Euro Bölgesi'nin "çok fazla" kamu borcu varsa?
-
Kamu borçlarının dayanılmaz yük getirmeye başladığı birçok Avrupa ülkesi için piyasa yapıcılar borçları azaltmaya yönelik olarak çeşitli senaryolar öngörüyor
Bir ülkenin eğer ‘çok fazla’ kamu borcu varsa ve bu borç ülke üzerinde dayanılmaz bir yük getirmeye başladıysa bu durumda hükümetin temerrüt riski başlar. Bu risk faiz oranları üzerinden tehdit oluşturarak durumun daha da kötüye gitmesine yol açar. İşte bu durum tam anlamıyla Avrupa Bölgesi'nin en azından Yunanistan, Portekiz, İrlanda, İtalya ve Belçika için olan durumun özeti.
Ülkelerin ekonomik büyümelerinin neredeyse durduğu bu dönemde, kendi kamu borçlarını kendilerinin azaltması, faiz dışı fazla gerektirmesi nedeniyle çok zor görünüyor.
Öte yandan, kamu borçlarını azaltmaya yönelik piyasa yapıcılarının ve Natixis ekonomisti Patrick Artus’un öngördüğü 3 senaryo şu şekilde;
1) Kamu Borçlarının ortak bir havuzda toplanması:
Yani bir anlamda daha az borçlu olan diğer euro bölgesi ülkeleriyle yüksek borçlu olan ülkelerin kamu borçlarının EFSF, ESM veya ortak eurobond aracılığıyla ortak bir havuzda toplanması. Nitekim Kuzey Avrupa ülkeleri bu fikre fonlama miktarlarını arttırması sebebiyle sıcak bakmıyor. Daha önce de Almanya ortak eurobond'a karşı olan fikrini ortaya koymuştu.
Avrupa Bölgesi 10 yıllık ülke bonoları
2) Kamu Borçlarının Avrupa Merkez Bankası (AMB) Bilançosuna aktarılması:
Bu seçenek bankaların ve yatırımcıların ülke bonolarını AMB bilançolarına aktarılmasını içeriyor. Bunun amacı kamu borçlarının üzerindeki faiz oranını yani borçların maliyetlerini düşürmeyi hedefliyor. Borçları AMB bilançosuna aktarmak, silmek anlamına gelmiyor. Daha önce, 2011 Ağustos ayında bu seçenek konuşulmuştu. Fakat AMB ve Almanya bu konuda şüphelerini koruduğu sürece aktarma işlemi geçici olacağından ve bu nedenle faiz oranlarında yeterli düşüşe yol açmayacağından dolayı görüşmeler askıda kaldı.
AMB’nın 2011 Net alımları ve Dış Borç Stoku
3) Kamu Borçlarının Temerrüde düşürülmesi:
Yunanistan örneğinde olduğu gibi, bu seçenek kısmen kamu borçlarını iptal ederek kamu borç oranının düşürülmesini içeriyor. Bu durum büyük bankaların yeniden sermayelendirilmesini gerektirdiği gibi yatırımcılara ve bankalara ciddi problemler yaratabilir.
Kamu borcu fazlası olan ülkelerin genel resme bakıldığında bu borçları bütçe fazlalarıyla kapayamayacakları açık. Bu nedenle bu seçeneklerden herhangi bir tanesi kabul edilmediği takdirde potansiyel bir büyüme açığı ve akabininde kalıcı iflas riski, 10 yıl önce büyük umutlarla kurulan Euro Birliği'nin varlığını tehdit ediyor. Dolayısıyla Avrupa’daki tüm ülkelerin yukarıdaki senaryolarla ilgili görüş birliğine varması, gerek Euro Birliği gerekse dünya ekonomisindeki istikrarın yeniden sağlanması için büyük önem taşıyor.
Ayşe İyigündoğdu
BloombergHT Araştırma
aiyigundogdu@bloomberght.com