2. Dünya Savaşı'ndan sonra gelmiş geçmiş en büyük felaketi yaşayan ve büyük bir insan kaybının yanında yaklaşık maliyeti 300 milyar doları bulması beklenen bir depremin ardından Japon para birimi yen, son 16 yılın en değerli haline ulaştı.
Yazarken bile insanın 'Acaba bir yanlışlık mı yapıyorum?' dediği ve bir kez daha kontrol etmek istediği bu durum, gerçekten piyasa oyuncularının hayretle izlediği bir konu. Ancak zaman ilerledikçe bu değer kazanışının hangi sebeplerden olduğunu daha net anlayabiliyoruz.
İlk ihtimal, her ne kadar Japonya Merkez Bankası (BoJ) yetkilileri inkar etse de; Japon sigorta şirketlerinin deniz aşırı ülkelerde, o ülkelerin para birimlerinden çıkartılmış varlıklarını satıp likide yani yen'e dönüp eve getiriyor olması. Yüklü bir sigorta primi ödemesi beklenen bu şirketlerin böyle bir hazırlık yapıyor olması çok da şaşırtıcı değil. Etkisi tabii ki yen alımlarından dolayı kurun değer kazanması.
Diğer bir ihtimal ise litaratüre 'Japon ev kadınları carry trade yapıyor' şeklinde geçen, Japonya'da yaygın olarak tercih edilen ve düşük faizi veren yen'in satılıp yerine yüksek faiz ödeyen kurlardan çıkartılmış tahviller alınması şeklinde özetlenebilecek olayın tersine dönmesi. Yani deprem sonrası panikle daha önce yen satıp Güney Afrika rand'ı, Brezilya real'i ya da Türk Lirası alan Japon yatırımcılar, tekrar orijinal kurlarına geri dönüyorlar. Bundaki motivasyon da 'Önünü göremeyen Japon yatırımcı, yüksek getiriden vazgeçip nakide dönüyor' şeklinde açıklanabilir. Bunun da etkisi tabii ki yenin değer kazanması şeklinde gerçekleşiyor.
Deprem sonrası Güney Afrika rand'ı, Breziya real'i ve Türk Lirası'nın hareketlerine bakıldığında bu kurların hem USD'ye karşı, hem de yen'e karşı ciddi değer kayıpları da bu savı destekliyor.
Son olarak da Japonya Merkez Bankası'nın aldığı esktra önlemler ve tahvil destekleme alımları da yenin değer kazanmasına sebep oluyor.
Ancak yenin değer kazanması ne Japonya'nın, ne de şu seviyeden sonra dünya ülkelerinin işine gelir. Dolayısıyla bugünkü G7 toplantısında para biriminin değer kazanımını engellemek için tedbirler alınması bekleniyor.
Bugünkü kararlar eğer yatırımcıyı ikna etmezse, yen, dolara karşı değer kazanımını sürdürebilir ve parite 75 seviyesine kadar inebilir ki o zaman bunun etkilerini TL dahil olmak üzere birçok kurda sert bir şekilde görebiliriz.
