İşten çıkarılıp 30 gün içinde işe iade davası açıp kazanan işçi, 10 gün içinde eski işine dönmek için işverene başvurmazsa veya başvurur da işveren “Gel başla” dediği halde gidip eski işine başlamazsa işe iade davası açılmamış gibi değerlendirilir.
4857 sayılı kanunun 21. maddesi şöyledir: “İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçiyi başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Mahkeme veya özel hakem feshin geçersizliğine karar verdiğinde, işçinin işe başlatılmaması halinde ödenecek tazminat miktarını da belirler.
Kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları ödenir.
İşçi işe başlatılırsa, peşin olarak ödenen bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı, yukarıdaki fıkra hükümlerine göre yapılacak ödemeden mahsup edilir. İşe başlatılmayan işçiye bildirim süresi verilmemiş veya bildirim süresine ait ücret peşin ödenmemişse, bu sürelere ait ücret tutarı ayrıca ödenir.
İşçi kesinleşen mahkeme veya özel hakem kararının tebliğinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır.İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur. Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri sözleşmeler ile hiçbir suretle değiştirilemez; aksi yönde sözleşme hükümleri geçersizdir.”
MAHKEME ‘İŞE İADE ETTİM’ DERSE
İşverence yazılı belge olmadan veya yazılı belge varsa da geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece tespit edilerek feshin geçersizliğine karar verildiğinde, işveren, işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorundadır. İşçinin de mahkeme kararının kesinleşmesinden itibaren 10 gün içinde işe dönüş için işverene başvurusu şarttır. Başvurusu üzerine işveren bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4, en fazla da 8 aylık brüt ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Mahkeme feshin geçersizliğine karar verdiğinde, ödenecek tazminat miktarını da belirler. İşçinin mahkeme kararının kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre içinde en çok 4 aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları da kendisine ayrıca ödenir.
4857 sayılı kanunun 21. maddesine göre, mahkemenin veya özel hakemin yapılan feshi geçersiz bulması, dolayısıyla işçinin işe iadesine karar vermesi durumunda, işçi karar tarihinden itibaren 10 gün içinde işverene başvurmak ve işveren de, işçinin başvurusundan itibaren bir ay içinde işçiyi işe başlatmak zorundadır. İşveren, işçiyi öngörülen süre içinde işe başlatmaz ise, işçiye tazminat ödemekle yükümlü olacaktır. Bu tazminat, iş sözleşmesinin sona erdirilmesi ve işverenin işçiyi işe başlatmama sebepleri göz önünde tutularak, en az 4, en çok 8 aylık ücreti tutarında olmak üzere, mahkeme veya özel hakem tarafından takdir edilecektir.
Davanın sonuçlanmasının öngörülen 4 aylık süreyi aşması halinde -işveren işçiyi ister işe başlatmış, isterse başlatmamış olsunişçi çalıştırılmadığı sürenin en çok 4 aya kadar olan kısmı için ücretini ve diğer haklarını alabilecektir. Ancak bildirim süresine ait ücret ile kıdem tazminatı işçiye peşin ödenmişse, bu tutar yapılacak ödemeden düşülecek; buna karşılık peşin ödeme yapılmamış ve bildirim süresi verilmemiş ise, bu sürelere ait ücret tutarı işçiye ayrıca ödenecektir.
İşçi, çıkarıldığı işinde çalışmayı sürdürmek istiyorsa, mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 işgünü içinde işe başlamak için işverene başvurmak zorundadır. İşçi belirtilen süre içinde başvuruda bulunmazsa, işverence yapılan fesih geçerli fesih sayılacak ve kendisine buna göre hak ettiği tazminatlar ödenecektir. Maddede öngörülen tazminatların sözleşmelerle artırılmaması için bunların değiştirilemeyeceği vurgulanmıştır.
TAZMİNATLAR İÇİN AYRI DAVA GEREKİR
İşveren size bir ay içinde “Gel” demezse veya işe başlama isteğinizi (bir ay içinde) cevapsız bırakırsa artık 4 ila 8 aylık işe başlatmama paranızı alacağınız gibi daha önce alamadığınız ihbar ve kıdem tazminatlarınız için ayrı bir dava gerekir. Bu davada da gerçek ücretleriniz üzerinden paralarınızı talep edebilirsiniz.
Örnek yargı kararı
TC YARGITAY HUKUK GENEL KURULU
Esas: 2007/9-326 Karar: 2007/353 Tarih: 13.06.2007
* İŞE İADE TALEBİ
* BOŞTA GEÇEN SÜRE ÜCRETİ
* İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI
* 10 GÜN İÇİNDE İŞVERENE BAŞVURMA ŞARTI
ÖZET: Somut dava, işçilik hak ve alacaklarına ilişkindir. İşe iade için başvuruların, işe iade kararının kesinleşmesinden önce yapıldığı anlaşılmaktadır. İşe iade kararının kesinleşmesinden önce yapılan bu başvurular geçerli değildir. Öte yandan davalı tarafça kararın temyiz edilmesi üzerine süre aşımı nedeni ile temyiz talebinin reddine ilişkin Yargıtay kararı davacı tarafa tebliğ edilmiştir. Davacının işverene başvurusu ise 10 günlük hak düşürücü süre geçtikten sonra yapılmıştır. Bu durumda davacı işçi tarafından kesinleşen işe iade kararının tebliğinden itibaren on gün içinde işverene başvurma şartı gerçekleşmemiş olduğundan boşta geçen süre ve işe başlatılmama tazminatı hakkı doğmamıştır. (4857 s. İş K. M. 21)
