Ekim ayıyla birlikte yeni sezon açılmış oldu. Sermaye piyasası bakımından yeni sezonun en önemli beklentisi, Sermaye Piyasası Kanunu değişiklikleri. Kanun tümüyle değişiyor. Önemli değişiklikler var. Epeydir medyada tartışılan Borsanın şirketleşmesi ve ardından özelleştirilmesi bu kanundan sonra başlatılacak. Yatırımcılar için de önemli değişiklikler var. Eğer kanun çıkarsa yatırımcıların haklarının korunması için önemli yenilikleri görebileceğiz. Şüphesiz bunlar Meclis'teki görüşmelerde değiştirilmezse.
Yatırımcıların korunmasına yönelik hükümlerin gelmesi, halka açık şirketlerin yükümlülük ve sorumluluklarının artması demek. Halka açık şirketlerin sorumlulukları gerçekten fazlasıyla artıyor. Ama halen bu hükümlerin yasalaşması konusunda şüphelerimizin devam ettiğini belirtmemiz gerekiyor.
Çok çarpıcı bir hüküm kanun tasarısının 91. maddesinde yer alıyor. Madde, tasarının "Tedbirler" bölümünde bulunuyor.
Halka açık şirketlerin kanuna, sermaye piyasası mevzuatına, esas sözleşme hükümlerine veya işletme maksat ve mevzuuna aykırı görülen durum ve işlemleri sebebiyle şirketin sermayesinin veya mal varlığının azalmasına veya kaybına yol açılması halinde Sermaye Piyasası Kurulu bazı tedbirleri devreye sokmaya yetkili kılınıyor. SPK bu durumu tespit ettiğinde öncelikle ilgililerden söz konusu aykırılıkların giderilmesi için tedbir alınmasını ve öngörülen işlemlerin yapılmasını isteyecek ve hatta gerekiyorsa durumu ilgili mercilere de intikal ettirecektir.
Durumun düzeltilmesi dışında SPK, hukuka aykırılığı tespit ettikten sonra 3 ay içinde iptal davası açabilecektir. Hatta 5 yıllık bir süre zarfında butlan veya yokluğun tespiti davası açmaya da SPK yetkilendirilmiş durumda. Yani halka açık şirketler için 5 yıllık bir zamanaşımı süresi var ki, kolay kolay SPK'dan kurtulamayacaklar. SPK'nın yetkisi bununla da bitmiyor.
Diyelim ki hukuka aykırı uygulamalar dava konusu oldu ve ilk derece mahkemesi kararıyla bunların hukuka aykırılıkları tespit edildi. Hatta mahkemenin bu tespit kararı beklenmeksizin mahkemenin onaylamasıyla SPK sorumlu olan şirket yöneticilerinin imza yetkilerini kaldırabilecek. Hatta bu sorumlu kişiler hakkında suç duyurusunda bulunulması halinde bu kişileri bulundukları görevden almaya yetkili olacak. Görevden alınan sorumlu yöneticiler yönetim kurulu üyesi ise ilk genel kurul toplantısına kadar yerlerine yeni yönetim kurulu üyesi atamaya yetkili olacak.
SPK'ya verilecek yetkileri düşünebiliyor musunuz? Şirket yönetiminin aldığı kararların 5 yıl içinde iptal edilebilmesi için dava açabilecek. Görevlilerin imza yetkilerini kaldırabilecek. Yöneticileri görevden alabilecek. Görevden aldığı yönetim kurulu üyeleri yerine yenilerini atayabilecek. Halka açık şirketlerin işi gerçekten zor. Şimdi bu maddenin geçmemesi için kulis yapılacak ve devlet, şirketlerin içişlerine fazlasıyla karışacak denecek. Ancak bu yetkiler sınırsız değil. Halka açık şirketin sermayesini veya mal varlığını küçük ortaklar aleyhine azaltmaya kalkışanlara karşı yapılacak.
Sermaye piyasasının gelişmeme nedenlerinden birisi de bu. Hâkim hissedarların küçük ortakların zararına, kendi menfaatleri lehine işlemleri yüzünden küçük ortaklar her zaman korunmasız kalmıştı. Bu kanunla belki durum değişir ve hâkim hissedarlar bundan sonra biraz insaflı olurlar. Bu kanun maddesi 10 yıldır yürürlükte olsaydı, şimdi halka açık şirketlerin çoğunu SPK'nın atadığı yöneticiler yönetiyor olurdu. Umalım ki kanunun bu hükmü değişmez.