Gelişmiş ülkeler artık gelişen piyasalara daha duyarlı
Gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan piyasalardaki şoklara, Tayland'dan Rusya'ya yaşanan krizlerin küresel resesyona neden olmadığı 1990'lu yıllardakinden çok daha kırılgan
Morgan Stanley'nin 5 Mart'ta yayınladığı rapora göre, gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan piyasalardaki şoklara, Tayland'dan Rusya'ya yaşanan krizlerin küresel resesyona neden olmadığı 1990'lu yıllardakinden çok daha kırılgan.
Raporu hazırlayan ekonomist ve stratejistler, gelişen piyasaların taleplerinin 1990'lardakine benzer bir düşüşün ABD'nin büyümesinden 4 çeyrek üst üste ortalama yüzde 1.4 sileceğini, Euro Bölgesi ve Japonya'nın ise muhtemelen resesyona gireceğini tahmin ediyor.
Gelişmiş piyasaların daha kırılgan olmasının sebepleri arasında, özellikle Çin'de olmak üzere, gelişmekte olan ülke piyasaların artıl dünya ekonomisi, arz zincirleri ve ticaret üzerinde daha güçlü etkiye sahip olması da bulunuyor. Küresel büyümenin 1997-1998'de yüzde 37'sini oluşturan gelişen piyasa ekonomileri bugün küresel gayrisafi yurtiçi hasılanın yaklaşık yarısını oluşturuyor.
Aralarında Londra'daki Manoj Pradhan'ın da yer aldığı raporun yazarları, gelişmiş ekonomilerin ayrıca ihracat, kurumsal kazanç ve bankacılıktan ötürü daha küçük ortaklarındaki yatırımlarının daha fazla olması ve 2008 finansal krizinde ortaya çıkan 20 yıl öncekinden daha zayıf oldukları gerçeğinden ötürü de daha kırılgan olduğunu söyledi.
Fed ve Japonya Merkez Bankası böyle bir krize muhtemelen para politikalarını gevşetip, emtia fiyatlarını ve tahvil faizlerini düşürerek cevap verecek. Ekonomistler, toparlanma zayıf da olsa, bu hamlelerin de büyümeyi canlandırmaya yardımcı olacağını söylüyor.
Morgan Stanley ekibi raporlarında, "Gelişmekte olan ülkelerdeki şokun gerçeğe dönüşmesi hâlinde, gelişmiş ülkelerdeki etki 1990'ların sonundakinden daha güçlü ve daha uzun süreli olabilir" yazdı.
Çalışma, gelişmekte olan ülkelerin ithalatının 2 çeyrek üst üste yüzde 15 azaldığı, finansal şartların 1990'lardaki gibi bozulduğu ve emtia fiyatlarının, petrolün varil fiyatının 80 dolara gerilemesiyle düştüğü senaryolarını baz alıyor.
Öte yandan Avrupa borsalar, şirketlerin son yıllarda gelir büyümelerinin yüzde 65 ila 80'ini gelişmekte olan ülkelerden kaydetmesinden ötürü en çok etkilenen grup olacak.