Bu haftanın en akılda kalan tartışması sanırım Başbakan Tayip Erdoğan’ın bahsettiği ‘ faizlerin yüksek olduğu’ hususuydu.

Dünyada enflasyon ve faiz seviyeleri nerede?

Yukarıda bahsettiğimiz tartışmaya balıklama dalmamak için dünyada faizler ve enflasyon nerede ona bakmak lazım?

                                  Faiz            Enflasyon (TÜFE)

ABD                         %0,25          %1,7

EURO                      % 0,75         % 2,6

İNGİLTERE               % 0,50          %2,5

JAPONYA                  % 0,10      - % 0,4

BREZİLYA                 % 7,50         %5,2

RUSYA                     % 8,25        %5,9

ÇİN                         %6,00          %2,0

G. AFRİKA                % 5,00         %5,0

HİNDİSTAN               %8,00          %10,0

TÜRKİYE               % 5.75           %8.80

Yukarıdaki tablo bize enteresan birçok şey söylüyor.

Gelişmiş ülkeler liginde ortalama faiz oranları %1’in altında. Yıllardır deflasyonda olan Japonya’yı ayrı tutacak olursak, gelişmiş ülkelerde ortalama TÜFE % 2 seviyesinde. Yani bu bölgelerde negatif faiz söz konusu. Eğer gelişmiş ülkelerde yaşan bir tasarruf sahibiyseniz, paranız enflasyon karşısında eriyor. Ancak herkesin bildiği üzere o bölgelerin şu anki ilk sorunu, ekonomilerin zayıflığı, işsizlik ve borç problemleri olduğu için kimse negatif faizi şimdilik olmak şartı ile kafaya takmıyor.

Gelelim gelişen ülkelere...

Bu ligdeki ilk tespit, Hindistan ve Türkiye'ye dışarıda bırakılırsa, ortalama enflasyonun %5’ler seviyesinde olduğu. Bu ortalamayı pozitif olarak bozan Çin. Çin'in enflasyonu %2’ye kadar düşürmüş durumda. Faiz cephesinde ise ortalama faiz seviyesi % 7’ler civarında. Yani gelişmekte olan ülkeler  genel olarak enflasyonlarının üzerinde bir faiz ödüyor. Hindistan ve Türkiye hariç.

Şimdi tespitlere bakarak şu soruların cevaplarını bir kez daha arayalım.

Türkiye’de faizler nominal olarak yüksek mi?

Gelişmiş ülkeler ile karşılaştırdığımızda EVET. Bizim ligimizdeki ülkeler ile karşılaştırdığımızda HAYIR.

Türkiye’de reel faiz yüksek mi?

Türkiye’de şu an reel faiz negatif. Hem şu anki enflasyon ile hem de beklenen enflasyon ile bakıldığında reel faizin ya eksi yada hemen hemen ‘0’ olduğunu göreceksiniz. Bu durum sadece gelişmekte olan ülkelere ligi için geçerli. Gelişen ülkelerde durum farklı. Onların çoğu ciddi bir reel faiz ödeyerek borçlanıyor.

Bu analizlerin arkasından yazımızı söyle bitirelim:

Eğer Türkiye’nin yerinin aslında ABD, İsrail, AB, İngiltere gibi ülkelerin yanında olduğunu düşünüyorsak,  o zaman  piyasaya yüksek faiz ödüyoruz. Ama aslında GSYH hasılamız ile sıralama yapıldığında bize yakın ülkeleri dikkate alacak olursak, o zaman ödediğimiz faiz yüksek olmadığı gibi, düşük de kalabiliyor olabilir.