Bir dizi olumsuz ekonomik veri ardından borç krizinin derinleşmesiyle birlikte Avrupa Birliği ve ABD’de bankacılık sistemine sirayet edeceği endişeleri, hisse senedi endekslerinde baskıyı artırdı ve müthiş bir oynaklık (volatilite) ile değer kaybetmeye devam ediyorlar.
Olumsuz gelişmeler;
- Avrupa ve ABD’den sonra Japonya büyüme rakamlarının da teklemeye başlaması ve Deutche Bank’ın Çin’de büyümeyi aşağı yönde revize etmesi,
- Fed yetkililerinin karar mekanizmasında faiz oranlarının düşük bırakılmasına karşı güçlü bir muhalefetin oluşması ve Bernanke güvences (Bernanke Put) olarak bilinen para genişlemesinin (QE1 ve QE2) fayda etmediğinin, iyi bir politika olmadığının anlaşılması. Kısaca üçüncü tur kolay para politikası, şimdilik FED direniyor görünse de daha önce olduğu gibi Borsaları desteklemeye yetmeyebilir.
- Tüketici güveninde çökme (collapse)
- On yıllık ABD hazine kağıtlarının (T-Notes) getirileri rekor düşük seviyede olmasına rağmen güven aracı olarak talep görmeye devam ediyor. İsviçre banka hesaplarında olduğu gibi insanlar kısa dönem faizlerde negatif getiriye rağmen paralarının korunması için adeta hükümete para veriyorlar. Bu sürecin devam etmesi bekleniyor.
Olumlu veriler;
- Şirket evliliklerinin (M&A) artması,
- Satış baskısının hafiflemesi belki de FED’in piyasaları çevirmekte esrarengiz ve yaratıcı yeteneğinin “Jackson Hole” toplantısı ile tekrar gündeme geleceği beklentisi. İyimser koşulların seyrekliğine rağmen ayılar (bearish kampı) geçen defa Bernanke’nin “Jackson Hole” konuşması ardından aylarca süren ralliyi hatırlayacaklardır. Zor olmakla birlikte piyasaları kurtarmak adına Fed’den beklentiler devam ediyor.
Dow Jones endeksini uzun vade için değerlendirmeye çalışayım. İstatistik bir kavram olan Z-Score (sol panel) Dow Jones endeksinin yıllık ortalamasından sapmayı gösterir. 2009 dan bu yana 2-Standart Sapma üstünde hareket etmesi aşırı pahalı olduğu anlamına geliyor ve doğal olarak sürdürülebilir değildir. Son aylardaki gerileme ile birlikte Z-Score -1.37 Standart Sapmaya geriledi. 11500 endeks seviyesi 2 yıldır yapılan işlemlerin kabaca %22 sini oluşturuyor. Yani, Dow Jones endeksi uzun süre işlem gördüğü bu seviye ekonomik beklentiler açısında hala makul bir seviye. Ancak, bu günlerde 10800 cıvarında işlem gören Dow-Jones grafiğinde kısa süreli flag (bayrak) düşüş trendinde konsolidasyon olarak düşünülürse, özellikle Cuma günkü tahribin ardından, 10,600 desteğine kadar sarkabilir. Bu seviyenin kırılması 10,000 seviyesinin altını (9600) potansiyel hedef olarak görür ve normal olarak birkaç yılda toparlanma beklentisi yerini daha ciddi bir durgunluğun yol açacağı bir süreci başlatır, aynı Japonya’da olduğu gibi.
ALTIN ;
Fiziki talebin arttığı Eylül ayı yaklaşıyor. Sermaye piyasalarındaki çöküşün daha da derinleşeceği yönünde beklentiler artıyor. Tek başvuru aracı olarak (last resort) altına hücum devam ediyor. Aralık vadeli altın fiyatı geçen hafta Pazartesi 1730.8 dolardan 1881.4’a kadar yükseldi (150 dolarlık artış!). Altın fiyatı çok yüksek olmasına rağmen kısa sürede hareketli ortalamalarına doğru (mean reversion) kolayca gerileyeceğine ikna olmuş değilim. Gerçekleşirse eğer, bu tür bir gerileme iyi bir satın alma fırsatı olacaktır.
Bununla beraber yüksek seviyede satın almak isteyenler için “stop loss” ve diğer koruma teknikleri kullanılsa bile bu seviyede altın taşımak risksiz değil. Aşırı oynaklığın yönetimi son derece zordur. Temmuz başından bu yana soluksuz tırmanıyor. RSI kısa dönem teknik gösterge alışılmadık ölçüde aşırı pahalı seviyede seyrediyor!. Bu seviyelerden almak yerine 1700.0-1740.0 arasındaki taban seviyesine kadar beklemek daha makul olabilir.
