İngiltere - İran ilişkileri kopma noktasında

İngiltere ile İran arasındaki gerginlik geçen hafta, İngiltere Maliye Bakanı George Osborne'un Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) İran'ın nükleer programıyla ilgili raporunun ardından ülkesinin İran bankalarıyla tüm bağları kestiğini açıklamasıyla daha da gerildi.

İngiltere'nin bu açıklamasının ardından ise İran Parlamentosu İngiltere ile diplomatik ilişkilerin seviyesinin düşürülmesine ve Tahran'daki İngiliz Büyükelçisinin sınır dışı edilmesine karar verdi.

-En şeytani güç İngiltere

İki ülke arasındaki gerginliğin artmasında son yıllarda yaşanan bazı olaylar da etkili oldu. İran geçen yıl Kasım ayında İngiltere ile bağlantısı olduğunu iddia ettiği 4 teröristin ülkede yakalandığını iddia etti. İngiltere Dışişleri Bakanlığı ise yakalananların İngiltere ile bağının olduğunu yalanladı.

2009 yılının Eylül ayında, İran Kum şehri yakınlarında uranyum zenginleştirme çalışmalarını yürüttüğü bir tesisin olduğunu, ancak bu tesisin barışçıl amaçlarla kullanıldığını bildirdi. Bu tesisin yerinin tespit edilmesinde, İngiliz istihbarat servislerinin önemli rol oynadığı basına yansıdı.

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, 2009 yılının Haziran ayında Mahmud Ahmedinejad'ın yeniden Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından düzenlenen protestoların arkasında Batılı güçlerin olduğunu söyleyerek, "Ama en şeytani güç İngiltere" dedi. Aynı yıl, İngiltere İran'ın nükleer programına yönelik uygulanan yaptırımlar çerçevesinde 1 milyar sterlin değerindeki İran mal varlıklarını dondurdu ve her iki ülke de karşılıklı olarak iki diplomatını sınır dışı etti.

Ocak 2009'da ise 1961 yılından beri İran'da bulunan "British Council", İranlı yetkililerin kendilerine yönelik baskılarını gerekçe göstererek bu ülkedeki çalışmalarını durdurdu.

-Reddaway İran'a Büyükelçi olarak kabul edilmemişti

İngiltere'nin şimdiki Ankara Büyükelçisi David Reddaway'i, İran 2002 yılında "casus olduğu" gerekçesiyle İngiltere'nin yeni Tahran Büyükelçisi olarak kabul etmedi. Eşi İranlı olan ve Farsça bilen Reddaway ile ilgili o dönemde İran basınında "Yahudi olduğu ve dış istihbarat servisi MI6'nın üyesi olduğu" yönünde haberler çıktı.

İngiltere'nin eski Dışişleri Bakanı Jack Straw 2001 yılında, İran İslam devriminin ardından bu ülkeyi ziyaret eden ilk İngiltere Dışişleri Bakanı oldu.

İran İslam devriminden sonra 1979 yılında bu ülkedeki Büyükelçiliğini kapatan İngiltere, 1988 yılında yeniden açtı.

Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rüşdi'nin 1988 tarihli "Şeytan Ayetleri" kitabının ardından Humeyni'nin Rüşdi hakkında ölüm fetvası çıkarması da geçmişte iki ülke arasındaki ilişkilerin bozulmasına neden olan olaylar arasında yer aldı.

-Norveç, Tahran Büyükelçiliği'ni kapattı

Norveç Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Hilde Steinfeld, İngiliz Büyükelçiliği'ne saldırıdan sonra ülkesinin diplomatik temsilciliğini dün kapattığını belirterek, "Durumu değerlendiriyoruz" dedi.

Yetkili, Norveç diplomatik personelinin halen Tahran'da bulunduğunu ve tahliye edilmeleri konusunun değerlendirildiğini ancak henüz bu yönde bir karar bulunmadığını belirtti.

İngiltere, İran'ın başkenti Tahran'da dün diplomatik misyonlarına yapılan saldırının ardından Tahran Büyükelçiliği'ndeki tüm diplomatik personelini tahliye ettiğini açıklamıştı.

İran'ın başkenti Tahran'da İngiltere'nin yeni yaptırımlarını protesto eden göstericiler, dün iki İngiliz diplomatik misyonuna girerek, camları kırmış, bir aracı ateşe vermiş ve İngiliz bayrağını yakmıştı.