Hangi ülkeler para birimlerini devalüe edebilir?
Kazakistan, petrole olan bağımlılığı ve yuanın devalüasyonu ile para biriminin değer düşürmeye zorlanmıştı
İşte petrole olan bağımlılıkları yüzünden sabit kur uygulamasını terk etme riski ile karşı karşıya kalan ülkeler: Ekvator Ginesi, Libya, Kongo Cumhuriyeti ve Umman.
Ekvator Ginesi ve Kongo
Ekvator Ginesi’nin ekonomik geleceği 1990’ların ortasında petrolün keşfedilmesi ile bir gecede değişti. Eski İspanya kolonisinin boyutu ABD’nin Massachusetts eyaleti kadar, ancak ülke dünyanın en hızlı gelişen ülkelerinden biri haline geldi ve son dönemde petrol fiyatlarının düşmesi ile tek gelir kaynağı olarak petrole olan bağımlılığı tehlikeli bir hal aldı. Ülkenin enerjiden sağladığı gelirler, gayrisafi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 90’ını, ihracatının ise tümünü oluşturuyor.
Ekvator Ginesi, euro karşısında sabitlenen Merkezi Afrika CFA frankını beş başka ülke ile paylaşıyor. Bu da ülkelerin zayıflayan petrolü dengelemek amacıyla para birimlerini zayıflatmalarına engel teşkil ediyor.
Londra’daki Bloomberg İstihbaratı ekonomistlerinden David Powell, “Rahatlama seçenekleri para birliğinden ayrılmak, sabit kurda düzenleme yapılması veya tüm ülkelerin birden sabit kuru terk etmesi” dedi.
Powell’a göre, doğal kaynak laneti Kongo Cumhuriyeti için tekrar gündeme geliyor. Kongo’da CFA frankını kullanıyor. Petrol gerirleri, 2013 yılı sonunda gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 56.8’ini oluşturuyordu.
Libya
2011 yılında Muammar Qaddafi’nin devrilmesinin ardından petrol zengini Libya, petrol fiyatlarındaki düşüşlere karşısın sosyal harcamaları azalttı ve OPEC’in politik çalkantı yaşayan üyelerinden biri haline geldi. Öte yandan petrol gelirlerindeki gerileme Libya’yı döviz rezervlerini tüketmeye zorluyor.
2002’de rekabet edebilirliği desteklemek için yapılan devalüasyonun ardından Libya dinarı istikrar vermesi için Uluslararası Para Fonu’nun Özel Çekme Hakları’na (SDR) sabitledi. Ancak bu yeterli olacak mı henüz belli değil.
Umman
Basra Körfezi’nin en küçük ikinci ekonomisi, OPEC dışındaki en büyük petrol üreticisi olma özelliği taşıyor. Ülkenin para birimi dolar sabitlenmiş durumda. Bu olağandışı bir durum değil. Suudi Arabistan’ın para birimi de dolar sabit. İlginç bir şekilde Kuveyt, 2007’de bölgede sabit kur uygulamasını terk eden ilk ülke oldu.