Son beş yıldır Avrupa'da yaşananlar ne Avrupa Birliği'nin (AB) ne de AB içinde Euro kullanan ülkeler topluluğunun (Euro Bölgesi) bu haliyle devam edemeyeceğini gösterdi. Önceleri Yunanistan, İrlanda ve Portekiz'e (Euro Bölgesi'nin küçük ülkeleri) özgü sanılan ekonomik sorunların aslında bunlara özgü olmayıp tüm AB'yi ilgilendirdiği daha birkaç yıl önce ciddiye alınmaya başlandı. İspanya ve İtalya'da ortaya çıkan dengesizlikler AB içinde yeniden yapılandırmanın kaçınılmaz olduğunu ortaya koydu.
Avrupa Komisyonu, ülkeleri ikna etmekte çok etkin olamasa da, iki yıldır çeşitli öneriler oluşturuyor. Avrupa Bonosu fikrini resmi olarak ilk dillendiren Avrupa Komisyonu idi. Bu aşamada, bu fikir kabul görmedi. Daha sıkı maliye birliği fikri de Avrupa Komisyonu'ndan çıkmıştı. Biraz daha fazla taraftar buluyor gibi görünüyor.
Avrupa Komisyonu geçen hafta oldukça geniş bir öneri paketini kamuoyuyla paylaştı. Öneri paketi, aşamalı olarak çeşitli AB kurumlarının yeniden yapılandırılmasını ve en sonunda Euro Bölgesi içinde parasal birliğin yanında maliye birliğini de sağlayarak Birleşik Avrupa Devletleri oluşturmayı hedefliyor. Tüm ülkelerin hemen altına imza atabilecekleri bir doküman henüz yok. Ama, üzerinde pazarlık yapılabilecek önemli öneriler söz konusu.
ÖNERİLER
6 ile 18 ay içinde yapılacaklar:
1) Euro Bölgesi içindeki tüm bankaların tek elden gözetiminin yapılması. Bu kurumun Avrupa Merkez Bankası olması düşünülüyor.
2) Zor durumdaki bankaların sistemden çıkarılmasına yönelik tek bir yöntemin yürürlüğe girmesi. Bu öneriler aslında gözetim, denetim, banka kurtarma ve lisans işlevlerinin tek elden yönetilmesini öngörüyor.
3) Ekonomik uyum için, finansal desteği de içerecek şekilde ülkelerle kontrat yapılabilmesi. Bu yöntem uygulanıyor zaten. Komisyon burada başrolü almak istiyor. Dikkat edilirse, şimdiye kadarki ülkeleri kurtarma operasyonlarının hazırlanması ve uygulanmasında Komisyon büyük ölçüde dışlanmıştı.
18 ay ile 5 yıl arasında yapılacaklar:
1) Euro Bölgesi içinde maliye birliğinin oluşturulması,
2) Borçların ödenmesinde tüm Euro Bölgesi için tek bir kurumun görevlendirilmesi,
3) Euro Bölgesi bazında kısa vadeli borçlanma araçlarının ihraç edilebilmesi.
5 yılın ötesinde yapılacaklar:
1) Euro Bölgesi'nde bankalara yönelik gözetim, denetim ve her türlü kararın tek bir kuruma verilmesi (bankacılık birliği) ve
2) Tam bir ekonomik ve maliye birliğinin oluşturulması.
İkinci öneri aslında politik birlik anlamına geliyor.
Öneri paketi ise aslında Avrupa Birliği içindeki tüm ülkelerin Euro'ya geçmelerini içeriyor. Euro Bölgesi'ndeki ülkelerin Avrupa Birleşik Devletleri haline gelmesini öngörüyor.
PARÇALI YA DA BÜTÜN
Önerilerin hiçbiri bilinmeyen konular değil. Ama, kabulü ve uygulamaya geçmesi olasılığı çok düşük girişimler. İlk 18 ay içinde yapılabilecekler, Avrupa Birliği Anayasası'nı değiştirmeyi gerektirmeyen öneriler. Dolayısıyla uzlaşı olduğunda hızla uygulamaya konabilir. Buna karşılık, uygulaması 18 ayın ötesine geçen öneriler, Anayasa'nın değişmesini gerektiriyor. O nedenle bu önerilerin hayata geçmesi için daha uzun bir zaman öngörülüyor.
İşin ters tarafı, hayata geçmesi 18 ayı aşabileceği düşünülen öneriler hayata geçmeden, kısa dönemde hayata geçirilebilecek öneriler üzerinde uzlaşı sağlayabilmek olanaksız görünüyor. Gerçekten Avrupa Birleşik Devletleri oluşturulacaksa, böyle bir birliğin gerektirdiği tüm kurumlar ancak politik birlik sağlandıktan sonra oluşturulabilir. Dolayısıyla, Avrupa'nın sorunlarına kolay ve hızlı bir çözüm bulabilmek söz konusu değil.
