BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Gıda Fiyat Endeksi’ne göre küresel gıda fiyatları Kasım ayında düştü.

Artan şeker ve bitkisel yağ fiyatları düşen süt ürünleri fiyatlarıyla dengelendi. Düşüş bu yüzden sınırlı kaldı. 

Endeks Kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 0,5 düşerek 175,8 puan oldu. Geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 2,3 yükseldi.  

Bilindiği üzere FAO Gıda Fiyat Endeksi uluslararası pazarlarda tahıl, bitkisel yağ, süt ürünleri, et ve şekerden oluşan beş ana gıda maddesinin fiyatları ve ticareti takip edilerek ölçülüyor.

Kasım ayındaki düşüş büyük ölçüde FAO Süt Ürünleri Endeksi’ndeki aylık yüzde 4,9 düşüşten kaynaklandı. Tereyağı, peynir ve tam ve yarı yağlı süt tozu fiyatlarının tamamı düştü.

Buna karşılık FAO Şeker Fiyat Endeksi Kasım ayında yüzde 4,5 yükseldi. Söz konusu yükselişte, Brezilya’dan yapılan ihracatın azalması ve daha sıkı yağ fiyatlarının etanol üretiminde kullanılmak üzere daha fazla üretime yol açabileceğine dair endişeler etkili oldu.

Soya yağı fiyatlarının artmasıyla FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi de bu ay yüzde 1,2 arttı. Palm yağı değerleri ise Malezya’da beklentilerin üzerinde gerçekleşen stoklardan dolayı düştü.

FAO Et Fiyat Endeksi büyük ölçüde değişmezken büyükbaş hayvan fiyatları yükselirken domuz eti fiyatları düştü.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi’nde ise Kasım ayında çok az bir artış görülürken bunda uluslararası pirinç fiyatlarının yüzde 1,1 yükselmesi rol oynadı.

FAO KÜRESEL TAHIL TAHMİNLERİNİ REVİZE ETTİ

FAO küresel tahıl tahminlerini de revize ederken şimdi küresel arzın tüm zamanların en yüksek değerine ulaşarak yaklaşık 3 bin 331 milyon tona yükselmesi bekleniyor. 

FAO küresel tahıl üretim tahminlerini keskin şekilde 2 bin 627 milyon tona kadar yükseltti. Yeni tahmin Ekim ayı öngörülerine göre 13,4 milyon ton artış anlamına gelirken bunun büyük bir kısmı ABD’deki daha yüksek mısır hasadı ve Endonezya’daki daha fazla mısır ekimi beklentilerini yansıtıyor.

Küresel buğday üretimi tahminleri 754,8 milyon ton civarında seyrederken pirinçte ise 500,8 milyon ton bekleniyor. Bu oranlar 2016’daki rekor seviyelerin çok az altına işaret ediyor.

Küresel tahıl kullanımının 2017/18 sezonunda yüzde 1,2 artarak 2 bin 599 milyon tona ulaşması bekleniyor. Bunda daha fazla pirinç ve buğdayın doğrudan insan tüketiminde kullanılması ve daha fazla iri tanelilerin hayvan beslenmesinde tüketilmesi bekleniyor.

FAO’nun son öngörüsüne göre küresel tahıl stoklarının yeni bir rekor kırarak 726 milyon tona ulaşması bekleniyor. Küresel buğday ve mısır stoklarının yeni rekor seviyelerine erişmesi öngörülüyor. 

Büyük stoklarla rahatlayan küresel tahıl stok kullanım oranının 2017/18 sezonu sonunda yüzde 27,3’e yükselmesi beklenirken bu son 16 yıldaki en yüksek değer olacak.

TÜRKİYE'DE GIDA FİYATLARI ARTIŞTA

Hatırlanacağı üzere Türkiye'de yüzde 12,98 ile enflasyonda son yılların en yüksek düzeyi Kasım ayı verilerinde görüldü.

Mayıs-Eylül arası gerileyen gıda enflasyonu Ekim’de yeniden yükselişe geçmişti. Kasım’da da yükseliş sürdü.

Gıda enflasyonu aylık bazda yüzde 2,1, yıllık bazda 15,8’e yükseldi.

Özel kapsamlı TÜFE göstergelerine göre işlenmemiş gıda enflasyonu yüzde 19,5 olarak gerçekleşirken, taze meyve sebze enflasyonu oranı 28,5 seviyesine çıktı.

Aylık en yüksek artış gösteren 20 ürünün 10’unu gıda ürünü oluşturdu. Kasım ayının zam şampiyonu ise yüzde 45 artış ile domates oldu.

İrfan Donat

Bloomberg HT Tarım Editörü

idonat@bloomberght.com