2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Mali Planda, büyümeyi potansiyel seviyesine çıkarmak, istihdamı artırmak, kamu dengelerini iyileştirmek, enflasyonla mücadeleye devam etmek, cari işlemler açığındaki düşüş eğilimini sürdürmek, yurtiçi tasarrufları artırmak ve bunların sonucunda makroekonomik istikrarı güçlendirmek ekonomi politikasının temel amacı olarak belirlendi.

Yüksek Planlama Kurulu'nun 2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Mali Plana ilişkin kararı Resmi Gazete'nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlandı.

Maliye politikasının, gelir, harcama ve borç stoku büyüklükleri gözetilerek makroekonomik istikrarın sürdürülmesine, özel sektör öncülüğünde bir büyüme sürecinin desteklenmesine, cari açıkla ve enflasyonla mücadele edilmesine yardımcı olacak bir yaklaşımla yürütüleceği belirtilen planda, ''mali hedeflerden sapmaya yönelik güçlü emarelerin ortaya çıkması durumunda gerekli politika müdahaleleri yapılacağı ve mali disiplininin korunacağı'' ifade edildi.

Etkin bir kamu mali yönetiminin, giderlerin rasyonel bir şekilde önceliklendirilmesini ve kaynakların bu önceliklere göre tahsisini esas alması gerektiği belirtilen planda, şunlar kaydedildi:

''Bu çerçevede, Mali Plan döneminde kamu gider mevzuatının rasyonelleştirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecek. 2013-2015 yıllarını kapsayan dönemde, çok yıllı bütçeleme anlayışının uygulanmasında elde edilen tecrübeler de göz önüne alınarak kaynak tahsisinde etkinliğin artırılması hususu temel önceliklerden birisi olmaya devam edecek. Bu çerçevede, kamu idareleri, ödenek tavanlarını dikkate alarak belirlenen öncelikler çerçevesinde kendi kaynak tahsislerini gözden geçirecek ve önceliğini yitirmiş faaliyetler ile projeleri tasfiye edecekler.''

-Büyümeyi ve istihdamı destekleyen harcamalara öncelik-

2013-2015 dönemi merkezi yönetim bütçesi gelir ve gider tahminlerinin belirlenmesinde, Orta Vadeli Program'da öngörülen makroekonomik göstergelerin esas alındığı ifade edilen planda, kamu idareleri tarafından 2013, 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin olarak sunulacak bütçe tekliflerinde söz konusu göstergelerin dikkate alınacağı belirtildi.

Söz konusu 2 yıllık dönemde izlenecek maliye politikasının, büyümeyi potansiyel seviyesine çıkarmayı, istihdamı artırmayı ve kamu dengelerini iyileştirmeyi hedeflediğine işaret edilen planda, Mali Plan döneminde, ''büyümeyi ve istihdamı destekleyen harcamalar ile bölgesel gelişmişlik farklarını azaltan harcamalara daha fazla önem verileceği'' kaydedildi.

Planda; sağlık, eğitim ve sosyal nitelikli harcamalara öncelik verilmesi suretiyle toplumun yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve beşeri sermayenin niteliğinin arttırılmasına yönelik politikaların uygulanmaya devam edileceği ifade edildi.

-Kamu yatırımları-

Orta ve uzun vadede ekonominin verimliliğini ve üretken yapısını destekleyen altyapı yatırımlarına ağırlık verileceği belirtilen planda, şunlar kaydedildi:

''Eğitim, sağlık, teknolojik araştırma, ulaştırma, içme suyu ile bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik altyapı yatırımlarına öncelik verilecek. Kamu yatırımları; başta Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Doğu Anadolu Projesi (DAP), Konya Ovası Projesi (KOP), Doğu Karadeniz Projesi (DOKAP) kapsamındaki yatırımlar olmak üzere bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmayı ve bölgesel gelişme potansiyelini değerlendirmeyi hedefleyen ekonomik ve sosyal altyapı projelerine yoğunlaştırılacak.''

Mali Plan döneminde, gıda güvenliği ve güvenilirliğinin sağlanması ile doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı gözetilerek, gelir ve fiyat istikrarı sağlanacak şekilde tarımsal desteklerin, alan ve ürün temelinde farklılaştırılarak üretimde etkinlik, verimlilik ve kaliteyi artırmaya yönelik olarak düzenleneceği de bildirildi.

-Harcama programları gözden geçirilecek-

Harcama programlarının verimlilik artışı sağlamak amacıyla gözden geçirileceği ve bu amaçla idari bir mekanizma oluşturulacağı belirtilen planda, 2013-2015 döneminde Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamında kamu idarelerinin, mali yönetim ve kontrol ile iç denetim alanında görev ve sorumluluklarını etkili bir şekilde yerine getirebilmelerini sağlamak üzere idari kapasite geliştirilmesine yönelik faaliyetlere devam edileceği belirtildi.

Mali yönetim ve iç kontrol ile iç denetim faaliyetlerinin genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde etkin bir şekilde uygulanması için gerekli çalışmaların sürdürüleceğine işaret edilen planda, ''Kamu idarelerinin uluslararası standartlar çerçevesinde Kamu İç Kontrol Standartlarına ve Kamu İç Denetim Standartlarına uyum düzeyini artıracak çalışmalara devam edilecek ve faaliyetlerinde bu standartları esas almaları sağlanacak. Ayrıca, kamu idarelerinin karar alma süreçlerini güçlendirmek, mali saydamlık ve hesap verilebilirliği artırmak amacıyla stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme yaygınlaştırılacak'' ifadelerine yer verildi.

Kamu taşınmazlarının etkin, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması ve ekonomiye kazandırılması için gerekli tedbirlerin de alınacağı belirtilen planda, kamu mali yönetiminde saydamlığın önemli bir unsuru olan kamu mali istatistiklerinin uluslararası standartlarla uyumlu olarak yayımlanacağı ve kamu mali yönetim bilgi sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmaların yürütüleceği kaydedildi.

-Bütçe gelirlerine ilişkin temel politikalar-

Bütçe gelirlerine ilişkin temel politikaların da yer aldığı planda, Mali Plan döneminde uygulanacak gelir politikalarının temel amacının vergilemede adalet ve etkinliğin arttırılması, istihdamın ve yatırımların teşviki, bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması, rekabetin geliştirilmesi ve daha etkin bir vergi sisteminin yaratılması olduğu belirtildi.

Bu çerçevede, ''vergi kanunları ile uygulamalarında istikrar ve sadeliği sağlayıcı düzenlemeler yapılacağı'' ifade edilen planda, Gelir Vergisi Kanunu ve Vergi Usul Kanunu başta olmak üzere temel vergi kanunlarının gözden geçirilmesi çalışmalarının gelecek dönemde tamamlanacağı, vergiye gönüllü uyumun arttırılması ve vergi tabanının genişletilmesine yönelik çalışmalara devam edileceği bildirildi.

Cari açığı ve dışa bağımlılığı azaltmak için katma değeri yüksek ürün ve hizmet ihracatı ile ithal edilen ara malları ile yatırım mallarının yurtiçinde üretiminin desteklenmesinin sürdürüleceği belirtilen planda, şu ifadelere yer verildi:

''Uluslararası alanda rekabet gücünün arttırılması amacıyla sınai mülkiyet haklarının ticarileştirilmesine yönelik teşvik tedbirlerine ilişkin çalışmalar sürdürülecek.

Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesine, yatırım, istihdam ve ihracatın arttırılmasına, sanayide yüksek katma değerli ürünler geliştirilerek ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulmasına ve ülkeye giren doğrudan sermaye yatırımlarının arttırılmasına yönelik vergi politikası uygulamalarına devam edilecek.

Ekonominin dinamizm kaynağı olan KOBİ'lerin optimal işletme büyüklüğüne ulaştırılması, finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması ve ucuzlatılması ile Ar-Ge kapasitelerinin arttırılmasına yönelik çalışmalar sürdürülecek.''

İstisna, muafiyet ve indirimler nedeniyle oluşan vergi harcaması tutarlarının, kamu idarelerinin istatistiki altyapılarının geliştirilmesine paralel olarak veri temininin artması ile hesaplanmasına ve kamuoyu ile paylaşılması çalışmalarına da devam edileceği kaydedilen planda, işgücü piyasasında başta kadınlar olmak üzere gençler ile dezavantajlı grupların istihdamının arttırılması, işletmelerin ilave istihdam oluşturması ve kayıt dışının engellenmesi için gerekli düzenlemeler yapılmasına devam edileceği belirtildi.

Planda, İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Projesi Stratejisi ve finansal araçların vergilendirilmesi kapsamında, vergisel düzenlemelerle rekabet gücü arttırılarak finansal işlemlerin ülkemizde yapılmasının sağlanmasına, finansal kurum ve yatırımcılar için belirsizliği giderici ve uygulamada uzmanlaşmayı sağlayıcı tedbirler alınmasına, halka açık olmayan şirketlerin sermaye piyasasına açılması sağlanarak sermayenin tabana yayılmasına yönelik çalışmalara da devam edileceği bildirildi.

Yerel yönetimlerin öz gelirlerinin artırılmasına ilişkin düzenlemelere yönelik çalışmaların da sürdürüleceği ifade edilen planda, rekabet gücünün artırılması, ekonomide kayıt dışılığın azaltılması amacıyla 2011-2013 dönemi Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı'nın kararlılıkla uygulanacağı ifade edildi.

Orta Vadeli Mali Plan'da, sosyal güvenlik sisteminde intibak uygulamasının getireceği ilave mali yük, şehit yakınları ve malul gazilerin mali haklarına ilişkin olarak yapılan yeni kanuni düzenlemelerin etkiler, memur maaşlarında toplu sözleşme süreci sonunda yapılan artışların emekli aylık ve ikramiyelerinde oluşturacağı artış dikkate alındı.

Yüksek Planlama Kurulu'nun Orta Vadeli Mali Planı Resmi Gazete'nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlandı.

Plana göre, 2013 yılı merkezi yönetim bütçe açığının GSYH'ye oranının yüzde 2,2 olarak gerçekleşeceği, 2014 ve 2015 yıllarında ise sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 1,8'e düşeceğinin tahmin ediliyor.

Plan döneminde, faiz dışı fazlanın GSYH'ye oranının 2013 yılında yüzde 1,2, 2014 yılında yüzde 1,1, 2015 yılında ise yüzde 1,2 olarak gerçekleşeceği öngörülüyor.

-Merkezi yönetim bütçe giderleri-

Planda, 2013-2015 dönemi merkezi yönetim bütçe giderlerine ilişkin değerlendirmede, bütçe giderleri, makroekonomik göstergelerin temel politika belgelerinde ortaya konulan öncelikler ve kamu idarelerinin ihtiyaçları esas alındı.

Personel giderlerine ilişkin ödeneklerin belirlenmesinde, 2012 yılında yapılan toplu sözleşme görüşmeleri sonrası karar altına alınan Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararıyla kamu görevlilerinin mali ve sosyal haklarında yapılacak artışlar, enflasyon hedefleri ile kamuda istihdam edilecek yeni personel sayısı dikkate alındı.

Mal ve hizmet alım giderlerinin belirlenmesinde, kamu idarelerinin Orta Vadeli Mali Plan döneminde uygulamaya koyacakları yeni programlar, hizmet genişlemesine bağlı olarak ortaya çıkacak ihtiyaçlar, özürlü eğitimi programından faydalanacak kişi sayısı, okul sütü projesinin uygulamasından doğacak ihtiyaçlar, üniversitelerde birinci öğretim ve açık öğretim öğrencilerinin ödemesi gereken katkı payının devletçe karşılanmasına ilişkin düzenlemenin etkisi ile zorunlu eğitimi 12 yıla çıkaran kanuni düzenlemenin etkisi önemsendi.

-Sosyal güvenlik sisteminin finansmanı-

Sosyal güvenlik sisteminin finansman ihtiyacının belirlenmesinde 2013 yılından itibaren geçerli olmak üzere SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarında devreye girecek intibak uygulamasının getireceği ilave mali yükler, şehit yakınları ve malul gazilerin mali haklarına ilişkin olarak 2012 yılında yapılan yeni kanuni düzenlemelerin etkileri, memur maaşlarında toplu sözleşme süreci sonunda yapılan artışların emekli aylıklarında ve emekli ikramiyelerinde oluşturacağı artış ile kayıt dışı istihdamla mücadele ve istihdamın artırılmasına ilişkin teşvikler neticesinde hem işsizlik oranının azalmasına hem de aktif sigortalı sayısındaki artışa paralel olarak sosyal güvenlik sisteminin aktif/pasif oranında meydana gelen iyileşme dikkate alındı.

Sermaye giderlerinin belirlenmesinde de Orta Vadeli Mali Plan döneminde kamu yatırımlarına ilişkin belirlenen hedefler, GAP ve diğer bölgesel kalkınma projeleri kapsamında yapılacak yatırımlar ön plana çıktı.

Orta Vadeli Mali Plan döneminde KÖYDES, SUKAP, SODES ve Ar-Ge projelerine desteğin devam ettirilmesi öngörülürken ve Kıbrıs'a Anamur (Dragon) Çayından Boru ile Su Götürme Projesi'nden doğacak ihtiyaçlar ile üniversitelerde birinci öğretim ve açık öğretim öğrencilerinin ödemesi gereken öğrenci katkı payının devletçe karşılanmasına ilişkin düzenlemenin etkisi de sermaye transferlerinin belirlenmesinde esas alındı.

Borç verme giderlerinde açısından değerlendirildiğinde ise başta TCDD'nin sermaye ihtiyacı olmak üzere KİT'lerin mali yapısı ile üniversitelerde birinci öğretim öğrencilerinin ödemesi gereken katkı paylarının devletçe karşılanmasına ilişkin düzenlemenin etkisi dikkate alındı.

Yedek ödeneklerin belirlenmesinde yıl içinde ortaya çıkabilecek ihtiyaçlar göz önünde bulunduruldu.

Planın kapsadığı 2013-2015 döneminde, merkezi yönetim bütçe giderlerinin GSYH'ye oranının sırasıyla yüzde 25,7, yüzde 25,1 ve yüzde 24,4 olarak gerçekleşmesi öngörüldü.

-Merkezi yönetim bütçe gelirleri

Plana göre, merkezi yönetim bütçe gelirleri, Orta Vadeli Programda yer alan makroekonomik göstergeler ile gelir politikalarının bütçe gelirlerine etkileri, ulusal ve uluslararası piyasalardaki gelişmeler ve gelirlerin geçmiş yıllarda gösterdiği eğilim dikkate alınarak belirlendi.

Mali Plan dönemi sonunda merkezi yönetim bütçe gelirlerinin GSYH'ye oranının yüzde 22,6, vergi gelirlerinin GSYH'ye oranının ise yüzde 19,6 olarak gerçekleşmesi bekleniyor.

Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz'ın birlikte açıkladığı, 2013-2015 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Program'da (OVP) rekabet gücünün ve istihdamın artırılması, bölgesel gelişme ve bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması ile kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılması ana başlıklarında uygulanacak politikalara yer verildi.

OVP, Resmi Gazete'nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlandı.

Buna göre, iş ortamının rekabetçi bir yapıya kavuşturularak iyileştirilmesinin temel amaçlardan biri olduğu belirtildi.

Bu kapsamda yapılacaklar sıralanırken, ekonomide kayıtdışılığın azaltılması konusunda da haksız rekabetin önlenmesi, ekonomide rekabet gücünün ve kamu gelirlerinin artırılması amacıyla Kayıtdışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı kapsamında etkin bir mücadele yapılacağı ifade edildi.

Programda, finansal istikrarın sürdürülmesinin de yine temel amaçlardan olduğu vurgulanırken, İstanbul'un uluslararası bir finans merkezi haline getirilmesi hedefi doğrultusunda, finansal işlemlerin çeşitlendirilmesi ve derinleştirilmesi ile sektörün uluslararası alanda rekabet gücünün artırılmasının da öncelikler arasında olduğu yer aldı.

Enerji ve ulaştırma altyapısının geliştirilmesiyle ilgili programda, enerji politikasının temel amacının; artan nüfusun ve büyüyen ekonominin ihtiyaç duyacağı enerjinin, rekabetçi bir serbest piyasa ortamında, sürekli, kaliteli, güvenli ve çevreye uyumlu bir şekilde asgari maliyetle karşılanması olduğunun altı çizildi.

Ulaştırma sektörüyle ilgili programda, temel amacın; taşıma türleri arasında dengenin ve birbirini tamamlayıcılığın sağlandığı, kombine taşımacılığın yaygınlaştığı, çağdaş teknoloji ve uluslararası kurallarla uyumlu, çevreye duyarlı, ekonomik, güvenli ve hızlı taşımacılığın yapıldığı bir ulaştırma altyapısının oluşturulması olarak belirlendiği kaydedildi.

Yine aynı ana başlık altında çevrenin korunması ve kentsel altyapının geliştirilmesi, Ar-Ge ve yenilikçiliğin geliştirilmesi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin yaygınlaştırılması, tarımsal yapının etkinleştirilmesi ile sanayi ve hizmetlerde yüksek katma değerli üretim yapısına geçiş sağlanması konularına da yer verildi.

-İstihdamın artırılması-

Programda, istihdam odaklı sürdürülebilir büyüme çerçevesinde rekabetçi bir ekonomik yapıda ve bilgi toplumuna dönüşüm doğrultusunda istihdam imkanlarının geliştirilmesi, işsizliğin azaltılması ve işgücü piyasasının etkinleştirilmesinin temel amaçlardan biri olduğu ifade edilirken, kayıtdışı istihdamı önlemeye ve ilave istihdamı teşvik etmeye yönelik tedbirlerin alınacağı ifade edildi.

İstihdam konusunda ayrıca, eğitimin işgücü talebine duyarlılığının artırılması ve işgücü piyasasında talep edilen nitelik ve nicelikte insan gücünün yetiştirilmesi ile bireylerin niteliklerine uygun iş edinmelerini kolaylaştırmak amacıyla beceri ve nitelik düzeylerini artıracak işgücü eğitimlerini, başta iş ve meslek danışmanlığı olmak üzere kamu istihdam hizmetlerini ve iş yaratmayı içeren aktif işgücü programlarının yaygınlaştırılması ve etkinleştirilmesine yönelik hizmetlerin kalitesinin yükseltilmesinin de temel amaçlardan olduğu kaydedildi.

-Beşeri gelişme ve sosyal dayanışmanın güçlendirilmesi-

Bu başlık altında da eğitimden sağlığa ve spor faaliyetlerine kadar bir çok konuda atılacak adımlara değinildi.

Eğitim politikasının temel amacının düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, yeni fikirlere açık, özgüven ve sorumluluk duygusuna sahip, demokratik değerleri ve milli kültürü özümsemiş, farklı kültürleri yorumlayabilen, paylaşıma ve iletişime açık, sanat ve estetik duyguları güçlü, bilgi toplumu gereklerine haiz bireyler yetiştirmek olduğu belirtildi.

Programda, eğitim sisteminde 12 yıllık kademeli eğitim uygulamasına geçilmiş olması da dikkate alınarak kaliteyi yükselten bir dönüşüm programı uygulanacağı kaydedildi.

Sağlık politikasında da vatandaşların ekonomik ve sosyal hayata sağlıklı bireyler olarak katılımını sağlamak ve yaşam kalitelerini yükseltmek hedeflenirken, programda ayrıca gelir dağılımının iyileştirilmesi, sosyal içerme ve yoksullukla mücadele, kültürün korunması, geliştirilmesi ve toplumsal diyaloğun güçlendirilmesi ve gençlik hizmetleri ile spor faaliyetlerinin güçlendirilmesi konularında da izlenecek politikalara değinildi.

-Bölgesel gelişme ve bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması-

Bölgesel gelişme ve bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması konusunda da yapılacaklar anlatılırken, bölgesel gelişme politikasının merkezi düzeyde etkinleştirilmesi, yerel dinamiklere ve içsel potansiyele dayalı gelişmenin sağlanması, yerel düzeyde kurumsal kapasitenin artırılması ve kırsal kesimde kalkınmanın sağlanmasının önemi vurgulandı.

-Kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılması-

Öte yandan, Programda kamu hizmetlerinde kalite ve etkinliğin artırılması için belirlenen temel amaçlar şöyle sıralandı:

''Kamu yönetimi reform süreci ile kamu idarelerinde stratejik yönetimin gerektirdiği dönüşümün sürdürülmesi, yönetsel kararların stratejik planlara dayanan, orta ve uzun vadeli bakış açısıyla şekillendirilmesi ve bütçenin, uygulanacak politikaların maliyeti, etkilediği kesimler ve fırsat maliyeti de dikkate alınarak kamu idarelerinin performansını gösterecek bir yapıya kavuşturulması,

Kamu kurum ve kuruluşlarında etkili bir insan kaynağı planlamasının yapılması, hizmet gereklerine uygun sayı ve nitelikte personel istihdamının sağlanması ve bu personele yönelik etkin bir denetim ve değerlendirme mekanizması oluşturarak verimliliğin artırılması,

Vatandaş ve iş dünyasının gereksinimleri doğrultusunda, çeşitli kanallardan bütünleşik hizmet sunumunun sağlanacağı bir e-devlet yapısının oluşturulması,

Hukuk devleti ve hukukun üstünlüğü ilkeleri çerçevesinde adalet hizmetlerinin daha adil, hızlı, etkin, güvenli ve isabetli şekilde sunulması, yargılamanın işleyişinde ve temel unsurlarında hizmet kalitesini artırıcı çabaların sürdürülmesi, ekonomik ve sosyal düzenin korunması, iyileştirilmesi ve geliştirilmesinde hukuk kurallarının araç olarak kullanılması,

Demokratik değerleri ve insan haklarını koruyucu, özgürlük için güvenlik yaklaşımıyla toplumun desteğini ve katılımını sağlayan bir güvenlik hizmetinin sunulması,

Afet yönetiminin merkezi ve yerel düzeyde, yeterli, etkin ve bütünsel bir kapsamda yürütülmesi.''