Yaklaşık bir buçuk ay önce Amerikan Merkez Bankası (FED) Başkanı Bernanke yıl sonuna doğru parasal genişlemeyi yavaşlatabileceklerini, gelecek yıl da durdurabileceklerini söyledi. Ortalık karıştı. Bizim gibi gelişmekte olan ekonomilerden yabancı sermaye çıkışları yaşandı. Paraları değer yitirdi. Faizleri fırladı. Ekonomik görünümleri bozuldu. FED'in bu çıkışı küresel piyasalarda küçümsenmeyecek bir fırtına yarattı.
FED'in çıkışının arkasında Amerika'da giderek düzelen istihdam piyasası vardı. Konut piyasasının düzelmesi söz konusuydu. Şirket bilançolarının güçlenmesi ve tüketim harcamalarındaki artışın sürdürülebilir düzeye tırmanması gözleniyordu. Bu eğilimler devam ettiği takdirde de, enflasyonun yıllık yüzde 2'ye gelip daha yükseğe tırmanması tahmin ediliyordu. Bu verilerle FED ileriye dönük duruşu hakkında piyasaları önceden bilgilendirmek istedi.

PARASAL GENİŞLEME VE GEVŞEK PARA POLİTİKASI

Küresel piyasalarda yaşanan karışıklıklar FED'i "geri dönüş sinyalleri" olarak algılanabilecek açıklamalar yapmaya zorladı. Önce Bernanke bir seminerde parasal genişlemenin yavaşlatılması ve durdurulmasına yönelik henüz şartların oluşmadığını vurguladı. Geçenlerde de, Kongre'ye yaptığı sunumda benzer bir konumu savundu. Bu açıklamalar FED'in bir geri dönüşü olarak düşünülebilir mi?
Açıklamaları okuduğunuzda, satır aralarında aslında FED'in konumunun değişmediği anlaşılıyor. FED hâlâ ekonomik görünümün giderek düzeldiğini vurguluyor. Bir buçuk ay önce yaptığı açıklamaların hâlâ güncelliğini koruduğunu söylüyor. Hatta, haziran ayına yönelik istihdam verisinin geçmişe göre çok daha iyi çıktığı da bir gerçek. Böyle giderse, parasal genişlemenin önce yavaşlatılıp sonra durdurulması gerektiğini yadsımıyor. Ama, bugün bu noktada olmadıklarının altını çiziyor. Bir buçuk ay önce de aynı şeyleri söylemişti. Tek fark, şimdi daha yumuşak cümleler kuruyor.
Bugünkü eğilimleri değiştirebilecek risklerden söz ediyor. Amerika'da maliye politikalarının sıkılaştırılmasının ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etki yapabileceğini söylüyor. Avrupa ekonomilerindeki zayıflıkların Amerikan ekonomisindeki büyümeyi sınırlayabileceğini vurguluyor. Borçlanma limitinin artırılması konusunda yeniden yaşanabilecek çekişmelerin ekonomiye olan güveni sarsabileceğinden söz ediyor. Olumsuzluklar yaşandığında, parasal genişlemenin devam etmesinin zorunlu olacağını konu ediyor.
Açıklamaların hiçbir yerinde gevşek para politikasının durdurulacağından söz edilmiyor. Gevşek para politikası ile parasal genişlemenin yavaşlatılıp durdurulması birbirine karıştırılmamalı. Üzerine basarak politika faizinin uzun süre sıfıra yakın devam edeceği yönündeki taahhüdüne FED'in sadık kalacağı vurgulanıyor.

SONA YAKLAŞTIK

Küresel düzeyde en iyi performans gösteren ekonomilerden biri Amerikan ekonomisi. Bernanke'nin aşağı yönlü riskler diye tanımladığı olumsuzlukların çoğu, dün olduğu gibi, bugün de geçerli. Ama, bu olumsuzluklara rağmen Amerikan ekonomisi olumlu yönde ilerlemeye devam ediyor, devam edecek gibi de görünüyor. FED'in de tahminleri bu yönde. Dolayısıyla, parasal genişlemenin yavaşlatılıp durdurulması (para politikasının sıkılaştırılması değil) konusu önümüzdeki dönemde de sıkça gündeme gelecek. Konu her gündeme geldiğinde küresel piyasalar olumsuz tepki verecek.
FED bir buçuk ay önce verilen tepkiyi göz önüne alarak iletişimini daha dikkatli yapabilir. Piyasanın neyi algılayıp neyi algılamakta zorlandığını hesaba katabilir. Tepkileri bir ölçüde yumuşatabilir. FED önümüzdeki dönemdeki duruşu konusunda kamuoyu ile nasıl bir iletişime geçerse geçsin, hesapları şöyle yapmakta yarar var: Amerika'da parasal genişlemenin sonuna çok yaklaştık.