Türkiye’de 15-29 yaşındaki nüfusun yüzde 28.4’ü ne istihdama katılıyor ne de okulda ya da dışarıda eğitim alıyor. Bu oranla Türkiye OECD ülkeleri arasında ilk sırada. Bu gençlerin kullanılmayan üretkenliklerinin maliyeti 25 milyar dolar.
Genç nüfusunu hep bir avantaj olarak ortaya koyan Türkiye, bu nüfusun üretkenliğiyle ilgili ise kötü bir karne verdi. Türkiye’de 15-29 yaş arası genç nüfusun yüzde 28.4’ü ne istihdama katılıyor, ne okulda eğitim görüyor ne de yetiştirme türü eğitim alıyor. Bir başka deyişle neredeyse 10 gençten 3’ü kelimenin tam anlamıyla boş geziyor. Bu oran OECD ülkeleri arasında en yüksek oran.
İSTİHDAM EDİLMEYEN ÜRETKENLİK HESABI
Uluslararası araştırmalarda İngilizce ‘not in education, employment or training’ kelimelerinin kısaltması olan ‘NEET’ olarak anılan ve gençlerle ilgili çalışmalarda sık sık kriter olarak dikkate alınan bu oranın ülkelere maliyeti de az buz değil. Genç nüfus boş gezdiği için zamanını ve yeteneklerini kullanmıyor. OECD de bu kayıptan yola çıkarak gençlerin istihdam edilmeyen üretkenliklerinin yol açtığı kaybı hesaplıyor.
Böylece, NEET’in ülkelere maliyeti ortaya konuyor. 2015 yılı rakamlarına göre, NEET’in genç nüfusa oranı en yüksek olan ülke Türkiye olunca en büyük fatura da Türkiye’ye çıkıyor. Buna göre, NEET nüfusun Türkiye’ye maliyeti GSYH’nin yüzde 3.4’ü kadar. Türkiye’nin GSYH’sinin yaklaşık 720 milyar dolar olduğu göz önünde bulundurulduğunda yüzde 3.4 yaklaşık 25 milyar dolarlık bir fatura anlamına geliyor.
% 23.8’İ İŞ ARAMIYOR
Bu noktada, bu gençlerin ne kadarının iş aradığı da önem kazanıyor. OECD’ye göre, 15-29 yaş arası Türk gençlerinin yüzde 23.8’i aktif olarak iş aramıyor. Yani tablo çok iç açıcı değil, çünkü gençlerin yüzde 5’ten azı aktif olarak iş arıyor.
İş arayan gençleri göz ardı edip sadece iş aramayanların maliyetine bakıldığında da yaklaşık 20.9 milyar dolarlık bir maliyet ortaya çıkıyor. OECD ülkeleri arasında NEET nüfus maliyeti ortalaması yüzde 0.9. Yani Türkiye OECD ortalamasını neredeyse 4’e katlıyor.
YUNANİSTAN İKİNCİ SIRADA
OECD’de NEET nüfus maliyeti ikinci yüksek ülke olan Yunanistan’da bu maliyetin GSYH’ye oranı yüzde 2.
2007 EKONOMİK KRİZİ YABANCI GENÇLERİ VURDU TÜRKLER ETKİLENMEDİ
2007’de ABD’de başlayan, daha sonra tüm dünya ekonomisini etkiler hale gelen ekonomik kriz, NEET nüfusunu da etkiledi. OECD verilerine göre, 2007 ile 2015 yılları arasında 10 gençten 1’i işini kaybetti. Bu durumun en ağır yaşandığı ülke İspanya oldu. İspanya’da bu süreçte 2 gençten 1’i işini kaybederken, Türk gençleri ise, en azından bu krizden, kötü etkilenmedi.
Türkiye’de bu yıllar arasında genç istihdamı yüzde 11 arttı. Bu veri, Türkiye’de gençlere istihdam yaratılıyor olduğunu, ancak nüfus artışına ve toplamına yetecek kadar istihdam yaratılamadığını ortaya koydu. Bu süreçte en iyi performansı gösteren ülke yüzde 37.7’lik artış yaratan Lüksemburg ile yüzde 19.9’luk artış yaşayan Şili oldu.
Genç nüfus içerisinde başka bir ülkede doğanların NEET sınıfına girme olasılığı o ülkede doğanlara göre 1.5 kat yüksek çıktı. Yine dezavantajlı bir diğer grubun da kadınlar olduğu dikkat çekti. Genç kadınların NEET sınıfına girme olasılığı yaşıtı erkeklere göre 1.4 kat fazla olarak hesaplandı.
Meltem Ersoy/Gazete Habertürk