ABD'de 2008 yılı Aralık ayında başlayarak tüm dünyaya etki eden ve yatırımcılar için "iştah şurubu" etkisi gösteren parasal genişlemenin, bu yıl içinde sınırlandırılabileceği ve 2014 yılında sonlandırılabileceği beklentisi özellikle gelişmekte olan ülkelerden sermaye çıkışına neden oluyor.


ABD'de 2008 yılı Aralık ayında başlayan parasal genişleme, yani Merkez Bankası'nın (Fed) varlık alım programı, büyük yatırım fonları için bu yılın ortasına kadar "iştah şurubu" görevi gördü. Fed Başkanı Ben Bernanke'nin 19 Haziran'da yaptığı açıklamada ilk kez net bir şekilde tahvil alım programının bu yıl sonuna kadar sınırlandırılabileceğini belirtmesi, doların diğer para birimleri ve emtialar karşısında değer kazanmasını sağlarken, bu süreçte en fazla etkilenenler Türkiye gibi cari açığı yüksek olan ve bu açığı finanse etme ihtiyacı olan gelişmekte olan ülkeler oldu. Bernanke tarafından yapılan açıklamada parasal genişlemenin sınırlanması ve sona erdirilmesi şartının makroekonomik göstergelerdeki iyileşmenin devam etmesi olduğunu belirtmesi, gelişmekte olan ülke piyasalarının ABD verilerine olan duyarlılığını artırdı.


- Bol para döneminin sonuna gelindiği düşüncesi ana vatana dönüşe neden oldu

Analistler, iştah şurubunun kesileceğinin yetkili ilk ağızdan ilk kez dile getirilmesiyle, o zamana kadar devam eden bol para ve yüksek iştah nedeniyle çok da seçici olmadan görece olarak riskli varlıklara yönelen fonların ve yatırımcıların ana vatanlarına dönmeye çalıştıklarını kaydetti.


Bu süreçte gelişmekte olan ülke piyasalarında ABD'de açıklanan makroekonomik verilere hassasiyet belki de tarihinin en üst seviyesine çıktı. ABD'de ekonomik aktivitenin düzeldiğine ya da işsizliğin azaldığına işaret eden her türlü iktisadi anlamda pozitif veri gelişmekte olan ülke piyasalarında negatif algılandı. Açıklanan, ekonomik aktivite açısından iyi veriler Türkiye gibi ülkelerin para birimlerinin değer kaybetmesine, faizlerin yükselmesine ve Borsaların düşmesine neden olurken, beklentilerin altında kalan makroekonomik veriler ise pozitif algılandı.


- "Carry trade" imkanının azalması faiz ve döviz kurlarında baskıyı artırdı

Analistler, cari açık problemi bulunan gelişmekte olan ülkelerin bu açığı sürekli olarak finanse etmek durumunda olduklarını, 2008 yılından beri devam eden bol para sayesinde bu finansmanın şimdiye kadar düşük maliyetli yapıldığını belirtiyor.

Finansal piyasalarda "carry trade" olarak adlandırılan, düşük faizli durağan piyasalardan borçlanarak, getirisi yüksek ülke piyasalarına yatırım yapılmasının, ekonomik aktivitedeki toparlanma ve ABD'de artan faizlerin etkisiyle sekteye uğradığını vurgulayan analistler, yeni süreçte karda oldukları ülke piyasalarından çıkarak borçlanılan piyasalara dönüşün başladığına dikkati çekiyor. Ayrıca ABD'nin bol para musluğunu kısmasıyla azalan "carry trade" olanağının gelişmekte olan ülkelerdeki finansman maliyetlerinin artıracağını ifade eden analistler, bunun da bu ülkelerin faizleri ve para birimleri üzerinde baskıya neden olduğunu kaydediyor.


- Olumlu verinin etkisi yüksek, olumsuz verinin etkisi zayıf

ABD'de son açıklanan veriler genel olarak ekonomik aktiviteye yönelik iyileşmeyi işaret ederken, geçen hafta cuma günü açıklanan ve Fed kararları üzerinde etkili olması nedeniyle piyasaların odaklandığı tarım dışı istihdam verisi ise beklentileri karşılayamadı. Önceki aya göre 33 bin azalışla 162 bin olarak açıklanan temmuz ayı tarım dışı istihdamı özellikle gelişmekte olan ülke piyasalarında pozitif algılanırken, analistler pozitif etkilerin sınırlı kaldığını, çünkü bu yıl sonuna kadar parasal genişlemede sınırlandırılmaya gidileceği beklentisinin fiyatlanmaya devam edildiğini söylüyor.


Bu ay sonuna kadar ABD'de açıklanacak ve piyasaların yönü üzerinde belirleyici olabilecek makroekonomik veriler arasında şunlar öne çıkıyor:


12 Ağustos - Temmuz ayı federal bütçe verileri


13 Ağustos - Temmuz ayı perakende satışlar


14 Ağustos - Temmuz ayı ÜFE


15 Ağustos - Temmuz ayı TÜFE, sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı, New York Fed imalat sanayi endeksi


16 Ağustos - Temmuz ayı konut başlangıçları, inşaat izinleri ve Michigan Üniversitesi güven endeksi


21 Ağustos - Temmuz ayı ikinci el konut satışları ve Fed toplantı tutanakları


22 Ağustos - Ağustos ayı imalat sanayi PMI


23 Ağustos - Temmuz ayı yeni konut satışları


26 Ağustos - Temmuz ayı dayanıklı mal siparişleri ve ağustos ayı Dallas Fed imalat sanayi endeksi


28 Ağustos - temmuz ayı bekleyen konut satışları


29 Ağustos - 2. Çeyrek GSYH


30 Ağustos - Temmuz ayı kişisel harcama ve gelirler

AA