Avrupa Birliği ve Çin ekonomisindeki yavaşlamanın yanısıra ABD’de verilerin biraz daha iyi olması, Rusya’ya ambargo’nun genişletilmesi (güven aracı olarak dolara talebin artması) ve belki de en önemlisi doların güçlü seyri doğal olarak emtia fiyatlarının düşmesine sebep oluyor. Birleşmiş Milletler gıda endeksi birkaç hafta içinde %8 üzerinde değer kaybetti.

Dolar’daki güçlenme bir ölçüde diğer para birimlerinin zayıflamasından kaynaklanmakla birlikte asıl sebep, FED’in 16-17 Eylül toplantısında faiz oranlarını yükseltme sürecini öne çekme yada ipuçları verme beklentisi ile ilişkilendirilebilir. Bu çerçevede emtia fiyatları genel olarak satış baskısı görürken, elbette tek tek emtia ürünlerinin kendi temel verileri de göz ardı edilemez.

Tarım sektöründe, buğday, mısır, soya kompleksi gibi ürünlerde, birim alandan elde edilen verim (yield), ekili alanların artması ve ideal hava koşulları tahıl fiyatlarını rekor seviyelere düşürdü.

Düşme eğilimi devam eder mi? sorusu için tek tek ürenlerin temel ve teknik verilerini değerlendirmek gerekir. Örneğin, soya kompleksi ve buğday verilerinde baskı devam ederken, mısır fiyatında aşırı düşük seviyenin yeterli olduğuna ilişik işaretler artıyor.

Doların güçlendiği bu süreçde ileriye dönük temel ve teknik veriler birlikte değerlendirilmelidir. Örneğin, Rusya-Ukrayna gerginliğinde ateşkesin sürmesi herhalde doların güçlü tırmanışını frenleyebilir, FED’in faiz oranlarını yükseltme beklentisi arka plana itilebilir, vs. Bu tür gelişmeler emtia piyasalarına beklenen desteği (bullish) verecektir.

Borsalar, dolar, avro, altın, petrol ve diğer piyasalar küresel ekonomide geniş tabanlı yavaşlamaya işaret etmekle birlikte jeopolitik kaygıların azalması ve Çin’in yeni destekleme programları önümüzdeki birkaç hafta içinde ayılar için risk olabilir. Özellikle, bakır, doğal gaz, paladyum, gümüş, mısır gibi emtialar önümüzdeki haftalarda dip oluşumunu tamamlayabilirler.

Temel Veriler	Teknik veriler	Takas Pozisyonları
PAHALI ENSTRÜMANLAR
Kakao E-mini S&P Soya Fasulyesi	Dolar Endeksi	Dolar Endeksi
UCUZ ENSTRÜMANLAR
Bakır Gümüş Paladyum	USDJPY GBPUSD	EURUSD Soya Fasulyesi RBOB Gasoline

Temel Veriler	Teknik veriler	Takas Pozisyonları
PAHALI ENSTRÜMANLAR
Kakao E-mini S&P Soya Fasulyesi	Dolar Endeksi	Dolar Endeksi
UCUZ ENSTRÜMANLAR
Bakır Gümüş Paladyum	USDJPY GBPUSD	EURUSD Soya Fasulyesi RBOB Gasoline

-Petrol Teknik analiz

Teknik olarak WTI petrolü 90 dolar seviyesinde destek bulup yükselme eğiliminde görülüyor. Perşembe günü “reversal” ardından Cuma günü toparlamaya devam etmesi bull kampı için ümit verici. RSI, Stokastik gibi kısa dönem göstergeler aşırı ucuz bölgeden çıkıp yukarı yönde destek veriyor. Trendin dönmesi ve petrol fiyatının toparlamaya devam etmesi için 94.40 dolar/varil ara direncinin aşılması gerek. Sonrasında, teknik hedef olarak 96-98 dolar/varil konsolidasyon aralığı gündeme gelir. Ancak, kontrolün hala ayı kampında olduğunu söyliyebilirim. Teknik resim hala bearish. Ralliler satış fırsatı olarak düşünülebilir. Azalan tepe ve azalan dipler düşen piyasa resmi olarak devam ediyor. Tekrar 90 dolar/varil testi 87 dolar/varil’e kadar sarkabilir. Trader’lar stop-loss yada opsiyonlarla işlem yapmalı. Reel sektör petrol tüketici yada rafine ürünlerde açığı olanların hedge (girdi maliyeti risk yönetimi) yapmaları için seviye uygun.

Brent petrol WTI petrolü ile kıyaslandığında daha zayıf. Geçen hafta sert düşüşler sonrası toparlama çabası görünmüyor.  Belki de bugün (Pazartesi) Ekim vade kontratının sona ermesi etkili olabilir. WTI desteği ile 97 dolar/varil cıvarında destek oluşturdu. 100 dolar/varil üzerinde işlem görmedikçe sentiment (iyimser beklentiler) değişmez. Şu hali ile ralliler satış fırsatı.

-Altın (COMEX)

Altın fiyatı güvenli liman olma özelliğini dolar’a kaptırmış görünüyor ve doğrudan güçlü dolar ve cılız enflasyon beklentilerine odaklı olarak değer kaybediyor. Rusya’ya ambargonun genişletilmesi, IŞID üzerine ABD başta olmak üzere birçok ülkenin terörü sona erdirmek üzere müdahale planı destek olmaya yeterli olmuyor ve altın fiyatı anahtar desteklerini kırarak düşme trendinde devam ediyor. Bloomberg’in 10 majör döviz sepetine karşı ABD doları yükselmeye devam ediyor.

FED’in bu hafta (16-17 Eylül) toplantısında faiz oranlarının yükseltilmesi yönünde ipuçları vermesi bekleniyor (çok beklerler!). Faiz oranlarının artması doları güçlendirmesi yanısıra, getirisi olmadığı gibi taşıma maliyeti olan altın yatırımının cazibesini azaltır ve fiyatını düşürür. Ama altın fiyatını uzun dönemli etkileyen en önemli faktör enflasyondur. Bu cephede hiç endişe yok. Batı kapitalizmi ekonomik yasaları alt-üst etmiş ve 30 yıldır enflasyonu (Türkiye hariç) yasa dışı ilan etmiş görünüyor. Bu günlerde enflasyon beklentisini yansıtan ABD 5-yıllık tahvil başabaş (break-even) oranı düşük ve Aralık’tan bu yana en düşük seviyeye geriledi. En iyi toparlayan ülke olmasına rağmen ABD’de de enflasyon endişesi yok.

Dolayısıyla, taşıma maliyeti yanında fiyat hareketi dışında (mevduat hesabı gibi değil) getirisi olmayan altın, bol likidite ortamında S&P500 vb enstrümanlarla rekabeti zayıflamakta ve ilgi azalmaktadır. Açık pozisyon rakamlarından (Open İnterest) da gözlenen ilgisizliğin azalması ve altına dönüş temel verilerin değişmesine bağlı görünüyor.

Fonların net uzun pozisyonları azalmaya devam ediyor. 2011 de 247175 net uzun kontratların geçen hafta 95141 kontrata kadar azalması kısa pozisyon taşıma riskini artırıyor.

Teknik olarak, resim bearish, 1240 dolar/ons altında 1200 destek seviyesine göz dikildi. MACD sıfırın ve sinyal çizgisinin altında olumsuz. Stokastik, RSI aşırı düşük seviyede ve Bollinger bandı test ediliyor, kısa dönem konsolidasyon yada tepki olabilir. 1300 dolar/ons altında önemli desteklerin kırılması aşağı yönlü (bearish) beklentileri artırmakla birlikte “kontrarian” aykırı yatırımcıların sürü dışına çıkıp satın alabilecekleri bir senaryo gelişebilir.

Kısa dönem olumsuz teknik verilerin öne çıktığı bu süreçde uzun vade yatırım için fırsat kollanmaya başlanabilir. (temel olarak, FOMC?, ECB ve PBOC giderek artan kolay para politikasına yöneliyorlar).
Tüm bunların yanında yatırım fonlarının net uzun pozisyonlarında azalma da hızla devam ediyor.

-Kakao (ICE)

Genel olarak emtia fiyatlarında dramatik düşüşler gözlenmesine rağmen nadir ürünlerden biri olan kakao Ocak ayından bu yana en iyi performans gösteren birkaç üründen birisi.

Ancak, Uluslararası Kakao Organizasyon’unun (ICCO) küresel kakao üretiminin 45.000 ton fazla olacağını açıklaması zaten aşırı yüksek olan kakao fiyatında  düzeltme sürecini tetikledi. (Oysa, öncesinde ICCO kakao üretiminde 75.000 ton açık beklerken, küresel kakao dönem sonu stoklarının 1.6 milyon ton ile 4 yılın en düşük seviyesine gerileyeceği hesaplanıyordu). Diğer bir fiyat baskısı ise sevkiyat ve logistik’den kaynaklanıyor. Fildişi ve Gana’da Nisan-Ekim aralığı olarak bilinen ara mahsul dönemi  bu sezon Eylül ayında sonlandı ve dünya piyasalarına sevk edilmeye başlandı. Ancak, kakao fiyatlarında ana yükselme trendinin sona erdiğini söylemek için henüz erken. ICCO 2015 yılı için 100.000 ton üretim açığı olacağını ve gelişmekte olan ülkelerin talebi ile kakao fiyatlarının destekleneceğini ifade ediyor. Ayrıca, son iki haftada % 9.8 düşen LIFFE stokları uzun vade kakao fiyatını destekleyebilir.

Teknik olarak düzeltme sürecinin momentumu devam ediyor. Aşağıdaki grafik’de kakao fiyatındaki %7.5 gerilemenin azalan açık pozisyonlara (open interest) eşlik etmesi endişeli yada eli zayıf yatırımcıların uzun pozisyonlarını kapatmasından kaynaklanıyor. Devam edebilir. Fonların net uzun pozisyonları 81645 kontrat ile hala liquidation baskısı görebilir.

Düzeltme süreci 3000 dolar/ton seviyesine kadar sarkabilir. Son birkaç seans 3050 dolar/ton altında taban oluşturma çabası var ama konsolidasyon olarak görülebilir. Kısa vadeli teknik göstergeler satışı destekliyor ve 3000 dolar/ton psikolojik destek aynı zamanda İchimoku bulut desteği ile çakışıyor. İdeal bir düzeltme seviyesi. 3000 dolar/ton altına sarkması sözkonusu olsa da (1280 dolar/ton) fiziki talebi tetikleyebilir ve daha düşük seviyeleri frenler.   

- Tahıllar (CBOT Soyabeans/Mısır/Buğday)

Güçlü ABD doları ve geçen hafta sonu açıklanan USDA’nın küresel tarım ürünleri arz/talep tahminleri (WASDE) tahıl fiyatlarında düşüş trendini hızlandırdı. Zaten, geçen ay açıklanan WASDE raporu son derece olumsuzdu ve o günden bu yana CBOT Mısır, Buğday, Soya kompleks’inde dramatik düşüşlere yol açmıştı. Bu ay açıklanan WASDE raporunda bu olumsuzluğu değiştirecek fazla bir gelişme yok. Hatta biraz bearish olumsuz olduğu da söylenebilir. Tüm tahıl fiyatları, olumlu hava koşullarıyla bol üretim, ekili alanların artması ve verim ile arz yönlü endişeleri artırıyor ve rekor düşük fiyatlara yol açıyor. USDA tahminlerine göre Soya fasulyesinde dönem sonu stoklar rekor seviyeye (geçen veriye kıyasla %29 daha) yükselecek. Benzer durum Mısır ve Buğday için de söz konusu.

Geçen hafta USDA raporunda sadece pamuk üretiminde ciddi bir azalma açıklandı ve NY pamuk fiyatı derhal yükselerek tepki verdi. Hindistan ve Çin stoklarının engelleyici etkisi olmasaydı pamuk fiyatı (ICE) herhalde birkaç gün işlemsiz tavan olarak gözlenirdi.

Tahıl fiyatlarında bundan sonra ne olabilir? Güçlü doların sebep olduğu genel emtia satış baskısı yanında Rusya’da ambargonun genişletilmesi endişesi, Soya kompleks’i ve buğday’da satış baskısı bir süre daha devam edebilir. Mısır ve Soya ürünleri özelinde, hem ABD hem küresel üretimde verim (yield) ve dönem sonu stokları (DSS) oldukça bearish (olumsuz) olmasına rağmen CBOT Mısır fiyatında, etanol kullanımı ve hayvan yemi talebi ile destek bulması muhtemelen dip oluşumunda soya fasulyesine kıyasla daha olası görülüyor.
Teknik olarak, Uzun süredir net kısa pozisyon taşıyan fonlar Ağustos ayında aşırı düşük fiyata tepki ile satın almaya başladılar ama amansız olumsuz temel veriler yeniden fonların rekor net kısa pozisyon taşımalarına neden oldu. Bu kadar açık taşıyan fonların olası bir düzeltme yada pozitif veriye tepkileri hızlı liquidation ve soya fiyatında yükselme olarak yansıyacaktır. Açık pozisyon taşımanın riskli olduğu bir seviye.
Soya fasulyesi 980 sent/Bu (kile) seviyesinde son bir-iki seans destek oluşturmaya çabalıyor. Aşırı olumsuz temel verilere rağmen Arjantin liman işçilerinin grevi destek olabilir. (Popüler Kasım vadeli Soya fasulyesinde direnç 1008 sent/Bu).