Advertisement

Medyada gündemdeki bir konu da Enerji Borsasının kurulması hakkında. Elektrik Piyasası Kanunu Tasarısı Taslağı şu anda tartışılıyor. Taslakta Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi diye bir şirket kurulması ve bu şirketin borsa olarak çalışması öngörülüyor. Enerji borsası önce elektrikle başlayacak, ardından petrol ve gaz piyasaları da kurulacakmış. Tartışma konusu öncelikle bu borsanın hangi yapıda oluşturulacağı. Bağımsız bir borsa olması görüşü gerek Enerji Bakanlığı gerek elektrik üreticileri ve ticaretini yapanlar tarafından savunuluyor. Gazete haberlerine bakılırsa İMKB ve VOB da kendi bünyelerinde olmasını istiyormuş. Hatta Ekonomi Bakanlığı'nın da İMKB'den yana tavır gösterdiği ileri sürülüyor. İkinci bir konu, borsa kurulacaksa, Ankara'da mı, İstanbul'da mı olacak? Üçüncü bir konu da, bağımsız borsa kurucularının kimler olacağı yönünde. Bakanlığın kurucu olması ama yanında özel sektörün ve hatta İMKB'nin olmasının mümkün olduğu da ileri sürülen görüşler arasında yer alıyor.
Türkiye gerçekten ilginç bir ülke. Öncelikle böyle bir borsa çalışır mı çalışmaz mı iyi bir etüt yapılması gerekirdi, ama yapılıp yapılmadığını bilmiyoruz. Hadi diyelim ülkeye böylesine bir borsa lazım. Bu ülkede dünya çapında önemli olduğunu sık sık gururla herkesin söylediği bir borsamız var. İMKB'de hem altyapı, hem eleman, hem üyelik yapısı, hem de uluslararası ilişkiler bakımından müthiş bir birikim var. İMKB'nin birikiminden yararlanmayıp ayrı bir yapının öngörülmesi olsa olsa çılgınca bir düşünce olur. Borsayla uzaktan yakından ilgisi olan herkes bu ülkede tek borsa olması gerektiğini düşünüyor. Hükümet de bu düşüncede ki borsaları birleştirmeye çalışıyor. Ama bu gelişmelerden, ayrı borsa kurmaya çalışanların haberi olmasa gerek. 3 borsayı bileştirerek bir güç, bir sinerji, rekabete dayanıklı oluşum yaratma amacıyla böylesine bir amaç güdüldüğü bilinmiyor herhalde. Ayrıca dünyada rekabetin öylesine bir boyuta ulaştığı ve bu rekabet nedeniyle borsaların birleşmesinin sürekli gündemde olduğu, birleşme olmasa bile borsaların birbirleriyle ortaklık ve işbirliği yaptığından da kimse haberdar değil herhalde.
Eğer böyle bir piyasaya ihtiyaç varsa İMKB'de olmalıdır. İMKB piyasalar mantığıyla çalışan bir borsa ve tek çatı altında enerji piyasası da olabilir. Hem ayrıca borsalar birleşeceğine ve vadeli piyasalar da İMKB'de ya da yeni adıyla "İstanbul Borsası"nda olacağına göre elektrik, petrol, gaz piyasaları ve de vadelileri de olabilir. Ayrıca tasarı taslağında takas işlemleri için ayrı bir yapı olacağı, bu işlemlerin bir banka tarafından yapılacağı da öngörülmüş. Takasbank denilen yapı da bilinmiyor herhalde. Dünya çapında kabul görmüş olan Takasbank yapmayacak da başka bir kuruma mı verilecek bu işlemler anlamak mümkün değil.
Anlaşıldığı kadarıyla enerji borsasının kurulması, çalıştırılması hazırlıkları SPK dışında yürütülüyor. Belki nezaketen davet ediyorlardır. Borsaların nasıl kurulacağını, teşkilatlanacağını bilen başka kurum mu var Türkiye'de? Borsalar nasıl incelenir, nasıl denetlenir, üyeleri, işletim esasları nasıl olur? Enerji borsasını kurmaya çalışanlar sonunda yine gidip SPK'nın kapısını çalacaklar. Tüm bunlar hatalı işler. Borsayı kursalar dahi, işletemeyip sonunda SPK'yı çağırıp, teslim edeceklerdir. Böyle yapmaktansa baştan bu işi SPK'yla halletseler ve İMKB bünyesinde piyasalar kurmak yoluyla sorunu çözseler hem zaman, hem emek bakımından büyük bir tasarruf sağlanır. Yoksa ayrı borsa kesinlikle çalışmayacak bir model olarak hayata geçecek. Eğer böyle ayrı borsa kurulması düşüncesi kabul görürse, her bakanlığa bağlı bir borsa kurulması söz konusu olur ki bu durum ülkeye ne kadar yarar sağlar iyi düşünmek lazım.