Suriye, kimyasal silahlarını kullanır mı?

Spector, ayrıca, kimyasal silahların olduğu alanların Özgür Suriye Ordusu'nun kontrolüne geçse dahi, mevcut muhafızların görevlerine devam ettiği ve silahlarla ilgili bazı otoritelerin bulunduğu 'sorunsuz bölge' haline getirilmesi önerisinde bulundu.

Gelişmiş kimyasal silahlara sahip olduğu iddia edilen Suriye'nin, bu tehlikeli silahların güvenliğini nasıl koruduğu ve koruyacağı, daha da önemlisi bunları muhaliflere ve kitlelere karşı kullanıp kullanmayacağı, son günlerde en çok tartışılan konular arasında. ABD yönetimi ile bazı ülkelerden bu konuda Suriye rejimine ciddi uyarılarda bulunulsa da, durumun belirsizliğini koruyor.

Kitle imha silahlarının yayılmasını önlemek için araştırma ve çalışmalar yapan ABD'deki en büyük sivil organizasyon olan Washington merkezli CNS'nin direktörü Spector, bu kritik konuyu değerlendirdi.

"Suriye'nin elinde ciddi kapasitede kimyasal silahlar var" diyen Spector, bu ülkede I. Dünya Savaşı sırasında kullanılan hardal gazı ve klor dahil çok fazla arsenal silahlar olduğuna inandıklarını, bunun yanında, daha gelişmiş unsurlar olarak sinir gazı ile "tabun"un olduğunu, bunlardan da güçlü bir "sinir ajanı" olarak da VX'in de Suriye'nin elinde bulunma ihtimali olduğunu söyledi.

Spector, ayrıca, Suriye'nin elinde uçaktan atılan bombalar ile kimyasal silahlar ile kullanılması amaçlanmış füze ve roketlerin de olduğunu düşündüklerini belirterek, "Biyolojik silahlar konusunda ise büyük bir belirsizlik var. Bu konudaki genel görüş bazı deneylerin olduğu ama sonuca ulaşmamış programlar olabileceği, bu da henüz belirsiz" dedi.

-"Sorunsuz bölge" önerisi

Spector, Suriye rejiminin sahip olduğu iddia edilen kimyasal silahları muhalifler ve sivil halka yönelik kullanıp kullanmayacağına yönelik kaygıların hatırlatılması üzerine, Suriye'nin bu silahlarla sivillere ve Özgür Suriye Ordusu'na gözdağı vermeyi amaçlayabileceğini ama bunun rejimin, ülkeye dışarıdan askeri müdahale için çok fazla risk alması anlamına geleceğinin altını çizdi. Spector, "Tamamen göz ardı edemeyiz ama bu silahları kullanmayacaklarını tahmin ediyorum. Çünkü bunun uluslararası askeri müdahaleye yol açacağı neredeyse kesin" dedi.

Suriye rejiminin söz konusu silahları uygun biçimde koruyup koruyamayacağına yönelik bir soru üzerine de Spector, "Prensipte evet, çünkü bunları zaten koruyorlardı. Ama pratikte durumu zorlaştıran birçok ihtimal var" diye konuştu.

Kimyasal silahların bulunduğu alanın, Özgür Suriye Ordusu'nun kontrol ettiği bölgeye dahil olması ve bundan dolayı silahları koruyan muhafızların Esed ve Özgür Suriye Ordusu'nun desteğinden mahrum kalması halinde, görevlilerin alanları terk edebileceklerine dikkati çeken Spector, bunun da silahların terörist gruplar dahil, herkesin eline geçmeye açık hale geleceğine işaret etti.

Spector, bu nedenle, kimyasal silahların bulunduğu alanların bir nevi "sorunsuz bölge" haline getirilmesi gerektiğini ifade ederek, şunları kaydetti:

"Özgür Suriye Ordusu'nun kontrolünün altında olduğu bölgenin içinde kalsa bile, bu alanlara ve muhafızlara bazı korunmalar sağlanmalı, bu silahlarla ilgili bazı otoriteler olmalı. O nedenle durumun, muhafızların yerlerinde kalıp, görevlerine devam etmesi yönünde düzenlenmesi önemli. Yani, mevcut muhafızlar görevine devam etmeli, hatta belki Özgür Suriye Ordusu tarafından ödemeleri yapılmalı ve bunlara karşı herhangi bir intikam yaklaşımına gidilmemeli. Çünkü buraların terk edilmesi halinde her şey olabilir. O nedenle çok zor bir dizi düzenlemenin yapılması gerekiyor. Konuyu, belki bazı istihbarat kurumlarıyla çok sessiz ve uygun şekilde bu çözülmeli, bir tür 'sorunsuz bölge' haline getirerek çözmeliyiz."

-"Silahlar kullanılırsa, askeri müdahale yapılır mesajı verilmeli"

Spector, muhalefetin ele geçirmesi halinde, kimyasal silahları rejime karşı kullanma ihtimali olup olmadığı yönündeik bir soruya ise, "Onların da bu silahları kullanacaklarını sanmıyorum. Çünkü, şu anki askeri faaliyetleri ve mücadeleyi kazanırlarsa tanınma ve destek için dışarıdan desteğe çok bağımlılar. O nedenle, bu silahları kullanarak, ABD veya Rusya gibi ülkelerin kendilerinden uzaklaşmasını istemezler" diye konuştu.

ABD ve uluslararası toplumun bu konuda nasıl bir yol izlemesi gerektiğine yönelik olarak da Spector, "Öncelikle silahların kullanılması halinde, Suriye'ye (askeri) müdahalenin olmasının büyük ihtimal olduğunu duyurulmalı. İkinci olarak da çatışmalar bittiğinde, bunları kullananların da yüzde yüz cezalandırılacağı (duyurulmalı). Bunlar, bu tür davranışları önleyebilir, mükemmel çözüm değil ama yapabileceğimiz bunlar. Bu tip uyarıların etkili olacağını umuyoruz" diye konuştu.

Spector, bir soru üzerine de, Suriye'nin şu anda uluslararası toplumda güvendiği tek dostunun Çin ve özellikle de Rusya olduğunu belirterek, Rusya'nın kimyasal silahları kullanmaması yönünde Suriye rejimini güçlü biçimde uyarmasının çok etkili olacağını söyledi.

Rusya'nın da kimyasal silahlara karşı olduğu yönünde uyarı yaptığını belirten Spector, "Çünkü böylesi bir durum, Rusya'yı da yaptırımları veya olası askeri müdahalesi desteklemeye zorlayacaktır" ifadesini kullandı.

-"İsrail şimdilik işin dışında duruyor"

Spector, kimyasal silahların bulunduğu alanların bombalanması ihtimaline yönelik olarak da, böyle bir seçime başvurulacaksa, bunun koalisyon ülkeleri tarafından yapılmasının tercih edilir olduğunu ama burada da, büyük ölçüdeki bu alanları bombalamanın çok zor ve tehlikeli olacağını ve masum sivillere de zarar verebileceğini söyledi.

İsrail'in de Suriye konusunda gerçekten endişeli olmasına rağmen, kendisine karşı doğrudan tehdit görmedikçe bu konuda geride durmayı tercih edeceğini belirten Spector, "Komşular, kendileri hareket etmekten ziyade, büyük güçlerin olası askeri müdahale gibi konularda hareket geçmesini bekleyecektir. İsrail şimdilik işin dışında duruyor" dedi.

AA