Rus ekonomisi için Türkiye'nin önemi büyük
Türkiye, Suriye sınırında düşürülen savaş uçağı nedeniyle diplomatik sorun yaşadığı Rusya için ekonomik ilişkiler açısından vazgeçilmez bir ülke konumunda bulunuyor
Petrol fiyatlarındaki düşüş, batılı ülkelerin yaptırımları ve ülkeye sermaye akışındaki durgunluk nedeniyle zor günler geçiren Rusya için yıllık 25 milyar dolar düzeyinde ihracat yaptığı Türkiye önemli bir ticari ortak konumunda bulunuyor.
Türkiye ile Rusya arasındaki ekonomik ilişkiler her geçen yıl artarken, özellikle taahhüt ve enerji alanında gelişmelerin hız kazandığı görülüyor. Rusya, Türkiye'nin en önemli ticaret ortaklarından biri olarak değerlendiriliyor.
İki ülke arasındaki dış ticaret hacmi 2010 yılında 26,2 milyar dolar düzeyinden 2014 sonunda yüzde 17,3 artışla 31,2 milyar dolara yükseldi. Bu yılın 9 aylık döneminde ise dış ticaret hacmi 18,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Türkiye'nin geçen yıl 157,6 milyar dolar tutarındaki toplam ihracatının 5,9 milyar dolarlık (yüzde 3,8) kısmı ve 2015 Ocak-Eylül dönemindeki 107,3 milyar dolarlık toplam ihracatın da 2,7 milyar dolarlık (yüzde 2,5) bölümü Rusya'ya yapıldı.
Rusya, Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı ilk on ülke arasındaki yerini korurken, bu ülkeye başta tekstil olmak üzere, yaş meyve-sebze, metal eşya, motorlu kara taşıtları ürünleri ihraç ediliyor.
- İthalatın yüzde 10'u Rusya'dan
Türkiye'nin ithalatında beş yıldır ilk sırada bulunan Rusya, bu yılın 9 aylık döneminde Çin'in ardından ikinci sırada yer aldı. 2010 yılında 21,6 milyar dolar tutarındaki Rusya'dan ithalat, 2014 yılında yüzde 17,1 artışla 25,3 milyar dolara ulaştı. Bu yılın ocak-eylül döneminde ise Rusya'dan ithalat 15,8 milyar dolara geriledi.
Son 5 yıllık dönemde Türkiye'nin toplam ithalatının yüzde 10-11'lik kısmı Rusya'dan karşılanırken, bu ülkeden başta doğalgaz olmak üzere demir, çelik, hububat ithal ediliyor. Türkiye geçen yıl 242,2 milyar dolar ve bu yılın 9 ayında 156,3 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi.
Geçen yıl Rusya 496,6 milyar dolar ihracat ve 380 milyar dolar ithalat yaparken, Türkiye, Rusya'nın ithalatından yüzde 1 ve ihracatından yüzde 5,1 pay aldı.
- 3,3 milyon turist
Rusya vatandaşlarının turizmde en çok tercih ettiği ülkelerden birisi konumundaki Türkiye'ye geçen yıl 3 milyon 451 bin 749 Rus turist geldi. Turistler kişi başı ortalama 775 dolar harcama yapıyor. Türkiye'ye gelen turist sayısında ikinci sırada yer alan Rusya'dan bu yıl ekim ayı itibarıyla da 3,3 milyon turist Türkiye'yi ziyaret etti.
Rusya'daki bazı tur operatörleri Türkiye'ye tatil satışlarını durdururken, bazı firma yetkilileri ise Türkiye'nin Rus turistler için 13 yıldır en gözde tatil yeri olduğuna dikkati çekerek, Mısır'a uçuşların durdurulmasından sonra Türkiye'nin en önemli alternatif güzergah haline gelmesi nedeniyle satışlarına devam edeceklerini bildirdi.
- İkili ticarette en önemli kalem enerji
Türkiye ile Rusya arasındaki ticaretin en önemli boyutunu enerji kalemi oluşturuyor. Türkiye, geçen yıl Rusya'dan ithal ettiği doğalgaz için Rus enerji şirketi Gazprom'a 10 milyar dolarlık bir ödeme yaptı.
Rusya'nın doğalgazda Almanya'dan sonra en büyük ikinci müşterisi konumundaki Türkiye'nin, Gazprom'un toplam ihracatındaki payı yüzde 18'e yaklaşıyor. Avrupa'ya gönderdiği doğalgaz için Ukrayna'dan geçen boru hatlarına bağımlılıktan kurtulmak isteyen Rusya için Türk Akımı projesinin de ayrı bir önemi bulunuyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in, Aralık 2014'te iptal edilen Güney Akım Projesi'nin yerine yapılacağını açıkladığı Türk Akımı boru hattının toplam 910 kilometre uzunluğunda olması; bunun 660 kilometresinin Rusya topraklarından, 250 kilometresinin ise Türkiye'den geçirilmesi planlanıyor.
Gazprom, ekim ayında Türk Akımı'nın daha önce planlandığı gibi 63 milyar metreküplük kapasiteye sahip olmayacağını, bu rakamı 32 milyar metreküpe indirme kararı aldığını açıklamıştı.
Mersin'de başka bir Rus enerji şirketi Rosatom tarafından inşa edilen Akkuyu Nükleer Santrali'nin maliyetinin ise yaklaşık 20 milyar dolar olması bekleniyor.
- Rusya'daki müteahhitlik hizmetleri
Türkiye ile Rusya arasındaki ticari ilişkilerde taahhüt ve müteahhitlik hizmetleri de önemli yer tutuyor. İlk kez 1980'li yıllarda girilen Rusya pazarında o yıllardan bu zamana kadar bin 900'ün üzerinde proje üstlenilirken, söz konusu projelerin toplam bedeli yaklaşık 61,3 milyar dolar olarak hesaplandı.
Türk müteahhitlerinin 1972-2015 Haziran döneminde yurt dışında üstlendiği 8 bin 606 projenin toplam bedeli 311 milyar 861 milyon dolar seviyesine ulaşırken, üstlenilen işlerin ülkelere göre dağılımı incelendiğinde, Rusya'nın yüzde 19,6 ile lider konumda bulunduğu görülüyor.
Rusya'yı yüzde 15,2 ile Türkmenistan, yüzde 9,4 ile Libya ve yüzde 7,4 ile Irak takip ediyor. Geçen yıl Türk firmaları Rusya'da değeri 3,9 milyar doları aşan 47 proje üstlendi.
Öte yandan Türk şirketlerinin 2014 yılında Rusya genelindeki turizm, inşaat, gıda, beyaz eşya ve bankacılık ağırlıklı olmak üzere tüm sektörlerdeki yatırım tutarı 10 milyar doları aşıyor.
- Rusya ekonomik krizle boğuşuyor
Ukrayna krizi nedeniyle ABD ve Avrupa Birliği (AB) tarafından uygulanan yaptırımlar ve bütçesinin yarısını elde ettiği petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki sert düşüş nedeniyle Rus ekonomisi geçen yıldan bu yana ekonomik krizle boğuşuyor.
Rusya Federal İstatistik Bürosu Servisi'nin açıkladığı verilere göre, 2015 yılı ilk çeyreğinde yüzde 2,2 daralan Rus ekonomisi, 2. çeyrekte yüzde 4,6, 3. çeyrekte ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 küçüldü.
