The Telegraph’ta yer alan 29 Mart 2018 tarihli habere göre, bilimsel çalışmalar, akıllı telefonlara daima bakar halde olmamızın, dikkat sürelerimizi azalttığını gösteriyor. Günümüzde artık kimsenin elinden düşmeyen akıllı telefonlar, okuyucuların ilgilerinin daha hızlı dağılmasına sebep olarak dijital haberciliğe olan ihtiyacı ve talebi tetikliyor.
Dijital ortamda yayımlanan haberler, sürekli olarak güncelleme, ilerleme ve değişim gerektirdiği için gazetelerden bir adım öteye geçiyor. Okuyucular, artık içerisinde grafik, video, fotoğraf ve infografik gibi eklentiler olan haberleri tercih ediyor. Çoğu okuyucu, haberleri takip etmek için hala gazete ve televizyon kullansa da, bu geleneksel araçlar, artık Facebook ve Twitter'a “ek” olarak görülüyor. Haberci, dijital ortam ile birlikte metnini kaç kişinin okuduğunu ve okuyucuların nelerden hoşlanıp hoşlanmadığını gözlemleyebilir hale geldi ve böylece, haberci ve okuyucu arasındaki bariyer ortadan kalkmış oldu.
Twitter ve Facebook gibi sosyal platformlar, haber tüketiminde gazete ve televizyonu uzun bir süredir geride bırakmış durumda. Son dönemde ise mobil uygulamalar, haber takip etmede sosyal platformların önüne geçmeye başladı. Reuters’ın 2017 Dijital Habercilik Raporu’na göre, haber takibinde Whatsapp kullanımı, Facebook’a rakip hale geldi ve bu, sosyal platformlarda geçirilen sürenin azalırken mesajlaşma uygulamalarında geçirilen vaktin artması ile alakalı.
- Son gelişmeler
Sosyal medyanın habercilik dünyasında yarattığı en büyük sıkıntı, ortalıkta dolaşan “sahte haber” ve “dedikodu” yığınları. 2017 yılı için hazırlanan aynı raporda, dünya genelinde özellikle siyasi kutuplaşmanın arttığı ABD, İtalya ve Macaristan gibi ülkelerde sosyal medyaya ve haberciliğe olan güvenin azaldığı belirtiliyor.
Yalan haberler ile mücadele etmek için ise hem büyük şirketler hem de büyük ekonomiler harekete geçmeye başladı. Örneğin; Facebook, yeni güncellemesiyle birlikte kullanıcılara yalan haber paylaşan arkadaşlarını göstererek platformdaki sahte bilgilerin yayılmasını önlemek adına çalışmalara başladı.
Bunun yanı sıra, Malezya’da yalan haberlere yasak getiren bir kanun, ülkede Mayıs ayında yapılacak seçimlerin öncesinde alt meclisten geçti. Yakın zamanda ülke senatosundan da geçerek yürürlüğe girmesi beklenen yasa tasarısına göre, sahte bilgi paylaşan veya yayılmasına sebep olan kişiler, 6 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.
-Mobilin yükselişi
Geçtiğimiz yılın rakamlarına bakılırsa, kullanıcıların haber takip etmek için sosyal platformlar yerine mobil uygulamaları tercih etmeye başladığı görülüyor. Peki bunun sebepleri neler?
1) İnsanlar, artık bilgisayarlarının başında oturmak yerine vakitlerini akıllı telefonlarına bakarak geçiriyor. Bu da mobil uygulamaların başlıca haber kaynağı olarak kullanımını destekliyor. Yukarıda bahsi geçen rapora göre, mobil haber bildirimleri, 2017 yılında belirgin bir artış kaydederek (ABD’de 8 baz puan) “Flipboard” gibi yeni mobil haber uygulamalarının önünü açtı.
2) Aynı raporda derlenen veriye göre, 2017 yılında, kullanıcı uyumlu mobil haber uygulamalarının kullanımında diğer platformlara kıyasla en büyük artış gözlemlenmekte. Flipboard gibi yeni haber kaynaklarında sahte haberler ile karşılaşma riskinin de daha düşük olduğunu belirtiliyor.
3) Press Association tarafından İngiltere’de yapılan bir araştırma, haber yayıncılarının Facebook’a daha az bağlı hale gelmeleri gerekeceğini işaret etti. Araştırmada, Facebook’ta paylaşılan haberlerin okunma ve paylaşım miktarları ile birlikte aldıkları yorumlarda sert bir düşüş olduğu (2016 yılı Aralık ayına kıyasla, bbc.co.uk yüzde 26, dailymail.co.uk yüzde 41.6 ve independent.co.uk yüzde 46.6) ortaya çıkıyor. Bu da büyük haber yayıncılarının Facebook’u tercih etmemesine yol açıyor.
Bütün bu gelişmeler, bize haberciliğin dijitalleşme sürecinde rotanın, sosyal medyadan mobil uygulamalara çevrildiğini gösteriyor. Dijitalleşmenin beraberinde getirdiği “yalan haber” sıkıntısı ise hem mobil hem de sosyal platformlarda aşılmaya çalışılıyor. Bu da demek oluyor ki, bilgi kirliliğinin had safhada olduğu bir ortamda habercilik, daha güvenilir bir hal alma yolunda ilerliyor. Bir yandan, hedef kitlenin pek çok farklı platformda aktif hale gelmesi amaçlanıyor.
NYT, Reuters, The Telegraph & Dailymail Online
Editör: Deniz Marangoz