Analiz - Dış ticaret açığı düşüyor

2011 Mart ayında % 54,6 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2012 Mart ayında % 64,3’e yükseldi. Kriz öncesi bu rakamın % 65’ler seviyesinde olduğunu hatırlatalım. Geçen seneki rakamlar ise % 50’lere dikkat çekiyor. Yani bir diğer deyişle, cari açığa yönelik alınan tedbirlerin etkili olduğu görülüyor. İhracatın ithalatı karşılama oranının artıyor olması olumlu ancak bunun altında yatan neden ise Türkiye ekonomisinin yavaşlıyor oluşu. Arzu edilen ise: Türkiye ekonomisi büyürken bu oranın artmaya devam etmesidir. Mart ayında yıllık bazdaki düşüş sonrası, cari açıkta gerilemenin ivme kaybetmesi muhtemel olarak görülüyor.

AB’nin payı azaldı

2011 Mart ayında % 48,3 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2012 Mart ayında % 41,6’ya geriledi (2011 yılının aynı ayına göre % 3,3 azalarak 5,5 milyar dolar olarak gerçekleşti). Türkiye’nin ihracatında en büyük ağırlığa sahip otomotiv sektörünün Avrupa pazarına bağımlılığından dolayı, Avrupa’nın ihracattaki yüksek payı bu seviyelerini koruyacaktır. Ancak gerilemenin sürekliliği olumlu bir gelişme olarak göze çarpıyor.

2012 Mart ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya olurken ( 2011 Mart ayına göre % 3,4 artarak 1,2 milyar dolar), sıralama şu şekilde:

—Irak 2.sırada 931 milyon dolar

—İran 704 milyon dolar

—İngiltere 701 milyon dolar

—İtalya 620 milyon dolar

Peki, İhracatta 2. Sırada yer alan Irak’a ne ihraç ediyoruz? 2011 yılında Demir-Çelik 850 milyon dolarla başı çekerken, ardından 660 milyon dolarla Hayvansal ve bitkisel yağlar ve 605 milyon dolarla Elektrikli makine ve cihazların geldiğini görüyoruz. 2012 yılının ilk 4 ayındaki rakamlara bakıldığında, resimde değişiklik yok.

İthalatta sıralama ise şu şekilde:

—Rusya 2 037 milyon dolar (% 13 artışla)

—Almanya 2 015 milyon dolar

—Çin 1,7 milyar dolar

Ne ihraç ediyoruz?

En büyük ihracat kalemi 1,5 milyar dolarla ‘motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları’ olmaya devam etti. Fakat motorlu taşıtlar ile beraber diğer büyük ihracat kalemi Demir-Çelik ihracatında görülen yavaşlama dikkat çekiyor. Dış ticaret verilerinin ardından Bakan Ergün, İhraç ettiğimiz sanayi mallarımızın, katma değerinin, teknolojisinin ve toplam ihracattaki yerinin artmasının hedefler arasında olduğunu vurguladı. ( Sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı % 95). Hatırlanacağı üzere cari açığı yapısal bir sorun olmaktan çıkarmak ve katma değeri yüksek ürünlerin üretilmesine yönelik teşvik amacıyla Nisan ayının başlarında Yeni Teşvik Paketi açıklanmıştı.

Ne ithal ediyoruz?

En yüksek ithalat kalemi ‘mineral yakıtlar ve yağlar’ dolayısıyla enerji olurken, Sanayi Bakanı Nihat Ergün’ün deyimiyle ‘sanayi çarklarını döndürmek için enerji ithalatı’ yapıyoruz. İthalatın ağırlık noktasını Ara malları oluştururken, yarı mamul ürünlere katma değer katıp yurt dışına ihraç etmek ise esas hedefler arasında.

İthalatta bir diğer nokta ise yatırım malları. Bakan Ergün’ün açıklamalarına göre Sanayiye ve ihracata dayalı bir ekonomi olan Türk ekonomisi, yatırım mallarında üretici konumuna gelecek.

Azerbaycan örneği

Geçtiğimiz hafta Azerbaycan’da alınan kararlara dikkat çeken Ergün, Azerbaycan’ın petrole ve enerjiye dayalı bir ekonomi olmaktan çıkmak istediğini, ekonomiyi üretime yönelterek, enformatik teknolojiler konusunda ilerleme hedefinde olduklarını vurguladı. Bakan Ergün BloombergHT’ye verdiği özel röportajda ayrıca ‘Doğru bir istikametteyiz ancak cari açık ve ihracatın ithalatı karşılama oranı gibi risklerimiz var’ dedi.

Ayşe İyigündoğdu

BloombergHT Araştırma Bölümü

aiyigundogdu@bloomberght.com