Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ramazan Sarı, petrol fiyatlarının 60 doların üzerinde kalmasının bütün kaya petrolü ve kaya gazı üretimini karlı kıldığını belirterek, "Bu durum kaya petrolü ve gazının üretimini arttıracak. Tepe noktasına (75 dolar civarı) ulaştıktan sonra düşme eğilime girecek olan petrol fiyatları, OPEC ülkelerinin sosyal harcamalarında ciddi bir açık oluşturacak. Bu durum OPEC için kısır döngü yaratabilir." dedi.
Sarı, ABD'deki üretim artışının küresel petrol piyasaları ve fiyatlar üzerindeki etkilerini, AA muhabirine değerlendirdi.
Normal şartlarda, kaya gazı ve kaya petrolü alanında yatırımların artması durumunda fiyatların bir süre sonra tepe yapmasının beklendiğini ancak talebin artış hızıyla arz arasında ciddi bir dengesizlik bulunduğunu söyledi.
Bu durumun fiyatların azalan bir hızla olsa da artacağına işaret ettiğini aktaran Sarı, "Petrol fiyatları 60 doların üzerinde kaldığı sürece bütün kaya petrolü ve gaz üretimi karlı olur. Bu durum kaya petrolü ve gazının üretimini arttıracak. Birkaç gün önce Teksas’ta kaya petrol üretiminde kırılan rekordan bahsedildi. Fiyatlar 60 doların üstünde kaldığı sürece bu tür haberleri sıklıkla duyacağız. Ama er ya da geç fiyatlar bir tepe noktasına ulaşıp duracak ve yönünü aşağı çevirecektir. Bu tepe noktasının 80 doların altında 75 dolarlar civarında olma olasılığı oldukça yüksek." değerlendirmesinde bulundu.
- "OPEC'i kısır döngü bekliyor"
Fiyatların belli bir tepe noktasından yönünü aşağı çevirmesiyle halen pazar payını kaybetme eğilimindeki Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ülkelerinin yeni bir anlaşmaya mahkum olacağını ifade eden Sarı, "Tepe noktasına (75 dolar civarı) ulaştıktan sonra düşme eğilime girecek olan petrol fiyatları, OPEC ülkelerinin sosyal harcamalarında ciddi bir açık oluşturacak. ABD'nin üretim artışı sonrasında ortaya çıkacak bu durum OPEC için kısır döngü yaratabilir. Özellikle Rusya anlaşamaya verdiği desteği çekerse, ki bunun sinyalleri alınıyor, OPEC ülkeleri ve petrolde üretim kısıntısı anlaşma için çok ciddi bir belirsizlik ortaya çıkar." diye konuştu.
- ABD, petrol üretiminde Suudi Arabistan'a yaklaştı
Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, ABD'nin ham petrol üretimi 50 yılın en yüksek seviyesine çıkarak geçen yılın Aralık ayında günlük 9,9 milyon varile ulaştı. ABD böylece Rusya'dan sonra ikinci büyük üretici konumunda bulunan Suudi Arabistan'a yaklaştı.
ABD'nin bu yılki beklentisinin ise "günlük 10 milyon varil ham petrol üretimini aşarak, Rusya ile rekabet edecek konuma gelebilmek" olduğuna işaret ediliyor.
ABD'nin 2016 yılında toplam petrol üretimi günlük ortalama 12,53 milyon varilken, Rusya aynı dönemde günlük ortalama 11,34 milyon varil, Suudi Arabistan'da ise günlük 10,42 milyon varil üretim gerçekleştirmişti.
ABD'nin petrol piyasasındaki hızlı yükselişi nedeniyle OPEC ve diğer bazı petrol üreten ülkeler, 30 Kasım 2016'da aldıkları arz kısıntısı kararını 2017 yılından itibaren uygulamaya koymuştu. OPEC ülkelerinin günlük üretimini 1,2 milyon varil azaltarak, 32,5 ile 33 milyon varil arasında tutmasının kararlaştırıldığı anlaşma çerçevesinde, Rusya'nın da içinde bulunduğu OPEC dışı ülkeler ise üretimlerini günlük 600 bin varil düşürmeyi taahhüt etmişti.
AA