AB, Rusya'ya yaptırımlarda "bağımlılık" kriteri uyguladı
Ekonomik unsurlar içeren "üçüncü aşama" yaptırım kararı alan AB, Rusya'nın Avrupa pazarına bağımlı olduğu alanlara odaklandı
Ukrayna krizindeki rolü nedeniyle Rusya'ya ekonomik unsurlar içeren hedef odaklı kısıtlamalardan oluşan ve "üçüncü aşama" olarak adlandırılan yaptırımları uygulama kararı alan Avrupa Birliği (AB), "kendisinin Rusya'ya en az, Rusya'nın ise kendisine en fazla bağımlı olduğu" alanlara odaklandı.
Rusya'nın AB sermaye piyasalarına erişimini kısıtlayan, hem sivil hem askeri alanda kullanılabilen ürünlerin satışına yasak uygulayan, silah ambargosunu devreye sokan ve hassas teknoloji ürünlerinin ihracını durduran AB, kendi pazarını en az düzeyde etkileyecek ancak Rusya'nın yaptırımların "göstermelik" olmadığını hissedeceği bir yöntem izledi.
Yaptırımların uygulanmasıyla ilgili bilgi veren üst düzey bir AB Komisyonu yetkilisi, "Hassas teknoloji ürünlerinde Rusya'nın AB'ye bağımlılığı genelde yüzde 30-60 arasında seyrediyor. Zaman zaman bu oran yüzde 100'e çıkıyor. Sermaye piyasalarına erişimde geçen yılın rakamlarıyla başlangıç noktası olarak 7,5 milyar avrodan bahsediyoruz. Çift kullanımlı ürünlerde yıllık 150 milyon avro, silah ticaretinde ise farklı dönemlerde milyarlık sözleşmeler söz konusu olabiliyor" dedi.
Aynı yetkili yaptırımların belirlenmesinde dikkat edilen unsurları ise "Yaptırımların ulaşılmak istenen hedefle orantılı olması, AB ekonomilerine etkinin asgari düzeyde tutulması, ileride kolayca değiştirilebilecek ya da iptal edilebilecek dinamik bir yaklaşımla uygulanması, yasal olarak kolay savunulup kolay uygulanabilmesi" olarak sıraladı.
AB ülkelerinin çoğunun Rusya'ya bağımlı olduğu gaz sektörünün tamamen yaptırımların kapsamı dışında bırakılması ve petrol alanına odaklanılması ile oldukça uzun bir listeye dayanan silah ambargosu konusunda iki istisna oluşturulması, yaptırımların Birlik çıkarları azami düzeyde gözetilerek hazırlandığının somut örneklerini oluşturuyor.
Ambargoda iki istisna oluşturuldu
AB'nin Rusya'ya yönelik silah ambargosu yaptırımların yürürlüğe girmesinden sonraki sözleşmeler için geçerli olacak. Bu da bazı AB ülkelerinde rahatsızlık yaratan Fransa'nın Rusya'ya son teknoloji ürünü olan Mistral tipi iki savaş gemisi satmasına yönelik sözleşmenin yaptırımlardan etkilenmeyeceği anlamına geliyor.
İkinci istisna da savunma ve savaş unsurlarına yönelik servis hizmetlerini kapsıyor. Doğu ve Orta Avrupa'daki AB üyelerinin büyük bölümünün askeri unsurları değişen oranlarda Rus teknolojisine dayanıyor. Bu nedenle de mevcut askeri unsurlara yönelik servis ve bakım hizmetleri yaptırım kapsamına alınmadı.
AB yetkilileri uygulanacak yaptırımların İran ve Suriye'ye uygulananlarla benzerlik içerdiğini ancak farklılığı AB ile Rusya arasındaki ilişkilerin yoğunluğunun ve iç içe geçmişliğinin oluşturduğunu belirtiyor. AB kaynakları, Rusya'nın yaptırımlara yaptırımlarla karşılık vermesinin sürpriz olmayacağının altını çiziyor.
AB'nin devreye sokma kararı aldığı ve yarın AB Resmi Gazetesi'nde yayımlanarak yürürlüğe girecek olan yaptırımlar bir yıl yürürlükte kalacak ve üç ayda bir gözden geçirilecek.