Bu kış hava koşulları, Fed’in faiz artırım kararlarını nasıl etkileyebilir?
Son iki yıldır ABD’de ilk çeyrek büyüme oranları kötü geldi. Fed, toparlanmanın yavaş olmasını soğuk hava koşullarına bağladı. Büyüme verilerini yayımlayan büronun (Bureau of Economic Analysis) mevsimsellikten arındırma işleminde hata yaptığını ve arındırma işlemine rağmen verilerde mevsimsellik bakiyesinin kaldığını iddia etti. Bu iddia üzerine büro arındırma prosedürü gözden geçirdi ve Fed’e hak verdi. Yeni arındırma prosedürü sayesinde 2015 yılı ilk çeyrek büyüme oranı, daha önce açıklanan yüzde 0.2'lik daralmadan yüzde 0.6'lık büyümeye revize edildi.
Yarın resmi olarak kış mevsimi başlayacak. 2015 yılı ekim ve kasım ayları her yerde olduğu gibi ABD’de de normalden ılık geçti.
Goldman Sachs hava koşullarındaki dalgalanmaların ABD ekonomisinin toparlanma performansı üzerindeki etkilerini inceleyen “Winter Is Coming” adlı bir çalışma yayımladı.
Bu çalışmada, 1985 yılından bu yanaki hava sıcaklığı ve kar yağışı verileri kullanılarak hava durumundaki sapmaların ABD’nin büyüme performansı üzerindeki etkileri incelenmiş. Kötü kış koşullarının sektörel düzeyde, büyüme ve istihdam üzerindeki etkilerine bakılmış. Bulgular ve tahminler ilginç:
* Birçok ekonomik veri, takvim ve mevsimsellikten arındırılarak analiz ediliyor. Arındırma işlemine rağmen şayet bir mevsimde hava koşulları normalin çok altında ya da çok üstündeyse bakiye bir etki kalıyor. Mesele “yeni konut başlangıçları” verisi hava koşullarına çok bağlı. Normalden erken başlayan ve sert yağan kar, bu veriyi çok etkiliyor ve arındırma işlemine rağmen veride bakiye mevsim etkisi kalabiliyor.
* 2014 ve 2015 yıllarının ilk çeyreklerinde büyüme keskin bir şekilde düştü. Kış mevsiminin çok soğuk geçmesinin bunda etkisi var. Hava durumu ve kar yağışı (kötü hava koşulları) ABD büyümesini etkiliyor. Misal, hava sıcaklığı 1 derece soğudukça ABD GSYH’Sı yüzde 0.4 düşüyor.
* Hava durumunun ekonomiye etkisi düzensiz bir patika izliyor.
* Hava koşullarına en duyarlı sektörler inşaat, madencilik, imalat, perakende ticaret ve konaklama sektörleri.
* Kötü hava koşulları perakende ticaret sektöründe her alt sektörü aynı düzeyde etkilemiyor. Mesela bina malzemeleri ve mobilyayı çok olumsuz etkilerken, online perakendeyi olumlu etkiliyor.
* Kötü hava koşullarının istihdam üzerinde de olumsuz etkisi var. Hava soğudukça ve kar yağışı arttıkça istihdam da azalıyor.
* Kötü hava koşullarının istihdam üzerindeki etkisi inşaat, eğlence, konaklama ve perakende – toptan satışlar üzerinden gerçekleşiyor.
4 Aralık günü 2015 yılının son tarım dışı istihdam raporu gelecek. Goldman Sachs, kasım ayı tarım dışı istihdam verisini 200 bin, sonraki altı ay içindeki artış ortalamasını ise 215 bin olarak tahmin ediyor. Bu tahmin, kışın hava koşullarının normalden daha iyi olmasına dayanıyor ve şüphesiz ki Fed’in faiz artırım sıklığı hakkında da imada bulunuyor.
Soru şu: Bakalım 2015 yılının son çeyrek ve 2016 yılının ilk çeyrek büyüme verileri, göreli olarak iyi hava koşullarından dolayı ne kadar iyi gelecek?
