 5 milyar lira düzeyinde gerçekleşmiş." bilgisini verdi.

Karadağ, geçtiğimiz yıl olduğu gibi 2018 yılı içinde yapacakları çalışmalarla sektör paylaşlarına, VİOP, Riskten Korunma ve Hedging amaçlı ürünlerin kullanılması konusunu işlemeye devam edeceklerini bildirdi.

- "Piyasalarımıza yurt dışı piyasalardan alım devam ediyor"

Pay ve Borçlanma Araçları Piyasası'nda yurt dışı yerleşiklerin alımları incelendiğinde, 2017 yılını net alımla kapattıklarını belirten Karadağ, şunları kaydetti:

"Bu şunu gösteriyor, piyasalarımıza yurt dışı piyasalardan alım devam ediyor. Ekonomiye ilişkin güven ve pozitif beklentinin de devam ettiği anlamına geliyor. 2017 yılında Pay Piyasası'nda yabancılar net 1 milyar 780 milyon dolar alım yaparken, Borçlanma Araçları Piyasası'nda 2 milyar 558 milyon dolar alım ile yılı tamamlamış oldular. Bu durumu, yurt dışından piyasamıza duyulan güvenin göstergesi olarak algılıyoruz.

Bizim gerçekleşen halka arzlarımızda, yüzde 80-85'e kadar yurt dışı talep, halka arzda satılmak istenen tutarın da katları şeklinde devam etti. Yıl içinde yabancı saklama oranları Pay Piyasası'nda yüzde 65,7, Borçlanma Araçları'nda da yüzde 22 seviyesine kadar yükseldi."

- "Dünyada borsaların ve finansal enstitülerin sunduğu her hizmeti sunabilir durumdayız"

Borsa'nın teknolojik dönüşüm çalışmaları hakkında bilgi veren Karadağ, "Bu yıl içinde devam eden çalışmaların tamamlanması ile teknolojik dönüşümümüz gerçekleştirilmiş olacak. Şu an dünyada borsaların ve finansal enstitülerin sunduğu her hizmeti sunabilir durumdayız." dedi.

Karadağ, gerçekleştirilen teknolojik dönüşüm çerçevesinde bu ayın içinde borsanın ilk ücretsiz mobil aplikasyonunun açılacağını duyurdu. Şu ana kadar bunun olmamasını "Borsanın bir ayıbı" olarak nitelendiren Karadağ, mobilde ve cepte olmanın avantajlarını anlattı.

- "(Afrin operasyonu) Yatırımcılardan gelen taleple endekslerimiz yukarı yönlü hareketle karşılık verdi

Karadağ konuşmasında, devam eden Afrin operasyonuna da değindi.

Bu ay içinde Afrin operasyonu ile birlikte, hem iç hem yurt dışı piyasalarda ilk defa bir pozitif güzel hadisenin yaşandığına işaret eden Karadağ, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Bir askeri operasyona, piyasalarımıza hem yurt içi hem yurt dışı yatırımcılardan gelen taleple endekslerimiz yukarı yönlü hareketle karşılık verdi. Bu da bizi operasyon devam ederken sevindirdi. Terör, Suriye, Irak ve bölgemizde ekonomik aktiviteyi o kadar bozdu ki, insanlar da Türk ordusunun oraları arındırmasına ve temizlemesine olan talep çok yüksek seviyede. Tüm toplum kesimlerinden operasyona büyük destek oldu. Şu ana kadar da başarılı şekilde ilerliyor."

AA