Mavi bereliler 65 yılda 3,000 kayıp verdi
Mavi bereliler bugüne kadar 3 bin 94 kayıp verdi; en uzun görev 64 yıldır Hindistan-Pakistan sınırında devam ediyor
Barış gücü operasyonlarının 65. yılını kutlayan Birleşmiş Milletler (BM), kurulduğu 1948’den bu yana en uzun görevini 64 yıldır Hindistan-Pakistan sınırındaki askeri gözlem grubu çalışmasıyla sürdürüyor.
BM barış gücü, ülkeler arasında süren çatışmaların çözüme kavuşması ve kontrol altına alınması için ilk olarak 29 Mayıs 1948’de Arap-İsrail ateşkes anlaşmasını müşahade etmek üzere Güvenlik Konseyi kararıyla kuruldu. Çeşitli ülkelere mensup askeri birlikler, polis ve sivil personelden oluşan BM barış gücü, ilerleyen yıllarda birçok ülkede görevler üstlendi. "Mavi Bereliler" olarak da anılmaya başlayan BM barış gücü, barışa sunduğu katkılar nedeniyle 1988'de Nobel ödülü aldı.
-Operasyonlara BMGK karar veriyor
Barış gücü operasyonları, BM Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından belirleniyor. Barışı tehdit eden bir konu Güvenlik Konseyi’ne sunulduğunda, tarafların öncelikle barışçıl yollarla anlaşmaya varmaları isteniyor. Çatışma ve anlaşmazlıklar devam ediyorsa, konsey ateşkes sağlamaya çalışıyor. Sonrasında ise BMGK, barışı temin etmek amacıyla operasyonlarını başlatıyor veya yaptırım, ambargo gibi çeşitli yollara müracaat ediyor. BM’nin müdahalesinin uygun olmadığı durumlarda BMGK, bölgesel veya uluslararası kuruluşlar vasıtasıyla belirli bir noktaya kadar barışın inşası veya barış gücü işlevlerini yerine getiriyor.
Yeni bir misyon kurmak, görevini değiştirmek veya mevcut bir misyonun gücünü arttırmak için Konsey’in 15 üyesinden 9’unun onay vermesi gerekiyor. ABD, Çin, Fransa, İngiltere, Rusya’dan oluşan beş daimi üyeden birinin vetosu ise süreci bloke ediyor.
-64 yıldır devam eden misyon
Silahlı çatışmaların sona ermesi için bir anlamda umut ışığı olan BM barış gücünün katkıları zaman zaman tartışılsa da, kuruluşundan bu yana 67 operasyona imza atıldı.
Barış gücü misyonunun en eskisi, Ocak 1949’dan beri Hindistan ve Pakistan’da çalışmalarını sürdüren askeri gözlem grubu. Misyon, Pakistan ile Hindistan arasında çözümlenemeyen Keşmir sorunu nedeniyle oluşturuldu. 110 askeri ve sivil personelin görev yaptığı misyon için ayrılan ödenek son iki yıl için yaklaşık 21 milyon dolar. Jammu-Keşmir ateşkes hattında görevini sürdüren misyonda bugüne kadar 11 personel hayatını kaybetti.
Kıbrıs adasında bulunan BM barış gücü de en uzun süreli misyonlardan. Misyon, 1964'te Kıbrıs'ta "Türklerle Rumlar arasındaki çatışmanın tekrarlanmasını önlemek, hukuk ve düzenin yeniden sağlanmasına, normal şartlara yeniden dönülmesine katkıda bulunmak için" kuruldu. Adadaki barış gücünün toplam 943 üniformalı personeli, 145 sivil çalışanı bulunuyor. Bir yıl için yaklaşık 56 milyon dolar ödeneğin ayrıldığı misyonda bugüne kadar 181 çalışan hayatını kaybetti. Misyonun görev süresi 6-7 aylık sürelerle uzatılıyor.
Batı Sahra, Haiti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Darfur, Suriye, Kıbrıs adası, Lübnan, Sudan, Güney Sudan, Fildişi Sahili, Kosova, Liberya, Pakistan ve Hindistan ile Ortadoğu’da 14 BM barış gücü misyonu bulunuyor.
-3 bin 96 barış gücü personeli hayatını kaybetti
BM, gözlem misyonları ve barış gücü olmak üzere iki tür barış gücü harekatı yürütürken, gözlemciler silah bulunduramıyor. Sadece barış gücü birlikleri savunma amaçlı hafif silah taşıyor.
Barış gücünün 92 bin 233 üniformalı personeline ilaveten 11 bin 701 sivil çalışanı bulunuyor. Aynı zamanda 2 bin 89 gönüllü elemanıyla birlikte gücün toplam görevli sayısı 111 bini aşıyor.
En çok kaybını 1993’te 252 personelini kaybederek yaşayan BM barış gücünün, 65 yıl zarfında toplam 3 bin 96 çalışanı yaşamını yitirdi.
-Türkiye en çok polis gücü veren ülkelerden
Türkiye, barış gücü harekatlarına hem askeri hem de sivil personel olarak en çok katkı veren ülkelerden biri. Kore Savaşı'ndan bu yana BM'nin barışı koruma çabalarına somut katkılarda bulunan Türkiye, halihazırda 10’dan fazla barış gücü ve barışın inşası harekatına destek veriyor. Türkiye, bugüne kadar Liberya’dan Haiti’ye kadar birçok ülkedeki barış harekatında yer aldı. Ayrıca, barışın tesis edilmesi noktasında en fazla polis gücü veren ilk 15 ülke arasında.
AA