Bankacılık sektörü genel görünümü

Bankacılık sektörünün aktif toplamı 2012 yılının ilk çeyreğinde TL'nin değer kazanmasına da bağlı olarak yüzde 0,9 ile sınırlı bir oranda artarak 1 trilyon 229 milyar lira seviyesine ulaştı.

Avrupa borç krizi, Avrupa ve ABD bankalarının sermaye ihtiyacı, küresel ekonomideki düşük oranlı büyüme beklentileri, petrol fiyatlarındaki artış gibi uluslararası gelişmelere ek olarak, cari açık, tasarruf eğilimindeki gerileme ve ekonomide yumuşak/sert iniş tartışmalarının gölgesinde geçen 2012 yılının ilk çeyreğinde Türk Lirası cinsinden varlıklar yüzde 2,9 büyürken, yabancı para cinsinden varlıklar döviz kurlarındaki azalışın etkisiyle yüzde 3,7 (dolar bazında yüzde 2,1 büyüme) küçüldü.

-Krediler büyümeye devam etti

Bankacılık sektörü toplam aktifleri içindeki payı 2011 yıl sonuna göre 0,8 puan artarak yüzde 56,9'a yükselen toplam krediler, yılın ilk çeyreğinde 16,2 milyar lira yükselerek, Mart 2012 itibariyle 699,1 milyar seviyesine ulaştı.

Kredilerdeki enflasyondan arındırılmış yıllık reel artış yüzde 14,5, kur etkisinden arındırılmış artış oranı ise yüzde 20 olarak hesaplandı.

Mart 2012 itibariyle bankacılık sektörü toplam kredilerinin yüzde 43,6'sı kurumsal/ticari kredilerden, yüzde 32,9'u bireysel kredilerden, yüzde 23,5'i KOBİ kredilerinden oluştu. 2012 yılının ilk çeyreğinde kredi hacminde gözlenen toplam 16,2 milyar liralık artışın 8,5 milyar lirası (yüzde 52,6) kurumsal/ticari kredilerden, 6,1 milyar lirası (yüzde 37,3) bireysel kredilerden, 1,6 milyar lirası (yüzde 10) ise KOBİ'lere kullandırılan kredilerden kaynaklandı.

-Takipteki alacaklar

2008 ve 2009 yıllarında sürekli artış gösteren sektörün takipteki alacaklarında 2010 yılında başlayan düşüş eğilimi, 2011 yılının son çeyreğinde artışa dönüştü. Artış eğilimi 2012 yılında da devam ederken, takipteki alacaklar yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,2 artarak Mart 2012 itibariyle 19,8 milyar lira seviyesine yükseldi.

2011 yıl sonu ile karşılaştırıldığında takipteki alacaklarda en fazla artış 405 milyon lira ile bireysel kredilerde gözlenirken, anılan dönemde takipteki kurumsal/ticari krediler 222 milyon lira, takipteki KOBİ kredileri ise 169 milyon lira artış gösterdi.

Takipteki bireysel krediler içerisinde en yüksek artışlar 218 milyon lira ile ihtiyaç ve diğer tüketicilerde ve 198 milyon lira ile kredi kartı alacaklarında görüldü. Halihazırda sektörün takipteki alacaklarındaki artışın, kredilerin temerrüt olasılığındaki yükselmeden ziyade, son yıllarda kredi portföyünde yaşanan büyümeye bağlı olduğu değerlendirildi.

-Menkul değerler yatırımı

Rapora göre sektörün menkul değerler yatırımı, yılın ilk çeyreğinde 347 milyon lira (yüzde 0,1) artarak Mart 2012 itibariyle 285,3 milyar lira düzeyinde gerçekleşti.

Yıllık bazda ise menkul değerler yüzde 2,4 (6,8 milyar lira) arttı. Yurtiçi ve yurtdışı ekonomik konjonktürde önemli bir olumsuzluk olmadığı sürece bankaların menkul değerler plasmanlarını artırmak yerine kredi kullandırma eğiliminde olmaya devam edecekleri değerlendirildi.

2012 yılının ilk çeyreğinde bankacılık sektörü toplam pasifleri yüzde 0,9 oranında büyürken mevduat artışının yüzde 0,1 düzeyinde kalması mevduatın pasif toplamı içerisindeki payının 0,5 puan azalarak yüzde 56,7 düzeyine gerilemesine yol açıktı. Söz konusu gerilemede, yurtiçi tasarruf oranının tarihi en düşük seviyelerine gerilemesinin yanında bankaların; kaynak, maliyetlerinin etkin bir şekilde yönetimi çerçevesinde yurtdışı piyasalar ve Merkez Bankası repo imkanlarını kullanması ve menkul kıymet ihraçları gibi alternatif kaynaklara başvurması önemli rol oynadı.

-Kıymetli maden depo hesapları

2011 yılında yükselen altın fiyatlarına paralel olarak mudiler tarafında yoğun ilgi görmeye başlayan kıymetli maden depo hesapları sektörde vadeli ve vadesiz olarak altın yatırımlarının değerlendirilmesinde önemli bir yatırım aracı haline getirdi.

2012 yılının ilk çeyreğinde kıymetli maden depo hesaplarının yüzde 15,3 (1,2 milyar dolar) artarak 9 milyar dolar bakiyeye ulaştığı görüldü.

Sektörün Mart 2012 döneminde yurtdışı bankalardan temin edilen borç toplamı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14,9 oranında (13,2 milyar dolar) artarak 101,8 milyar dolara yükseldi. Sektör genelinde bakıldığında sendikasyon kredilerinin tamamına yakınının yenilendiği görüldü.

-Dönem karı

Rapora göre, bankacılık sektörü dönem net karı da 2011 yılının aynı dönemine kıyasla 653 milyon lira (yüzde 11,9) artarak Mart 2012'de 6 milyar 124 milyon liraya yükseldi. Sektörde faaliyet gösteren 48 bankadan 29'unun karında son bir yılda artış görüldü. Bu dönemde 5 banka zarardan kara geçerken, bir bankanın zararı arttı, bir bankanın da zararı azaldı.

Bankaların aktif fonlamasında alternatif kaynaklara yoğun olarak yönelmesiyle, repo işlemlerine, bankalara ve ihraç edilen menkul kıymetlere verilen faizlerde, önceki yılın aynı dönemine göre, önemli tutarda artışlar gerçekleşti.