Mayıs ayı enflasyon verisi piyasalarda sürpriz yarattı. Tüketici fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2.4 artmıştı. Yıllık enflasyon ise yüzde 4.3'den yüzde 7.2'ye fırlamıştı.
Şoku ilk atlatanlar "bu geçicidir" şeklinde bir argümana takıldılar. Beklenenden de yüksek çıkan gıda fiyatlarının bu sonucu beraberinde getirdiğinin altını çizdiler.
Oysa gıda ve enerji fiyatlarını dışlayarak oluşturulan çekirdek enflasyondaki gelişmelere göz atsalar enflasyonun düzeyini değil ama eğilimini görebileceklerdi.

LORENZO YAKLAŞIMI
Lorenzo Bini Smaghi Avrupa Merkez Bankası İcra Kurulu üyesidir. İtalyan'dır. Kendisini tanıdığımda İtalyan Hazinesi'nde genel müdürlük görevindeydi. İlginç, değişik ve her zaman ekonomi bilimine katkı yapan fikirler oluşturan bir yapısı vardır.
Son yazısında (*) gıda ve enerji fiyatları gibi kişilerin günlük yaşamında önem taşıyan kalemleri dışarıda bırakarak oluşturulan çekirdek enflasyon verilerinin geçmişteki önemine değinmiş.
Bu yaklaşımın altında yatan gerçek, 1980 ve 1990 yıllarında petrol fiyatlarındaki oynaklığın kişilerin hayat standardında değişiklik yaptığı, bunun da belirli bir süre sonra genel fiyat endekslerine (manşet enflasyona) sürekli biçimde yansıdığı noktasından kaynaklanıyordu.
Manşet enflasyon çekirdekten fazla olmasına ve yansımanın gecikmeli şekilde gerçekleşmesine karşın aralarında bir ilişki vardı.
Lorenzo Bini Smaghi, şimdi ise Euro Bölgesi'nde (EB) çekirdek enflasyonun manşet enflasyonun düzeyi ile ilgili tahminlerde iyi bir gösterge olmadığını söylüyor.
Bunun nedeni ise 2002 yılından sonra sürekli artan enerji, mineral ve gıda fiyatlarından kaynaklanıyor.
Ayrıca 1999 yılından bu yana çekirdek-manşet enflasyon farkı EB ile ABD arasında yüzde 6 puana, İngiltere ile ise yüzde 9 puana ulaşmış.
Lorenzo bunu uluslararası düzeyde sürekli artış gösteren ancak çekirdek enflasyon hesaplanmasında dikkate alınmayan enerji, mineral ve gıda gibi kalemlerin fiyatlarının EU'daki etkisinin daha güçlü olmasına bağlıyor.
Dolayısıyla çekirdek enflasyon verilerinin genel enflasyon düzeyini belirlemede artık iyi bir gösterge olma niteliğini yitirdiğini düşünüyor.

TÜRKİYE'DE ÇEKİRDEK ENFLASYON
Bizde mayıs ayı çekirdek enflasyonu nisan ayına göre yüzde 4.2 den yüzde 4.7 ye çıktı. Manşet enflasyon ise 7.2 düzeyinde.
Grafik 2004 yılından bu yana manşet ve çekirdek enflasyon arasındaki ilişkileri gösteriyor.
Buna göre 2004 ile 2006 yılları arasında hem düzey hem de eğilim açısından yakın bir ilişki var.
Bu paralellik 2006 yılı başında kopuyor, 2007 yılının ortalarında tekrar kurulmasına rağmen, ayrışma 2008 yılında iyice belirginleşiyor. Ta ki 2011 yılının nisan ayına kadar, mayısta ise ilişki tekrar kesiliyor.
Tüm bunlar "düzey" bazında.
Oysa eğilim olarak grafiğe baktığımızda, bir süre gecikme yaşansa da çekirdek enflasyonun manşet enflasyonun düzeyini değil ama yönünü belirlemekte önemli bir gösterge olduğunu görüyoruz.
Bu da Merkez Bankası na ileriye dönük bakış açısı ile faiz artırımı ya da düşüşü konusunda yol gösteriyor.
Tabii siyasiler karışmazsa.

(*) Lorenzo Bini Smaghi, "Ignoring the core can keep inflation at bay", FT, 2/6/2011.