Advertisement

Geçen yılın son üç ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye ekonomisi reel olarak yüzde 4.4 büyüdü. Beklentiler de bu yöndeydi. Her zaman olduğu gibi, ekonomik büyüme yine iç talepten kaynaklandı. Net dış talebin büyümeye katkısı eksi oldu. İç talebin katkısı içinde özel kesim katkısı egemen oldu. Kamu kesiminin iç talebe katkısı bütün yıl pozitif olmaya devam etti.
2013 yılının tümünde Türkiye ekonomisi reel olarak yüzde 4 büyüdü. Her ne kadar Orta Vadeli Program yılın başında yüzde 3.6 gibi bir hedef koyduysa da, yılın ortasında ekonominin hedeflenenin üzerinde büyüyebileceği yönünde işaretler gelmeye başlamıştı. Bu açıdan, 2103 yılı büyümesi de şaşırtıcı olmadı. Yılın tümünde de büyümeyi tetikleyen iç talep büyümesiydi. Net dış talebin katkısı eksi oldu. Kamu sektörü talebinin büyümeye katkısı tüm yıl olumluydu.

DEĞİŞEN ROLLER
Yılın ikinci üç ayı ile beraber iç talepte ciddi bir toparlanma yaşandı. Bir önceki yılın aynı dönemlerine göre, ilk üç ayda reel olarak yüzde 3.5 artan iç talep yılın geri kalan bölümünde hızlandı; iç talep ikinci üç ayda yüzde 7.8, üçüncü üç ayda yüzde 6.5 ve son üç ayda yüzde 7.4 arttı.
Yılın ilk yarısında kamu sektörü talebindeki artış dikkat çekiciydi. Kamu sektörü talebi ilk üç ayda reel olarak yüzde 17.1, ikinci üç ayda yüzde 13.2 artmıştı. Yılın ikinci yarısında kamu sektörü talebindeki artış ortalama 7 civarında oldu. Özel kesim talebi yılın ilk üç ayında reel olarak yüzde 1.7 artarak zayıf kaldı. Yılın geri kalan bölümünde ise özel kesim talebindeki artış ortalama yüzde 7 civarında gerçekleşti. Özetlersek, ekonomik büyüme açısından yılın ilk yarısını kamu sektörü talebi, ikinci yarısını ise çoğunlukla özel kesim talebi kurtardı.
Yılın tümünde özel kesim yatırım talebi göreli olarak zayıf kaldı. Buna karşılık, kamu kesimi yatırım talebindeki artış dikkat çekiciydi. Yılın tüm üç aylarında bir önceki yılın aynı dönemlerine göre kamu kesimi yatırım talebi reel olarak azalan hızda, ama çift hanelerde büyüdü (ilk üç ayda yüzde 51, ikinci üç ayda yüzde 28, üçüncü üç ayda yüzde 17, dördüncü üç ayda yüzde 12).

DALGALI EĞİLİMLER
Grafikte üç aylık dönemler itibarıyla yıllık ekonomik büyümeye iç ve dış talep katkıları gösteriliyor. Küresel krizden bu yana ekonomik büyüme de, büyümeye katkı yapan iç ve net dış talep de dalgalı bir seyir izliyor. Ekonomik büyümenin düştüğü ya da ekonominin reel olarak küçüldüğü dönemlerde iç talebin büyümeye katkısı negatif olurken, ekonomik büyümenin göreli olarak yüksek olduğu ya da hızlandığı dönemlerde iç talep katkısı egemen olup net dış talep katkısı negatife dönüyor. 2012 yılında büyüme yüzde 2.1’e kadar düştü. Dış talep katkısı olumluya döndü. 2013 yılında yine normale dönüş gözlendi.
Bu yılın tamamı için henüz güvenilir bir tahmin yapmak zor. Ama, yılın ilk yarısı yine dış talebin büyümeye katkısının olumlu, iç talebin katkısının ise düşük ya da olumsuz olacağını tahmin edebiliriz.