Advertisement

Pazartesi günü Nouriel Roubini'nin New York'taki ofisinde kısıtlı sayıda katılımcıyla birlikte bir toplantı yaptık.
Nouriel bizleri kapıda karşıladı. Hal hatır sorulurken kendisine, "Yunanistan şimdi mi, yoksa daha sonra mı iflas edecek?" diye sordum. "Geç kalmışsın" karşılığını verdi. "Bu soruyu Yunanistan Euro Bölgesi'nden şimdi mi, yoksa daha sonra mı atılacak diye değiştirerek sorman lazım."
Bu aşamada iflası fiilen gerçekleşen ve fakat resmen ilan edilmeyen Yunanistan'ın Euro Bölgesi'nden çıkarılmasının etkileri konusunu detaylı irdelemek gerekiyor sanırım.

OLASI ETKİLERİ
Yunanistan Euro'yu bırakıp drahmi basarak yoluna devam ederse ortaya çıkacak olasılıkları şöyle sıralamak mümkün:
■ Yunanistan Euro'da kalıp asgari 10 yıl durgunluk ve büyüyeme sorunu yaşayacağı yerde, bir defada yüzde 30 ile 50 oranında devalüasyon yapıp Arjantin'de olduğu gibi 2 ya da 3 yılda toparlanabilir.
■ Devalüasyonun etkileri ilk dönemde ağır olacaktır. Ücretler düşecek ve enflasyon artacaktır. Buna karşı Euro'da kalamaya kıyasla kısa sürede toparlanıp büyüme sürecine geçilebilecek ve artan rekabet düzeyi nedeniyle Yunan ekonomisi ihracat ağırlıklı bir yapıya dönüşebilecektir.
■ Bu seçeneğin Yunan halkı için son çare olması nedeniyle sosyal ve siyasi açıdan kabul edilebilir bir ortam politikacıları rahatlatabilecektir.
■ Servet kaybı ortaya çıkacaktır. Yunanlıların Euro bazlı servetleri bir gecede devalüasyon oranı kadar azalacaktır.
■ Yabancı para borçluluğu ise devalüasyona eşit bir şekilde yükselecektir. Yüzde 50 oranında kur ayarlaması durumunda halen milli gelire kıyasla yüzde 150 olan Euro cinsinden borçlar yüzde 225'e çıkacaktır.
■ Özel sektörün bilançosunda artan yükümlülükler iflasları da beraberinde getireceğinden Arjantin'in yaptığı gibi borçlar ya ödenmeyecek ya da drahmiyle yerine getirilecektir.

EURO BÖLGESİ İÇİN DE İYİ OLMAYACAK
İşte bu aşamada çoğunluğu Avrupalı olan alacaklı finans kuruluşlarının karşı karşıya kalacakları zararları sermayelerini artırarak telafi etmeleri gerekecektir. Aksi takdirde bunların batmaları kaçınılmazdır.
Öte yandan İrlanda, Portekiz gibi sorunlarını çözemeyen Euro Bölgesi'nin diğer ülkeleri de ya aynı yolu takip edip Euro'dan çıkacaklar ya da yıllarca dış kaynak bulamamak gibi bir durumla karşı karşıya kalıp büyümelerinden fedakârlık edeceklerdir.
Euro'ya olan güvenin kısa dönemde sarsılması da önlenemez.
Tüm bu etkileri bir arada değerlendirdiğimizde Yunanistan'ın Euro'dan çıkmasının ne derecede ağır sonuçlar doğuracağı açıkça görülmektedir.
Ancak bunun alternatifi olan Euro'da kalıp büyümeye çalışmanın da yıllar içinde bıkkınlık vereceği açıktır. Buna ne Yunan halkı ne de Euro Bölgesi dayanabilecektir.
Geldiğimiz bu aşamada işin artıları ile eksilerine baktığımızda Yunanistan'a para verip kurtarmanın maliyetinin daha az olacağı kanısındayım.
Ancak ne yapılacaksa, hangi alternatif seçilecekse süratle uygulamaya konulmalıdır. İşin artık beklemeye tahammülü kalmadığı ortadadır.