1,5 asırlık kalıplar tarihe can veriyor
Tokat'ta 19 yıldır yazmacılıkla uğraşan Yasemin Ertaştan, 150 senelik kalıplarla el baskısı yazma üretiyor
Tokat'ta 19 senedir yazmacılıkla uğraşan 43 yaşındaki Yasemin Ertaştan, 150 yıllık kalıplarla el baskısı yazma üretiyor.
Tarihi Taşhan'daki dükkanında el baskısı yazmalar üreten iki çocuk annesi Ertaştan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, el baskısını, Kız Meslek Lisesinde bir öğretmenden öğrendiğini söyledi.
Ertaştan, 1994 yılından bu yana el baskısı yaptığını belirterek, "Evde kalıp oymaya ve baskı yapmaya başladım. 3 yıl cezaevi atölyesinde özel tasarımlar yaptım, 2 yıl da mahkumlara kurs verdim. Yaklaşık 5 yıl önce Taşhan'da iş yerimi açtım" dedi.
El baskısı yazma üretiminin genelde erkek işi olarak görüldüğünü ifade eden Ertaştan, "Tokat'ta eskiden yazmahanede çıraklıktan başlayıp önce kalfa, sonra usta olunuyordu. Kentte el baskısı üzerine bir yüksekokulumuz vardı. Tokat'ta el baskısı yazma yapan iki kadın olarak mektepliyiz. Bu okul kapandı, sadece 2 dönem eğitim verdi" diye konuştu.
- "Kalıp, olmazsa olmazımızdır"
Bu meslekte kalıbın önemli olduğunu vurgulayan Ertaştan, şunları söyledi:
"Ben vaktimi baskıya değil, kalıp oymaya ayırdım. Bizim işte kalıp, olmazsa olmazımızdır. Kalıp, ayrı bir sanat. Kalıbımız, genelde ıhlamur ağacından oluyor. Ağaçların kesildikten sonra 1 yıl boyunca kuruması gerekiyor. Ağaçlar, güneş almayan yerde bekletiliyor ve sonra kesiliyor. Ağaç bulmada sıkıntı yaşamıyoruz. Kalıp olmazsa baskı olmaz. Eskiden birçok ustamızda kalıp oyma işi yoktu. Kalıbı yapan ayrı, baskı yapan ayrı olurdu. Bu mesleği yapan iki kadın arkadaş olarak hem kalıp oymacılığı hem de baskı yapıyoruz."
- "Elimde 150 yıllık 15 kalıp var"
Kalıpların iyi korunması gerektiğini vurgulayan Ertaştan, "Bir kalıba iyi bakıldığı zaman bir insan ömrünün iki katı kadar gidiyor. Hor kullanmayacaksınız, gözünüz gibi bakarsanız 200-300 yıllık kalıplar olur" dedi.
Elinde 150 yıllık 15 kalıp olduğunu dile getiren Ertaştan, "Bu kalıpları 2011 senesinde eskiciden aldım. O da zamanında yıkılan evden çıkan bu kalıpları bir başkasından satın almış. Kalıplarda papatya, horoz kuyruğu, lale, su kenarı desenleri var. 150 yıllık kalıplarla el baskısı yazma üretiyorum" diye konuştu.
El baskısı yazmalara vatandaşların ilgi gösterdiğini belirten Yasemin Ertaştan, şunları kaydetti:
"Kalıp oyarken kendinizi bu işe veriyorsunuz. Bir kalıbı oymak, 5 günümüzü alıyor. Kalıbın baskıya gelmesi bir haftayı buluyor. Ben eskiden çok kalıp var diye düşünüyordum ama yokmuş. 40-50 kalıbı, araştırmalarımız sonucunda buldum. 600 yıllık geçmişe sahip bu mesleğin daha çok kalıbının olmasını isterdim. Bizim bu meslek, zamanla teknolojiye yenik düştü."