Analiz - Orta Doğu piyasalarında neler oluyor?
Bloomberg HT Dubai Temsilcisi Senem Dündar, son gerginliklerden sonra Orta Doğu piyasalarını değerlendirdi
Bölgedeki gerginliğin endişe verici boyutlara ulaştığı bu hafta içerisinde Mısır'daki çatışmalar, Bahreyn`deki protesto gösterileri, Israil-Filistin barış sureci gibi başlıklar, yerel yatırımcıları ihtiyatlı olmaya itti. Yabancı yatırımcıların ise alım yönlü tavrını korumaya çalıştıkları görüldü.
Pazar akşamı Mursi yandaşlarının protesto kamplarına dağılmaları için 24 saat süre veren güvenlik güçleri, Pazartesi müdahaleyi ertelediklerini açıklamıştı. Ancak Salı günü de uzlaşmaya varamayan iki taraf, Çarşamba günü karşı karşıya geldi. Ordunun ve polisin sert müdahalesi ile Müslüman Kardeşler öncülüğündeki Mursi taraftarları dağıtılmaya çalışıldı. Ölü ve yaralı sayısı endişe verici boyutlara ulaşırken, Mısır borsasının ve bankaların Perşembe günü kapalı olacağı açıklandı ve 1 ay sürecek olağanüstü hal ilan edildiği bildirildi. Tüm bu karmaşa içerisinde Pazar günü bayram tatiline devam eden Mısır piyasası, Pazartesi ve Salı az da olsa yükseliş gösterdi. Çarşamba günü artan şiddet sonucu % 1,7`lik sert bir düşüş yasayarak kapandı. Yerel yatırımcıların çoğunluğu net satıcı konumunda yer alarak tedirgin davranırken, yabancı ve Arap yatırımcıların net alıcı konumlarını büyük ölçüde korudukları görüldü. Analistler ise Cumhurbaşkanı Mursi`nin devrilmesinin ardından piyasada yaşanan toparlanmaya dikkat çekerek, Haziran sonunda neredeyse son 1 yıldaki en düşük seviyesine gerileyen EGX30 endeksinin yaşadığı %1,7`lik düşüşün baş edilebilir olduğuna değiniyorlar.
Şiilerin çoğunlukta olduğu Bahreyn'de de bir süredir devam eden anlaşmazlıkların ardından bu hafta Çarşamba günü protestoların gerçekleştirileceği önceden biliniyordu. Güvenlik önlemlerinin artırıldığı açıklanmasına rağmen yönetimdeki Sünni iktidar ailesinin demokratik reformlar yapmasına yönelik talepleriyle çeşitli gruplar Çarşamba günü gösterilere başladı. Ancak ayni gün Mısır'da başlayan çatışmalar ile karşılaştırıldığında bu cephede yaşananların şiddet boyutunun daha küçük çapta olduğu bildiriliyor. Muhalefet ile Bahreyn hükümeti arasındaki ulusal diyalogun yeniden başlamasına yönelik süre bu ay sonunda doluyor. Bu hafta bayram sebebiyle 3 işlem günü açık olan Bahreyn piyasasına bakıldığında, yerel yatırımcıların protestolar öncesi piyasadan uzak kalmayı tercih ettikleri görüldü. Ancak gösterilerin beklenenden daha sakin geçtiğinin görülmesiyle haftanın son işlem gününde piyasa yükselişle kapandı.
Bu hafta bayram tatili sebebiyle sadece 3 gün işlem gören Suudi Arabistan piyasasında, Salı günü tatil sonrası işlem hacminin oldukça yüksek olduğu gözlendi. Londra merkezli Capital Economics'in raporunda geçtiğimiz yıl içerisinde özellikle düşen hidrokarbon üretimine bağlı olarak Suudi ekonomisinin sert bir gerileme kaydettiği, ancak 2.ceyrekte belirgin toparlanma sinyalleri görüldüğü belirtildi. Suudi Telekom`un HSBC, Deutsche Bank ve China Development Bank'tan aldığı 1.2 milyar dolarlık kredinin yeniden yapılandırılması için uğraşıyor olması ve bankaların bu süreçten neredeyse 600 milyon dolar zarar edebileceğinin belirtilmesi hafta boyunca piyasada konuşuldu. Her ne kadar Çarşamba günü düşüş yaşamış olsa da haftanın son işlem gününde Çin'den gelen talebin korkulan kadar zayıf olmadığını gösteren verilerin de desteğiyle piyasa yükselişle haftayı kapattı. Bir önceki ay yıllık % 3,5 yükselen tüketici fiyatları endeksinde Temmuz ayında yıllık % 3,7 artış gerçekleştiği açıklandı. Standard Chartered Bank'in bu hafta yayınladığı raporunda, Suudi Arabistan'ın enerji kapasitesini 2030 yılı itibariyle iki katına çıkarmayı planladığına yer verildi.
Bütün hafta işlem gören iki ülkeden biri olan Birleşik Arap Emirlikleri endeksleri bu hafta dalgalı bir seyir izlediler. Yılın başından bu yana bölgenin en çok kazandıran piyasası olan Dubai'de haftanın ilk iki gününde kar satışlarına bağlı belirgin düşüşler görüldü. Analistler uzun vadede piyasaya yönelik yukarı yönlü beklentilerini koruduklarını belirttiler. Bu hafta yaşanan düşüşlere rağmen Dubai DFM endeksinin yılın başından bu yana artışı % 62 seviyesini geçmiş durumda bulunuyor. Arabtec ve Aldar Properties şirketlerinin 2. çeyrek karlılıklarındaki artış dikkat çekti. Abraaj Capital`in gayrimenkul bölümünün BLG Capital ile birlikte İstanbul'da Republika Academic Apartments öğrenci yurtlarına ilişkin varlıklarda önemli büyüklükte hisse alımı yapacağı açıklandı. Haftanın son işlem gününde Birleşik Arap Emirlikleri Temmuz ayı tüketici fiyatları endeksinin yıllık % 1.26 artış gösterdiği raporlandı.
Pazar günü yeni haftanın başlangıcında Israil iskân bakanı Doğu Kudüs ve Bati Şeria bölgelerinde yaklaşık 1,200 yeni konut inşaatı gerçekleştirileceğini açıkladı. Bu açıklamaya ilişkin eleştiriler gecikmedi ve piyasada da huzursuzluk yarattı. Özellikle barış surecine ilişkin içinde bulunulan kırılgan süreçte gelen bu açıklamayı takip eden günlerde Israil`in Filistinli mahkumları serbest bırakması ise piyasada rahatlama yarattı. Mahkumların bırakılmasının ardından iki ülke arasındaki barış görüşmelerine kaldığı yerden devam edilmeye başlandığı bildirildi. Son işlem gününe kadar yükselen Tel Aviv 100 endeksi, enflasyon verisi öncesi değer kazanan şekel ile beraber düşüşle kapandı. Temmuz ayı tüketici fiyatları endeksinin beklentilerle paralel olarak yıllık bazda % 2,2 arttığı yayınlandı. Ayrıca Temmuz ayında ticari açığın genişleyerek bir önceki ayki 1.19 milyon dolar seviyesinden 1.98 milyon dolara yükseldiği açıklandı.
Pazar ve Pazartesi günleri kapalı olan Katar piyasası Çarşamba günü pek çok bölge borsası dar bir bantta hareket ederken, günün en çok yükseliş kaydedeni oldu. Geçtiğimiz haftalarda açıklanan 2. Çeyrek finansallarının da desteğiyle Eylul 2008'den bu yana ilk kez 10,000 seviyesini kırmayı başardı. Ancak bunu takip eden haftanın son işlem gününde gecikmeyen kar satışlarının baskısıyla bu kez de günün en çok kaybedeni olarak haftayı kapattı.
Birleşik Arap Emirlikleri piyasalarından sonra Ortadoğu'da yılın başından bu yana en çok yükselen piyasa konumundaki Kuveyt de haftaya bir gün geç başladı. Gösterge endeksi dalgalı seyretmiş olsa da haftalık kazanç ile kapandı. Haziran ayı tüketici fiyatları endeksinin yıllık bazda % 3.04 yükseldiği belirtildi.
Ürdün piyasası Pazartesi başladığı haftada ilk işlem gününde belirgin bir düşüş yaşadı. Haftanın kalanında da düşüşlere yasayan borsa sadece Çarşamba günü az da olsa yükselerek kapattı. Pazartesi günü üretici ve tüketici fiyatları endeksleri ve sanayi üretimine ilişkin veriler açıklandı. Temmuz ayı üretici fiyatları endeksinin yıllık % 5.49 arttığı belirtilirken, Haziran ayı üretici fiyatlarının ise yıllık % 2.78 düştüğü bildirildi. Sanayi üretiminde ise Haziran'da geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre % 0.75`lik bir yükselme kaydedildi.
Senem Dündar
Bloomberg HT Dubai Temsilcisi
sdundar@bloomberg.net