Bloomberg HT kanalında Kasım 2011 'den bu yana Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Algı Anketi yayınlıyoruz. Söz konusu Algı Anketi, piyasa profesyonellerinin TCMB ile ilgili nasıl bir algı içerisinde olduklarını çok net ortaya koyuyor. Ankette, TCMB'nin yeterince bağımsız olup olmadığına dair soru, örnek vermek açısından, algıyla ilgili bir soru. Merkez Bankamız tabii ki bağımsız. Ama, bağımsızlık ile ilgili algı, TCMB'den de kaynaklanmayan nedenlerle, bazen Bakanlar Kurulu, bazen de bakanlardan gelen mesajlarla piyasa profesyonelleri nezdinde farklı bir algıya sebep olabiliyor.
Bu anketle amacımız, TCMB açısından, kendi piyasa algısının iyi yönetilip yönetilmediği hususunda ipucu ortaya koyabilmek. Nitekim, Kasım 2011 ve Mart 2012 tarihlerindeki 1. ve 2. anketlerimizde TCMB'nin kredibilitesiyle ilgili algı kötüyken, Temmuz 2012 ve son Aralık 2012, 3. ve 4. anketlerde, TCMB'nin kredibilitesiyle ilgili algının müspet yönde sıçradığını görüyoruz. Başından beri 100 yerli ve yabancı piyasa profesyoneli ve ekonomistle düzenlediğimiz ankete verilen cevapların ışığında, son ankette, TCMB'nin kredibilitesinin azaldığını düşünen hiç piyasa profesyoneli kalmamış durumda. Buna karşı arttığını düşünen veya bir önceki Temmuz 2012 anketinde zaten arttığını düşünmesi nedeniyle, son ankette görüşünü değiştirmediğini belirten piyasa profesyonelleri, ciddi bir kredibilite sıçramasına işaret ediyor.
ÖNGÖRÜLEBİLİRLİKTE HAFİF BİR KIRILGANLIK SÖZ KONUSU
Anketin 2. sorusuna verilen cevap açısından, Temmuz 2012'deki 3. ankete göre, TCMB nin öngörülebilirliğine yönelik çok hafif bir kırılganlık gözleniyor. Öngörülebilirliğin arttığına dair görüş belirtenler son iki ankette yüzde 50'nin üzerinde. Ama, 'Arttı' diyenler, 7 puanlık gerileme ile yüzde 59'dan 52'ye gelmiş. 'Öngörülebilirliği azaldı diyenler ise, 3 puan artarak yüzde 6'dan 9'a çıkmış. Merkez Bankamızın kararlarını güvenilir bulanlarda da müspet bir tablo var. Kararları güvenilir bulanların oranı yüzde 76 ile hazırlanan 4 anketteki en yüksek değere ulaşmış. Bu arada, TCMB'nin kararlarını güvenilir bulmadığını belirten hiçbir piyasa profesyoneli veya ekonomist kalmamış. TCMB bu tabloyu net olarak başarmış gözüküyor.
Ancak, konu ilk paragrafta kısaca bahsettiğimiz, TCMB'nin bağımsızlığı ile ilgili algı sorusuna gelince durum değişiyor. TCMB'nin bağımsızlığı ile ilgili 'Azaldı' algısına işaret eden yüzde 49'luk grup, Temmuz 2012'deki 3. anketten bu yana, 'Görüşüm değişmedi' tarafında yer almakta. Dolasıyla 'bağımsızlık' ile ilgisi değişmeyen kütle en büyük kütle olmayı sürdürüyor. Bununla birlikte, bağımsızlıkla ilgili görüşünü 'Değişmedi den 12 puanlık grup, 'Arttı ya kaydırmış gözükmekte.
FİYAT İSTİKRARINI İHMAL ETMESİN, FİNANSAL İSTİKRAR DA POTADA
Önümüzdeki dönemde, bağımsızlığın arttığına dair görüş bildirenlerin oranının yüzde 50'yi geçmesini arzu ederiz. Bu, elbette, algı. TCMB'nin bağımsız olup olmadığı, bizim sorgulayabileceğimiz, görevimiz alanına ait bir konu değil.
Aralık 2012 tarihli 4. ve son ankette kritik bir soru da, TCMB nin asli görevi olan fiyat istikrarını 'yeterince gözetip, gözetmediği hususundaki algı sorusu. Bu soruyu cevaplayan piyasa profesyonelleri ve ekonomistlerin 'Emin değilim' diyenlerinin oranı son ankette ikiye katlanmış. Evet diyenlerde, oran yüzde 75'ten yüzde 58'e gerilemiş durumda. 'Hayır, gözetmiyor diyenlerin oranı da yüzde 16'dan yüzde 24'e yükselmiş. Bu noktada, fiyat istikrarı ile ilgili algının üzerine bir miktar çalışması gerekiyor.
Dünya merkez bankacılığında önemli bir tartışma konusu olan, bir merkez bankası sadece fiyat istikrarını mı gözetmeli, yoksa finansal istikrarı da, birinci öncelikli görev olan fiyat istikrarını ihmal etmeden, ikincil başlık olarak gözetmeli mi, ben bu konuda, 'Evet, finansal istikrarı da gözetmeli' tarafındayım. Bu nedenle, ilk kez ankete eklediğimiz bu soruya, piyasa profesyonellerinin ve ekonomistlerin yüzde 94 oranında 'Evet' diye cevap vermesinden mutlu oldum.
