Torba yasanın içeriği değişti. MTV'de artış oranı geri çekilirken, 3. kademe gelir vergisindeki artıştan kaçınıldı. Kurumlara ise ekstra yük bindi.
KÜRESEL PERSPEKTİF, YENİ SAVAŞ
Dünyada bir vergi indirim furyası var. Küresel şirketlerin deniz aşırı karlarına ve burada duran fonlarına o şirketlerin anavatanları talip. Her ülke, vatandaşının ve şirketinin kazandığı paranın vergisine talip. Bu yüzden İngiltere vergileri indirmekten bahsediyor, Başkan Trump 35 puan olan kurumlar vergisini aşağı çekmek için gece gündüz lobi yapıyor.
Ticaret savaşları, kur savaşları derken son moda bu: Vergi savaşları.
İrlanda, Avrupa'nın ortasında %12,5 ile en düşük kurumlar vergisini uygulayarak %15'e yakın büyüyor, kişi başı milli geliri 65 bin euroya dayandı! Türkiye'nin de içinde bulunduğu birçok ülke uzun vadeli tahvil alana ya da ev alana vatandaşlık imkanı sunuyor. Üst gelir grubundaki ülkelerden Almanya dahi belirli bir iş hacmi ve istihdam yaratana önce oturma ardından vatandaşlık izni veriyor.
Herkes mümkün olduğunca en düşük vergi imkanlarını sunarak cazibe merkezi olmaya çalışıyor.
Üstelik, Maliye Bakanımız Sayın Ağbal da benzer bir endişeyi Temmuz ve Ağustos aylarında dile getirdi. Resmi bir siteden aldığım haberin linki aşağıda*.
Bakanın kendi cümleleri ile: ' Uluslararası firmalar ülke tercihlerini yaparken vergi oranlarını çok önemsiyor. Enerji, savunma, güvenlik, sağlık gibi stratejik sektörlerde, Türkiye’nin rekabetçiliğini artıracak daha fazla reel sektör yatırımını gelmesini sağlayacak şekilde kurumlar vergisi oranlarında indirim çalışması yapıyoruz.'.
Kurumlar vergisi 2 puan arttığı gibi bir de dağıtılmamış karlara 1 puan ek vergi geldi. Kabaca, kurumlara 3 puanlık ekstra yük gelmiş oldu. 45 gün içinde hesaplardaki bu değişiklik iyi sinyal değil. Yani bizim vergiler düşemeden çıktı.
TOPYEKÜN BİR POLİTİKA GEREKİYOR
Elbette, kurumlar vergisi işin tek bir yönünü temsil ediyor. Bir vergi havuzunu dolduran musluklardan önemli bölümü dolaylı vergiler ise sorun burada başlıyor. Ortalamasını Türkiye'nin sıkletinde sayabileceğimiz OECD ülkeleri içinde dolaylı vergilerin milli hasılaya payında Türkiye en az 2 puan yüksek.
Kurumlar vergisinin milli hasılaya payında ise Türkiye en az 1 puan az toplayarak listeye giriyor.
Aslında böyle ifade edince tablo biraz daha masum görünüyor. Farklı şekilde ifade etmek gerekirse, dolaylı vergiler tüm toplanan vergiler içinde %70'e tekabül ediyor. Durum böyle olunca en zengin ailenin mensubu ile en fakirin ödediği vergiler aynı hale geliyor. Aynı ekmeğe, aynı gazeteye aynı vergi. Bu zengini hiç rahatsız etmezken, fakir içinse büyük bir külfet haline geliyor. Eşitsizliği artıran unsurlardan biri bu. Araba alırken, onu kullanırken ve bir yerden bir yere gitmek için bu kadar yüksek vergi ödeyen başka bir millet var mı? Cevap, 'ne yazık ki yok'. Türkiye burada Norveç, Danimarka gibi Kuzey ülkelerini birçok segmentte geride bırakıyor.
Vergi konusu hayli uzun. Tahsil yeteneğimizi artırmış olsak da, MTV'de daha hakkaniyetli bir sisteme geçtiğimizi savunsak da gerek vergi toplamada gerekse vergi ödeyenlerin sayısı & ağırlıklarında büyük sorun yaşıyoruz. Üstelik vergi sistemimiz yukarıda saydığım gerekçelerden ötürü problemli. Toptan bir dönüşüm gerekiyor ve bunun cevabı 2 puanlık kurumlar vergisi artışı yanında 1 puanlık dağıtılmamış vergilerde artış değil belli ki.
Bu artışlarla, 7-8 milyar TL büyüklüğünde bir kaynak yaratılacak ve OVP'deki hedefler uyarınca %2'lik bütçe açığı tutturulacak. MTV zammındaki düşüş, kurumlar vergisindeki artış ve gelir vergisindeki artışın iptalinin hasılı bu. Bütçe açığını kapatmak.
***
Ekonomimizin en güçlü kaslarından biri nedir deseniz hiç şüphesiz bu sıkı maliye politikasıdır demek mümkündür. Ne var ki hızlı değişen rehberlik ve bütçe açığında hızlı değişen hesaplar bu güveni besleyenleri tedirgin etti. Çift haneden indirilmeye çalışan enflasyon, yeni hedefler ile sürdürülen bütçe açığı, oldukça iddialı OVP hedefleri yan yana geldiğinde bir tedirginlik olması normal değil mi? Ekonomi yönetimi iyimser bakışları kaybetmemeli, aksi takdirde rehberlik ve yönlendirme kanalı yara alır.
